της αρθρογράφουΑλεξίας Φεσσά
Στην καρδιά της Πιερίας, η Κατερίνη είναι πόλη των 4 εποχών και μαγεύει όχι μόνο με τα μνημεία της. Κατά τη διάρκεια όλης της χρονιάς, αναβιώνουν εδώ έθιμα και παραδόσεις που εκπλήττουν με το περιεχόμενο αλλά και τους συμβολισμούς τους.
Εορτασμός Αγίας Αικατερίνης
Στις 25 Νοεμβρίου εορτάζει η πολιούχος της πόλης Αγία Αικατερίνη, όπου η ημέρα έχει καθιερωθεί ως επίσημη αργία και πραγματοποιούνται θρησκευτικές εκδηλώσεις με λιτάνευση της εικόνας και των ιερών κειμηλίων, ενώ ο Δήμος Κατερίνης διοργανώνει πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Επέτειος της Απελευθέρωσης
Στις 16 Οκτωβρίου τιμάται η ιστορική επέτειος της απελευθέρωσης της Κατερίνης, που έγινε το 1912 και με φροντίδα του Δήμου Κατερίνης διοργανώνεται μαθητική παρέλαση στο κέντρο της πόλης και αντίστοιχες πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Φεστιβάλ Ολύμπου
Διοργανώνεται κάθε καλοκαίρι και περιλαμβάνει παραστάσεις αρχαίου δράματος και μουσικές εκδηλώσεις με επίκεντρο το αρχαίο θέατρο του Δίον καθώς και το Διεθνές Φολκλορικό Φεστιβάλ της Εστίας Πιερίδων Μουσών.
Αικατερίνια
O Δήμος Κατερίνης διοργάνωσε για πρώτη φορά το Νοέμβριο του 2007 τα «Αικατερίνια». Το 2008 συνέχισε με ένα ακόμη πιο πλούσιο πρόγραμμα εκδηλώσεων, που κάλυπταν όλες τις εκφάνσεις της σύγχρονης πολιτιστικής έκφρασης της χώρας μας, προβάλλοντας ταυτόχρονα, τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία του πολύ αξιόλογου ντόπιου καλλιτεχνικού δυναμικού μας, προσφέροντας στους κατοίκους της περιοχής μας και στους επισκέπτες εκδηλώσεις ποιότητας και υψηλής καλλιτεχνικής αξίας.
Στις 25 Νοεμβρίου εορτάζει η πολιούχος της πόλης Αγία Αικατερίνη, όπου η ημέρα έχει καθιερωθεί ως επίσημη αργία και πραγματοποιούνται θρησκευτικές εκδηλώσεις με λιτάνευση της εικόνας και των ιερών κειμηλίων, ενώ ο Δήμος Κατερίνης διοργανώνει πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Επέτειος της Απελευθέρωσης
Στις 16 Οκτωβρίου τιμάται η ιστορική επέτειος της απελευθέρωσης της Κατερίνης, που έγινε το 1912 και με φροντίδα του Δήμου Κατερίνης διοργανώνεται μαθητική παρέλαση στο κέντρο της πόλης και αντίστοιχες πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Φεστιβάλ Ολύμπου
Διοργανώνεται κάθε καλοκαίρι και περιλαμβάνει παραστάσεις αρχαίου δράματος και μουσικές εκδηλώσεις με επίκεντρο το αρχαίο θέατρο του Δίον καθώς και το Διεθνές Φολκλορικό Φεστιβάλ της Εστίας Πιερίδων Μουσών.
Αικατερίνια
O Δήμος Κατερίνης διοργάνωσε για πρώτη φορά το Νοέμβριο του 2007 τα «Αικατερίνια». Το 2008 συνέχισε με ένα ακόμη πιο πλούσιο πρόγραμμα εκδηλώσεων, που κάλυπταν όλες τις εκφάνσεις της σύγχρονης πολιτιστικής έκφρασης της χώρας μας, προβάλλοντας ταυτόχρονα, τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία του πολύ αξιόλογου ντόπιου καλλιτεχνικού δυναμικού μας, προσφέροντας στους κατοίκους της περιοχής μας και στους επισκέπτες εκδηλώσεις ποιότητας και υψηλής καλλιτεχνικής αξίας.
Το κάψιμο της ρόκας
Πρόκειται για έθιμο με ρίζες στην Τουρκοκρατία και αναβιώνει από πολλούς πολιτιστικούς συλλόγους την 3η ημέρα του Πάσχα. Οι γυναίκες του χωριού, ντυμένες με τις παραδοσιακές φορεσιές χορεύουν στην πλατεία του χωριού τον διπλωτό χορό όπως ονομάζεται και τραγουδούν τραγούδια της γιορτής του Πάσχα και όχι μόνο. Συγκεκριμένα, η κορυφαία του χορού, γνέθει συμβολικά το μαλλί της ρόκας, μεταβάλλει το χορό της σε μια άγρια μάχη εναντίον των ανδρών που παρακολουθούν. Αυτό το κάνει αφού προηγουμένως ανάψει φωτιά στο μαλλί της ρόκας, που έχει ποτίσει με πετρέλαιο. Με την αναμμένη ρόκα κυνηγά τους άνδρες που παρακολουθούν την εκδήλωση. Το έθιμο συμβολίζει το τέχνασμα των γυναικών, που είχε ως στόχο να παραπλανήσει τον κατακτητή και να σώσουν παλικάρια που είχαν αιχμαλωτίσει οι Τούρκοι.
Αυγομαχίες
Τη δεύτερη ημέρα του Πάσχα με ευθύνη του Δήμου Κατερίνης διοργανώνονται Αυγομαχίες. Πρόκειται για έναν ιδιότυπο διαγωνισμό στο Δημοτικό Διαμέρισμα του Αγίου Ιωάννη, ένα έθιμο που μεταφέρθηκε από τους πρόσφυγες και συνεχίζει από τους νεότερους.
Η Μαρούδα
Το έθιμο αυτό αποτελούσε κατά τις προηγούμενες δεκαετίες βασικό θεσμό της περιοχής, όπου συνέρρεε πλήθος κόσμου για να γιορτάσει και να διασκεδάσει με παραδοσιακούς χορούς και μουσική. Είναι ένα έθιμο για τη γονιμότητα και την καρποφορία, που είχε σταματήσει από το 1943 όταν οι Γερμανοί έκαψαν το Καταφύγι.
Έθιμο του Φανού
Στην Κατερίνη, ζωντανεύει ο «Φανός», τον οποίο ανάβει ο δήμαρχος στο κέντρο της πόλης και γύρω του στήνονται οι χοροί. Χορεύουν και τραγουδούν τραγούδια κλέφτικα, της αγάπης και της ξενιτιάς. Η γιορτή κορυφώνεται τα ξημερώματα της Καθαρής Δευτέρας, που βραβεύονται οι καλύτεροι Φανοί. Η εκδήλωση αυτή πραγματοποιείται ανελλιπώς και με χιλιάδες συμπολίτες επί δεκάδες χρόνια στην Κατερίνη.
Πρόκειται για έθιμο με ρίζες στην Τουρκοκρατία και αναβιώνει από πολλούς πολιτιστικούς συλλόγους την 3η ημέρα του Πάσχα. Οι γυναίκες του χωριού, ντυμένες με τις παραδοσιακές φορεσιές χορεύουν στην πλατεία του χωριού τον διπλωτό χορό όπως ονομάζεται και τραγουδούν τραγούδια της γιορτής του Πάσχα και όχι μόνο. Συγκεκριμένα, η κορυφαία του χορού, γνέθει συμβολικά το μαλλί της ρόκας, μεταβάλλει το χορό της σε μια άγρια μάχη εναντίον των ανδρών που παρακολουθούν. Αυτό το κάνει αφού προηγουμένως ανάψει φωτιά στο μαλλί της ρόκας, που έχει ποτίσει με πετρέλαιο. Με την αναμμένη ρόκα κυνηγά τους άνδρες που παρακολουθούν την εκδήλωση. Το έθιμο συμβολίζει το τέχνασμα των γυναικών, που είχε ως στόχο να παραπλανήσει τον κατακτητή και να σώσουν παλικάρια που είχαν αιχμαλωτίσει οι Τούρκοι.
Αυγομαχίες
Τη δεύτερη ημέρα του Πάσχα με ευθύνη του Δήμου Κατερίνης διοργανώνονται Αυγομαχίες. Πρόκειται για έναν ιδιότυπο διαγωνισμό στο Δημοτικό Διαμέρισμα του Αγίου Ιωάννη, ένα έθιμο που μεταφέρθηκε από τους πρόσφυγες και συνεχίζει από τους νεότερους.
Η Μαρούδα
Το έθιμο αυτό αποτελούσε κατά τις προηγούμενες δεκαετίες βασικό θεσμό της περιοχής, όπου συνέρρεε πλήθος κόσμου για να γιορτάσει και να διασκεδάσει με παραδοσιακούς χορούς και μουσική. Είναι ένα έθιμο για τη γονιμότητα και την καρποφορία, που είχε σταματήσει από το 1943 όταν οι Γερμανοί έκαψαν το Καταφύγι.
Έθιμο του Φανού
Στην Κατερίνη, ζωντανεύει ο «Φανός», τον οποίο ανάβει ο δήμαρχος στο κέντρο της πόλης και γύρω του στήνονται οι χοροί. Χορεύουν και τραγουδούν τραγούδια κλέφτικα, της αγάπης και της ξενιτιάς. Η γιορτή κορυφώνεται τα ξημερώματα της Καθαρής Δευτέρας, που βραβεύονται οι καλύτεροι Φανοί. Η εκδήλωση αυτή πραγματοποιείται ανελλιπώς και με χιλιάδες συμπολίτες επί δεκάδες χρόνια στην Κατερίνη.
Ο Μπέης
Το έθιμο του «Μπέη», περιέχει διονυσιακά στοιχεία και είναι έντονα σκωπτικό, με σατιρική διάθεση και θεατρικά στοιχεία. Ο Μπέης είναι ώριμος άντρας με μουστάκι, ντυμένος με «γούνα», βαμμένος με κοκκινάδι, πολλά στολίδια, φέσι, μπότες και φέρει μαζί του ραβδί, πιστόλια και ναργιλέ. Φυσικά δεν είναι μόνος του, έχει και τη συνοδεία του. Προηγείται όλων ο τελάλης, ακολουθεί η φρουρά του Μπέη, έπειτα ο ίδιος, οι αυλικοί και οι γεωργοί. Το ντύσιμο σχεδόν όλων των προσώπων βασίζεται σε ρούχα παλαιότερων εποχών και στον αυτοσχεδιασμό. Αφού τελειώσει η «γύρα» του μπέη, γίνεται αναπαράσταση των τοπικών εργασιών από τους γεωργούς. Ακολουθεί γαϊδουροδρομία και ρωμαϊκή πάλη. Μετά την ολοκλήρωση της ρωμαϊκής πάλης, ο κόσμος μαζεύεται στις ταβέρνες και μαζί με το προσωπικό του Μπέη πίνει και διασκεδάζει με παραδοσιακά όργανα της περιοχής.
Το έθιμο των Προδρομιτών
Τηρείται στην Κατερίνη κατά τη διάρκεια των Φώτων προέρχεται από την ιδιαίτερη πατρίδα των Καταφυγιωτών που ζουν στην πόλη και έχει τις ρίζες του στην περίοδο της Τουρκοκρατίας. Οι νέοι της τότε εποχής συναγωνίζονταν ποιος θα ντυθεί καλύτερα για να γίνει «Προδρομίτης», όνομα που δόθηκε με αφορμή και την χριστιανική γιορτή αλλά και τα προδρόμια της Ελληνικής Επανάστασης. Οι νέοι λοιπόν το πρωί έπαιρναν την ευλογία του παπά από την εκκλησία του χωριού και προχωρούσαν στις γειτονιές του Καταφυγίου, τραγουδώντας προδρομίτικα τραγούδια και μαζεύοντας χρήματα που έπειτα έδιναν σε κοινοφελείς σκοπούς, κοινωνικά αδύναμες ομάδες και τέλος για τους σκοπούς του απελευθερωτικού αγώνα. Το σούρουπο, οι κάτοικοι κρεμούσαν σύκα στους λαιμούς των «Προδρομιτών», σαν έπαθλο και αμοιβή για τον κόπο της ημέρας.
Το έθιμο του «Πουρπούρη»
Το Δωδεκαήμερο αναβιώνει το προσφυγικό έθιμο του «Πουρπούρη», που αναπαριστούσαν οι κάτοικοι του Ισαακίου τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων. Πρωταγωνιστές του εθίμου «ο Πουρπούρης», η γυναίκα του «η Κορτοπούλα» και οι «νέοι του χωριού». Ο Πουρπούρης είναι μεταμφιεσμένος με μάσκα και κουδούνια, συμβολίζοντας το χειμώνα με όλες τις δυσκολίες του, φοβίζοντας τους πάντες. Η Κορτοπούλα συμβολίζει τη γη, τη γονιμότητα και την έλευση της άνοιξης. Την Κορτοπούλα υποδύεται άντρας ντυμένος γυναίκα, μια και στο έθιμο παίρνουν μέρος μόνο άντρες. Οι νέοι του χωριού στην προσπάθειά τους να «κλέψουν» την Κορτοπούλα, δημιουργούν ένα γιορτινό κλίμα, ένα γιορτινό διονυσιακό «κυνηγητό» με χορό, τραγούδι, πειράγματα και ευχές για υγεία και καλή σοδειά.
Γαστρονομία
Η η κουζίνα της Πιερίας περιλαμβάνει κάθε λογής κρεατικά, τυροκομικά και πίτες που αποτελούν το μακεδονικό τραπέζι, το οποίο είναι ιδιαίτερα γευστικό. Χαρακτηριστικό της περιοχής είναι η ποικιλία εδεσμάτων, όπως η πρωινή μπουγάτσα, ο βραδινός πατσάς, ο γύρος και το σουβλάκι, σε όλη τη διάρκεια της ημέρας, που σερβίρονται όπωσδήποτε στις πόλεις, τα όσπρια, οι πίτες (τυρόπιτα, σπανακόπιτα, χορτόπιτα, λουκανικόπιτα, πρασόπιτα, κολοκυθόπιτα αλμυρή ή γλυκιά, γαλατόπιτα, κρεατόπιτα, κιμαδόπιτα, κασερόπιτα, κοτόπιτα, λαχανόπιτα, ριζόπιτα, κρεμμυδόπιτα, μηλόπιτα), τα ψητά και το κυνήγι ιδιαίτερα στα ορεινά μέρη, τα ψάρια και τα θαλασσινά που σερβίρονται κυρίως στα παραθαλάσσια.
Το έθιμο του «Μπέη», περιέχει διονυσιακά στοιχεία και είναι έντονα σκωπτικό, με σατιρική διάθεση και θεατρικά στοιχεία. Ο Μπέης είναι ώριμος άντρας με μουστάκι, ντυμένος με «γούνα», βαμμένος με κοκκινάδι, πολλά στολίδια, φέσι, μπότες και φέρει μαζί του ραβδί, πιστόλια και ναργιλέ. Φυσικά δεν είναι μόνος του, έχει και τη συνοδεία του. Προηγείται όλων ο τελάλης, ακολουθεί η φρουρά του Μπέη, έπειτα ο ίδιος, οι αυλικοί και οι γεωργοί. Το ντύσιμο σχεδόν όλων των προσώπων βασίζεται σε ρούχα παλαιότερων εποχών και στον αυτοσχεδιασμό. Αφού τελειώσει η «γύρα» του μπέη, γίνεται αναπαράσταση των τοπικών εργασιών από τους γεωργούς. Ακολουθεί γαϊδουροδρομία και ρωμαϊκή πάλη. Μετά την ολοκλήρωση της ρωμαϊκής πάλης, ο κόσμος μαζεύεται στις ταβέρνες και μαζί με το προσωπικό του Μπέη πίνει και διασκεδάζει με παραδοσιακά όργανα της περιοχής.
Το έθιμο των Προδρομιτών
Τηρείται στην Κατερίνη κατά τη διάρκεια των Φώτων προέρχεται από την ιδιαίτερη πατρίδα των Καταφυγιωτών που ζουν στην πόλη και έχει τις ρίζες του στην περίοδο της Τουρκοκρατίας. Οι νέοι της τότε εποχής συναγωνίζονταν ποιος θα ντυθεί καλύτερα για να γίνει «Προδρομίτης», όνομα που δόθηκε με αφορμή και την χριστιανική γιορτή αλλά και τα προδρόμια της Ελληνικής Επανάστασης. Οι νέοι λοιπόν το πρωί έπαιρναν την ευλογία του παπά από την εκκλησία του χωριού και προχωρούσαν στις γειτονιές του Καταφυγίου, τραγουδώντας προδρομίτικα τραγούδια και μαζεύοντας χρήματα που έπειτα έδιναν σε κοινοφελείς σκοπούς, κοινωνικά αδύναμες ομάδες και τέλος για τους σκοπούς του απελευθερωτικού αγώνα. Το σούρουπο, οι κάτοικοι κρεμούσαν σύκα στους λαιμούς των «Προδρομιτών», σαν έπαθλο και αμοιβή για τον κόπο της ημέρας.
Το έθιμο του «Πουρπούρη»
Το Δωδεκαήμερο αναβιώνει το προσφυγικό έθιμο του «Πουρπούρη», που αναπαριστούσαν οι κάτοικοι του Ισαακίου τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων. Πρωταγωνιστές του εθίμου «ο Πουρπούρης», η γυναίκα του «η Κορτοπούλα» και οι «νέοι του χωριού». Ο Πουρπούρης είναι μεταμφιεσμένος με μάσκα και κουδούνια, συμβολίζοντας το χειμώνα με όλες τις δυσκολίες του, φοβίζοντας τους πάντες. Η Κορτοπούλα συμβολίζει τη γη, τη γονιμότητα και την έλευση της άνοιξης. Την Κορτοπούλα υποδύεται άντρας ντυμένος γυναίκα, μια και στο έθιμο παίρνουν μέρος μόνο άντρες. Οι νέοι του χωριού στην προσπάθειά τους να «κλέψουν» την Κορτοπούλα, δημιουργούν ένα γιορτινό κλίμα, ένα γιορτινό διονυσιακό «κυνηγητό» με χορό, τραγούδι, πειράγματα και ευχές για υγεία και καλή σοδειά.
Γαστρονομία
Η η κουζίνα της Πιερίας περιλαμβάνει κάθε λογής κρεατικά, τυροκομικά και πίτες που αποτελούν το μακεδονικό τραπέζι, το οποίο είναι ιδιαίτερα γευστικό. Χαρακτηριστικό της περιοχής είναι η ποικιλία εδεσμάτων, όπως η πρωινή μπουγάτσα, ο βραδινός πατσάς, ο γύρος και το σουβλάκι, σε όλη τη διάρκεια της ημέρας, που σερβίρονται όπωσδήποτε στις πόλεις, τα όσπρια, οι πίτες (τυρόπιτα, σπανακόπιτα, χορτόπιτα, λουκανικόπιτα, πρασόπιτα, κολοκυθόπιτα αλμυρή ή γλυκιά, γαλατόπιτα, κρεατόπιτα, κιμαδόπιτα, κασερόπιτα, κοτόπιτα, λαχανόπιτα, ριζόπιτα, κρεμμυδόπιτα, μηλόπιτα), τα ψητά και το κυνήγι ιδιαίτερα στα ορεινά μέρη, τα ψάρια και τα θαλασσινά που σερβίρονται κυρίως στα παραθαλάσσια.
