της αρθρογράφουΑλεξίας Φεσσά
Η περιοχή της Ξάνθης είναι το μοναδικό «χαρμάνι» από διαφορετικές φυλές και θρησκείες, που ενώθηκαν εδώ σε έναν συνδυασμό ιστορικό και μαγευτικό και διασώζει έναν πλούσιο πολιτισμό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι πολιτιστικές εκφράσεις των μουσουλμανικών ομάδων, γεγονός που αποδεικνύει ότι η Ξάνθη είναι η περιοχή με ποικίλα χρώματα και αποχρώσεις.
Ξανθιώτικο καρναβάλι
Πρόκειται για το θεσμό με τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής στην πόλη της Ξάνθης που ξεκίνησε το 1966. Το Ξανθιώτικο καρναβάλι είναι από τα πλέον φημισμένα στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια. Κάθε χρόνο στην περίοδο του τριωδίου διοργανώνεται μια σειρά εκδηλώσεων γύρω από τη μουσική, το χορό και το θέατρο, εκθέσεις με εικαστικό ή άλλο περιεχόμενο, διαλέξεις, παρουσιάσεις βιβλίων και προβολές ταινιών. Στη διάρκεια των δύο αυτών εβδομάδων των καρναβαλικών εκδηλώσεων στην πόλη της Ξάνθης συρρέουν σπουδαίοι καλλιτέχνες για συναυλίες. Μικροί και μεγάλοι παρασύρονται μέσα σε χρώματα, ήχους και μυρωδιές ενός απίστευτου χορού σάτιρας. Ο θεσμός κλείνει με το έθιμο της καύσης του ομοιώματος του Τζάρου.
Η μέρα της Μπάμπως
Από τα Γιορτή χαρακτηριστικότερα θρακικά έθιμα, η γιορτή της Μπάμπως είναι γιορτή γονιμική, ευετηριακή και αμιγώς γυναικεία ,όπου τιμάται η Μπάμπω, η μαμή του χωριού, η οποία συνέβαλε στη γέννα των παιδιών. Τελείται στην αρχή του νέου χρόνου στις 8 Ιανουαρίου και συμπίπτει με την περίοδο του μετα-δωδεκαήμερου. Το πρωί της μέρας αυτής, η κάθε γυναίκα του χωριού που γέννησε τη χρονιά που πέρασε, επισκέπτεται την «Μπάμπω», φέρνοντας της δώρα, πετσέτα και παπούτσια, για να μπορεί να σκουπίζεται και να τρέχει στα σπίτια, όσων την έχουν ανάγκη. Εκείνη ανταποδίδει με κεράσματα κι ευχές. Όταν συγκεντρωθούν όλες οι γυναίκες, φέρνουν τη «Μπάμπω» με πομπή ως τη βρύση του χωριού, όπου η κάθε γυναίκα της πλένει τελετουργικά τα χέρια. Ακολουθεί διασκέδαση μόνο των γυναικών με τη «Μπάμπω», σε ένα καφενείο του χωριού.
Τζαμάλα
Ο λόγος για ένα πανάρχαιο, αγροτικό, ευετηριακό έθιμο της Ανατολικής Θράκης, που τελείται στο τέλος Οκτωβρίου ή στις αρχές Νοεμβρίου και έχει σκοπό την εξασφάλιση της καλής σοδειάς μετά τη σπορά. Τζαμάλα είναι παρεφθαρμένη λέξη αραβική που σημαίνει καμήλα. Τελετουργικό αγροτικό έθιμο της σποράς και της καλής σοδειάς με δραματοποιημένη δράση. Στην Σταυρούπολη της Ξάνθης,την Καθαρά Δευτέρα οι κάτοικοί της μαζί με τους επισκέπτες, μεταμφιεσμένοι και κάνοντας διάφορους ήχους συμμετέχουν σε μια παρέλαση χρωμάτων και χαράς, με οδηγό ένα ομοίωμα καμήλας κι έναν ενήλικο να παριστάνει τον καμηλιέρη Άραβα.
Γιορτές του Νέστου
Τον Αύγουστο ο Νέστος γιορτάζει. Ο ήχος της ροής του συναντιέται με τους ήχους των συναυλιών. Νέοι κάθε ηλικίας επιδίδονται σε αθλητικές εκδηλώσεις, ομαδικές καταβάσεις με καγιάκ, πεζοπορία, τοξοβολία, αναρρίχηση, ιππασία, χαίρονται τη φύση, διασκεδάζουν αθλούμενοι, απολαμβάνουν την περιπέτεια στο πανέμορφο τοπίο. Δίπλα και μέσα στον Νέστο.
Πρόκειται για το θεσμό με τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής στην πόλη της Ξάνθης που ξεκίνησε το 1966. Το Ξανθιώτικο καρναβάλι είναι από τα πλέον φημισμένα στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια. Κάθε χρόνο στην περίοδο του τριωδίου διοργανώνεται μια σειρά εκδηλώσεων γύρω από τη μουσική, το χορό και το θέατρο, εκθέσεις με εικαστικό ή άλλο περιεχόμενο, διαλέξεις, παρουσιάσεις βιβλίων και προβολές ταινιών. Στη διάρκεια των δύο αυτών εβδομάδων των καρναβαλικών εκδηλώσεων στην πόλη της Ξάνθης συρρέουν σπουδαίοι καλλιτέχνες για συναυλίες. Μικροί και μεγάλοι παρασύρονται μέσα σε χρώματα, ήχους και μυρωδιές ενός απίστευτου χορού σάτιρας. Ο θεσμός κλείνει με το έθιμο της καύσης του ομοιώματος του Τζάρου.
Η μέρα της Μπάμπως
Από τα Γιορτή χαρακτηριστικότερα θρακικά έθιμα, η γιορτή της Μπάμπως είναι γιορτή γονιμική, ευετηριακή και αμιγώς γυναικεία ,όπου τιμάται η Μπάμπω, η μαμή του χωριού, η οποία συνέβαλε στη γέννα των παιδιών. Τελείται στην αρχή του νέου χρόνου στις 8 Ιανουαρίου και συμπίπτει με την περίοδο του μετα-δωδεκαήμερου. Το πρωί της μέρας αυτής, η κάθε γυναίκα του χωριού που γέννησε τη χρονιά που πέρασε, επισκέπτεται την «Μπάμπω», φέρνοντας της δώρα, πετσέτα και παπούτσια, για να μπορεί να σκουπίζεται και να τρέχει στα σπίτια, όσων την έχουν ανάγκη. Εκείνη ανταποδίδει με κεράσματα κι ευχές. Όταν συγκεντρωθούν όλες οι γυναίκες, φέρνουν τη «Μπάμπω» με πομπή ως τη βρύση του χωριού, όπου η κάθε γυναίκα της πλένει τελετουργικά τα χέρια. Ακολουθεί διασκέδαση μόνο των γυναικών με τη «Μπάμπω», σε ένα καφενείο του χωριού.
Τζαμάλα
Ο λόγος για ένα πανάρχαιο, αγροτικό, ευετηριακό έθιμο της Ανατολικής Θράκης, που τελείται στο τέλος Οκτωβρίου ή στις αρχές Νοεμβρίου και έχει σκοπό την εξασφάλιση της καλής σοδειάς μετά τη σπορά. Τζαμάλα είναι παρεφθαρμένη λέξη αραβική που σημαίνει καμήλα. Τελετουργικό αγροτικό έθιμο της σποράς και της καλής σοδειάς με δραματοποιημένη δράση. Στην Σταυρούπολη της Ξάνθης,την Καθαρά Δευτέρα οι κάτοικοί της μαζί με τους επισκέπτες, μεταμφιεσμένοι και κάνοντας διάφορους ήχους συμμετέχουν σε μια παρέλαση χρωμάτων και χαράς, με οδηγό ένα ομοίωμα καμήλας κι έναν ενήλικο να παριστάνει τον καμηλιέρη Άραβα.
Γιορτές του Νέστου
Τον Αύγουστο ο Νέστος γιορτάζει. Ο ήχος της ροής του συναντιέται με τους ήχους των συναυλιών. Νέοι κάθε ηλικίας επιδίδονται σε αθλητικές εκδηλώσεις, ομαδικές καταβάσεις με καγιάκ, πεζοπορία, τοξοβολία, αναρρίχηση, ιππασία, χαίρονται τη φύση, διασκεδάζουν αθλούμενοι, απολαμβάνουν την περιπέτεια στο πανέμορφο τοπίο. Δίπλα και μέσα στον Νέστο.
Εντερλές
Ο Εντερλές είναι μια πανάρχαια γονιμική γιορτή για το καλωσόρισμα της άνοιξης τελείται από τους μουσουλμάνους της Θράκης κυρίως από τους Πομάκους και τους Ρομά στις 6 Μαΐου .Για τους μουσουλμάνους της Θράκης συμπίπτει και με τον εορτασμό του Αϊ Γιώργη σύμφωνα με το παλιό ημερολόγιο. Είναι η μεγαλύτερη γιορτή της φυλής τους. Η γιορτή ξεκινά από την προηγούμενη μέρα με κουρμπάνια στις αυλές των σπιτιών, κάθοδο στο ποτάμι και, φορώντας παραδοσιακές στολές, χορεύουν και τραγουδούν ανήμερα της γιορτής με συνοδεία οργάνων μέχρι το πρωί.
Γιορτές της παλιάς πόλης
Είναι ένα μεγάλο πολιτιστικό γεγονός , σήμα κατατεθέν της περιοχής. Το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτέμβρη η πανέμορφη παλιά πόλη της Ξάνθης αποχαιρετά το Καλοκαίρι και καλωσορίζει το Φθινόπωρο. Ζωντανεύει, υποδέχεται, πλημμυρίζει από ήχους, μουσικές, φωνές, παρέες. Χορός ,θέατρο, εικαστικές εκδηλώσεις, εκθέσεις, παραστάσεις, συναυλίες παντού ,στις πλατείες, τα σοκάκια .Ένα ατελείωτο πανηγύρι με την απαραίτητη συνοδεία του ψημένου κρέατος και άφθονο κρασί παντού. Η τσίκνα επιβεβαιώνει τη γιορτή στα υπαίθρια αυτοσχέδια ταβερνάκια των πολιτιστικών συλλόγων. Τις μέρες αυτές υπάρχει μεγάλη κοσμοσυρροή σε ένα κλίμα διασκέδασης και ξεγνοιασιάς.
Χατζιδάκειο Φεστιβάλ
Τα τελευταία χρόνια ο δήμος Ξάνθης και η Στέγη Γραμμάτων και Καλών Τεχνών διοργανώνουν το «Χατζιδάκειο» Φεστιβάλ. Μια προσπάθεια γνωστοποίησης του έργου και της προσφοράς πολιτισμού που παράγουν χορωδίες από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό. Το φεστιβάλ είναι αφιερωμένο στον Μάνο Χατζιδάκι ο οποίος γεννήθηκε στην Ξάνθη.
Κλήδονας ή Καλογιάννια
Το αρχαίο αυτό έθιμο αναβιώνει στις 23 Ιουνίου, παραμονή της εορτής του γενέσιου του αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Έχει τις ρίζες του στους ειδωλολατρικούς χρόνους (μαντεία) αλλά έχει διαμορφωθεί και από την κρητική παράδοση. Σύμφωνα με την παράδοση, το οποίο εμφανιζεται στις άγαμες κοπέλες η ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου. Τα ανύπαντρα κορίτσια αφού μαζέψουν λουλούδια και δέσουν σ’ αυτά το δαχτυλίδι τους, τα τοποθετούν μέσα σε ένα μπακιρένιο σκεύος. Τραγουδώντας το τραγούδι του Αϊ Γιάννη γεμίζουν στη βρύση το σκεύος με νερό και όταν επιστρέψουν στις καλύβες μαζεύονται γύρω από την μπακιρένια κούπα, και βγάζουν από το νερό το πρώτο λουλούδι. Το κορίτσι στο οποίο αντιστοιχεί το λουλούδι αυτό σύντομα θα παντρευτεί Στη συνέχεια χορεύουν, τραγουδούν και προσφέρουν κεράσματα στους παρευρισκόμενους. Τέλος, συνηθίζεται στα σταυροδρόμια να ανάβουν φωτιές και να πηδούν πάνω απ΄αυτές μικροί και μεγάλοι.
Σαρακατσάνικο Αντάμωμα
Κάθε χρόνο από το 1980 (πλην του 1986, που έγινε το πυρηνικό ατύχημα του Τσέρνομπιλ), το καλοκαίρι, διοργανώνεται στο Λειβαδίτη Ξάνθης τοπικό Αντάμωμα των Σαρακατσαναίων από τον Σύλλογο Σαρακατσάνων Νομού Ξάνθης «ο Λεπενιώτης». Το Αντάμωμα σηματοδοτούσε την εγκατάλειψη του κάμπου, των χειμαδιών δηλαδή, και την άνοδο προς τα ψηλά βουνά. Το γεγονός αυτό χαροποιούσε ιδιαίτερα τους Σαρακατσάνους, γιατί το βουνό το αγαπούσαν με ένα ξεχωριστό τρόπο μια και ήταν νομαδικά φύλα και κτηνοτρόφοι ανέκαθεν. Το γεγονός αυτό το γιόρταζαν με τραγούδια και γλέντια: Κάτω από τα έλατα στήνονται τα κονάκια και οι στάνες, δημιουργώντας το κατάλληλο σκηνικό, ώστε να αναβιώσουν τα ήθη και έθιμα των Σαρακατσάνων, όπου χιλιάδες άτομα παρακολουθούν τις αναπαραστάσεις σκηνών από τη νομαδική ζωή των Σαρακατσάνων, παραδοσιακά αθλήματα και χορούς, συμπεριλαμβανομένου του χορού των γερόντων κ.ά.
Ο Εντερλές είναι μια πανάρχαια γονιμική γιορτή για το καλωσόρισμα της άνοιξης τελείται από τους μουσουλμάνους της Θράκης κυρίως από τους Πομάκους και τους Ρομά στις 6 Μαΐου .Για τους μουσουλμάνους της Θράκης συμπίπτει και με τον εορτασμό του Αϊ Γιώργη σύμφωνα με το παλιό ημερολόγιο. Είναι η μεγαλύτερη γιορτή της φυλής τους. Η γιορτή ξεκινά από την προηγούμενη μέρα με κουρμπάνια στις αυλές των σπιτιών, κάθοδο στο ποτάμι και, φορώντας παραδοσιακές στολές, χορεύουν και τραγουδούν ανήμερα της γιορτής με συνοδεία οργάνων μέχρι το πρωί.
Γιορτές της παλιάς πόλης
Είναι ένα μεγάλο πολιτιστικό γεγονός , σήμα κατατεθέν της περιοχής. Το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτέμβρη η πανέμορφη παλιά πόλη της Ξάνθης αποχαιρετά το Καλοκαίρι και καλωσορίζει το Φθινόπωρο. Ζωντανεύει, υποδέχεται, πλημμυρίζει από ήχους, μουσικές, φωνές, παρέες. Χορός ,θέατρο, εικαστικές εκδηλώσεις, εκθέσεις, παραστάσεις, συναυλίες παντού ,στις πλατείες, τα σοκάκια .Ένα ατελείωτο πανηγύρι με την απαραίτητη συνοδεία του ψημένου κρέατος και άφθονο κρασί παντού. Η τσίκνα επιβεβαιώνει τη γιορτή στα υπαίθρια αυτοσχέδια ταβερνάκια των πολιτιστικών συλλόγων. Τις μέρες αυτές υπάρχει μεγάλη κοσμοσυρροή σε ένα κλίμα διασκέδασης και ξεγνοιασιάς.
Χατζιδάκειο Φεστιβάλ
Τα τελευταία χρόνια ο δήμος Ξάνθης και η Στέγη Γραμμάτων και Καλών Τεχνών διοργανώνουν το «Χατζιδάκειο» Φεστιβάλ. Μια προσπάθεια γνωστοποίησης του έργου και της προσφοράς πολιτισμού που παράγουν χορωδίες από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό. Το φεστιβάλ είναι αφιερωμένο στον Μάνο Χατζιδάκι ο οποίος γεννήθηκε στην Ξάνθη.
Κλήδονας ή Καλογιάννια
Το αρχαίο αυτό έθιμο αναβιώνει στις 23 Ιουνίου, παραμονή της εορτής του γενέσιου του αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Έχει τις ρίζες του στους ειδωλολατρικούς χρόνους (μαντεία) αλλά έχει διαμορφωθεί και από την κρητική παράδοση. Σύμφωνα με την παράδοση, το οποίο εμφανιζεται στις άγαμες κοπέλες η ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου. Τα ανύπαντρα κορίτσια αφού μαζέψουν λουλούδια και δέσουν σ’ αυτά το δαχτυλίδι τους, τα τοποθετούν μέσα σε ένα μπακιρένιο σκεύος. Τραγουδώντας το τραγούδι του Αϊ Γιάννη γεμίζουν στη βρύση το σκεύος με νερό και όταν επιστρέψουν στις καλύβες μαζεύονται γύρω από την μπακιρένια κούπα, και βγάζουν από το νερό το πρώτο λουλούδι. Το κορίτσι στο οποίο αντιστοιχεί το λουλούδι αυτό σύντομα θα παντρευτεί Στη συνέχεια χορεύουν, τραγουδούν και προσφέρουν κεράσματα στους παρευρισκόμενους. Τέλος, συνηθίζεται στα σταυροδρόμια να ανάβουν φωτιές και να πηδούν πάνω απ΄αυτές μικροί και μεγάλοι.
Σαρακατσάνικο Αντάμωμα
Κάθε χρόνο από το 1980 (πλην του 1986, που έγινε το πυρηνικό ατύχημα του Τσέρνομπιλ), το καλοκαίρι, διοργανώνεται στο Λειβαδίτη Ξάνθης τοπικό Αντάμωμα των Σαρακατσαναίων από τον Σύλλογο Σαρακατσάνων Νομού Ξάνθης «ο Λεπενιώτης». Το Αντάμωμα σηματοδοτούσε την εγκατάλειψη του κάμπου, των χειμαδιών δηλαδή, και την άνοδο προς τα ψηλά βουνά. Το γεγονός αυτό χαροποιούσε ιδιαίτερα τους Σαρακατσάνους, γιατί το βουνό το αγαπούσαν με ένα ξεχωριστό τρόπο μια και ήταν νομαδικά φύλα και κτηνοτρόφοι ανέκαθεν. Το γεγονός αυτό το γιόρταζαν με τραγούδια και γλέντια: Κάτω από τα έλατα στήνονται τα κονάκια και οι στάνες, δημιουργώντας το κατάλληλο σκηνικό, ώστε να αναβιώσουν τα ήθη και έθιμα των Σαρακατσάνων, όπου χιλιάδες άτομα παρακολουθούν τις αναπαραστάσεις σκηνών από τη νομαδική ζωή των Σαρακατσάνων, παραδοσιακά αθλήματα και χορούς, συμπεριλαμβανομένου του χορού των γερόντων κ.ά.
Το κάψιμο του Τζάρου
Εδώ και μισό αιώνα αναβιώνει στην πόλη της Ξάνθης, μετά την ολοκλήρωση της μεγάλης καρναβαλικής παρέλασης, το έθιμο «το κάψιμο του Τζάρου» στον ποταμό Κόσυνθο. Ένα φαντασμαγορικό υπερθέαμα που σηματοδοτεί το τέλος του καρναβαλιού. Ο «Τζάρος» ή «Τζάρους» κατά τους κατοίκους της Ανατολικής Θράκης, ήταν ένα κατασκευασμένο ανθρώπινο ομοίωμα, τοποθετημένο πάνω σε πουρνάρια. Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, καιγόταν στο κέντρο της πλατείας, προκειμένου οι κάτοικοι της περιοχής να μην έχουν το καλοκαίρι ψύλλους. Το έθιμο αυτό το έφεραν οι πρόσφυγες από το Σαμακώβ της Ανατολικής Θράκης. Η ονομασία «Τζάρος» προήλθε από τον ιδιόρρυθμο ήχο, που δημιουργούσε η καύση του θάμνου «τζ,τζ,τζ…».
Tο παζάρι της Ξάνθης
Το παζάρι της Ξάνθης έχει μακραίωνη ιστορία του με ρίζες στα χρόνια της οθωμανικής περιόδου. Σταθερή η παρουσία των κατοίκων της περιοχής, αλλά και των επισκεπτών, που συρρέουν από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, για να δουν την πραμάτεια των εμπόρων. Πολυπολιτισμικό παζάρι, γεμάτο χρώματα, ήχους και μεθυστικά αρώματα.
Πρωτοχρονιά
Στα Άβδηρα, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ορισμένες οικογένειες δε ζυμώνουν βασιλόπιτα, αλλά, ανοίγουν φύλλο και παρασκευάζουν μία πίτα με πράσο, κιμά και μπαχαρικό κύμινο. Μέσα στην πρασόπιτα βάζουν το φλουρί. Η πίτα ψήνεται σε παραδοσιακό ταψί, που ονομάζεται σινί και τα παλιότερα χρόνια σερβίρονταν πάνω σε χαμηλό ξύλινο τραπέζι, το σορβά.
Γαστρονομία
Η τοπική κουζίνα αντανακλά το πολιτισμικό μωσαϊκό της Ξάνθης Έλληνες, Μουσουλμάνοι, Πομάκοι, Ρομά, Αρμένιοι, Πόντιοι, Καππαδόκες έχουν συνεισφέρει σημαντικά στην πλούσια γαστρονομική παράδοση της περιοχής. Κεμπάπ όλων των ειδών, ρεβίθια με κολοκύθα και μπαχαρικά, αρνάκι με γιουφκάδες (μακρόστενες χυλοπίτες), παστουρμαδόπιτες κ.ά. Φημισμένα και τα γλυκά της, από σοκολατένιες καριόκες, νουγκά και σαραγλί μέχρι αυθεντικά ανατολίτικα γλυκίσματα, σιροπιαστό γκελίν μποχτσά, σεκέρ παρέ από σιμιγδάλι και φρέσκο βούτυρο και σουτζούκ λουκούμ.
Εδώ και μισό αιώνα αναβιώνει στην πόλη της Ξάνθης, μετά την ολοκλήρωση της μεγάλης καρναβαλικής παρέλασης, το έθιμο «το κάψιμο του Τζάρου» στον ποταμό Κόσυνθο. Ένα φαντασμαγορικό υπερθέαμα που σηματοδοτεί το τέλος του καρναβαλιού. Ο «Τζάρος» ή «Τζάρους» κατά τους κατοίκους της Ανατολικής Θράκης, ήταν ένα κατασκευασμένο ανθρώπινο ομοίωμα, τοποθετημένο πάνω σε πουρνάρια. Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, καιγόταν στο κέντρο της πλατείας, προκειμένου οι κάτοικοι της περιοχής να μην έχουν το καλοκαίρι ψύλλους. Το έθιμο αυτό το έφεραν οι πρόσφυγες από το Σαμακώβ της Ανατολικής Θράκης. Η ονομασία «Τζάρος» προήλθε από τον ιδιόρρυθμο ήχο, που δημιουργούσε η καύση του θάμνου «τζ,τζ,τζ…».
Tο παζάρι της Ξάνθης
Το παζάρι της Ξάνθης έχει μακραίωνη ιστορία του με ρίζες στα χρόνια της οθωμανικής περιόδου. Σταθερή η παρουσία των κατοίκων της περιοχής, αλλά και των επισκεπτών, που συρρέουν από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, για να δουν την πραμάτεια των εμπόρων. Πολυπολιτισμικό παζάρι, γεμάτο χρώματα, ήχους και μεθυστικά αρώματα.
Πρωτοχρονιά
Στα Άβδηρα, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ορισμένες οικογένειες δε ζυμώνουν βασιλόπιτα, αλλά, ανοίγουν φύλλο και παρασκευάζουν μία πίτα με πράσο, κιμά και μπαχαρικό κύμινο. Μέσα στην πρασόπιτα βάζουν το φλουρί. Η πίτα ψήνεται σε παραδοσιακό ταψί, που ονομάζεται σινί και τα παλιότερα χρόνια σερβίρονταν πάνω σε χαμηλό ξύλινο τραπέζι, το σορβά.
Γαστρονομία
Η τοπική κουζίνα αντανακλά το πολιτισμικό μωσαϊκό της Ξάνθης Έλληνες, Μουσουλμάνοι, Πομάκοι, Ρομά, Αρμένιοι, Πόντιοι, Καππαδόκες έχουν συνεισφέρει σημαντικά στην πλούσια γαστρονομική παράδοση της περιοχής. Κεμπάπ όλων των ειδών, ρεβίθια με κολοκύθα και μπαχαρικά, αρνάκι με γιουφκάδες (μακρόστενες χυλοπίτες), παστουρμαδόπιτες κ.ά. Φημισμένα και τα γλυκά της, από σοκολατένιες καριόκες, νουγκά και σαραγλί μέχρι αυθεντικά ανατολίτικα γλυκίσματα, σιροπιαστό γκελίν μποχτσά, σεκέρ παρέ από σιμιγδάλι και φρέσκο βούτυρο και σουτζούκ λουκούμ.
