της δημοσιογράφουΕυαγγελίας Γούρνη
Μέσα από τις λαϊκές τελετουργίες επιβίωσαν πανάρχαιες αντιλήψεις, πανάρχαιες εθιμικές πρακτικές, αυτούσιες ή προσαρμοσμένες στις θρησκευτικές, κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες της κάθε εποχής αφήνοντας παρακαταθήκη σε όλους τους νεότερους, οι οποίοι συνεχίζουν να τιμούν τα έθιμα στο νησί τους.
Το ρακιτζό
Στο τέλος του Σεπτεμβρίου αρχίζει η διαδικασία απόσταξης της ρακής, που είναι γνωστή στους κατοίκους της περιοχής ως ρακιτζό. Η παρασκευή της ρακής αποτελεί σημαντικό γεγονός για τους κατοίκους των οικισμών του νησιού που συγκεντρώνονται και χορεύουν υπό τους ήχους ζωντανής παραδοσιακής μουσικής.
Οι απόκριες
Οι Απόκριες στη Νάξο γιορτάζονται με μοναδικό τρόπο και πως αλλιώς θα γινόταν όταν μιλάμε για το νησί που ξεκίνησαν οι Διονυσιακές εορτές. Τα έθιμα της Αποκριάς, λοιπόν, αποτελούν ανάμνηση των αρχαίων Διονυσιακών εορτών ενώ και χρονικά συμπίπτουν με τα αρχαία Ανθεστήρια. Έτσι κάθε χρόνο οι απόκριες του νησιού περιλαμβάνει πολλές εκδηλώσεις εκτός από την κλασική παρέλαση του Καρναβαλιού για να ξεφαντώσουν μικροί και μεγάλοι, ντόπιοι και επισκέπτες με το μεγαλύτερο καρναβάλι των Κυκλάδων…
Στο τέλος του Σεπτεμβρίου αρχίζει η διαδικασία απόσταξης της ρακής, που είναι γνωστή στους κατοίκους της περιοχής ως ρακιτζό. Η παρασκευή της ρακής αποτελεί σημαντικό γεγονός για τους κατοίκους των οικισμών του νησιού που συγκεντρώνονται και χορεύουν υπό τους ήχους ζωντανής παραδοσιακής μουσικής.
Οι απόκριες
Οι Απόκριες στη Νάξο γιορτάζονται με μοναδικό τρόπο και πως αλλιώς θα γινόταν όταν μιλάμε για το νησί που ξεκίνησαν οι Διονυσιακές εορτές. Τα έθιμα της Αποκριάς, λοιπόν, αποτελούν ανάμνηση των αρχαίων Διονυσιακών εορτών ενώ και χρονικά συμπίπτουν με τα αρχαία Ανθεστήρια. Έτσι κάθε χρόνο οι απόκριες του νησιού περιλαμβάνει πολλές εκδηλώσεις εκτός από την κλασική παρέλαση του Καρναβαλιού για να ξεφαντώσουν μικροί και μεγάλοι, ντόπιοι και επισκέπτες με το μεγαλύτερο καρναβάλι των Κυκλάδων…
Λαμπαδηφορίες
Από τις κορυφαίες εκδηλώσεις είναι οι Λαμπαδηφορίες. Με αφετηρία το Ενετικό Κάστρο οι ενδιαφερόμενοι λαμπαδηφόροι έχοντας μαζί τους ένα άσπρο σεντόνι συγκεντρώνονται στη Σχολή Ουρσουλινών. Εκεί ξεκινάει η διαδικασία ντυσίματος και βαψίματος ενώ στη συνέχεια λαμβάνουν τη δάδα ολοκληρώνοντας τη στολή. Αφού ετοιμαστούν όλοι, αρχίζει το έθιμο: μια λαοθάλασσα ατόμων, ντυμένοι με άσπρα σεντόνια και βαμμένα πρόσωπα ξεκινάνε την πομπή προς την παραλία. Με τη συνοδεία ήχων από τύμπανα, και κρατώντας δάδες αναμμένες, δημιουργούν μια φαντασμαγορική ατμόσφαιρα.
Οι Κουδουνάτοι, οι Kορδελάτοι και οι Φουστανελάτοι
Στα ορεινά όπως η Απείρανθος, το Φιλώτι και η Κόρωνος, θα βρούμε τους «Κουδουνάτους». Άντρες ζωσμένοι με κουδούνια και κρατώντας τη «σόμπα» (διονυσιακός φαλλός), προκαλούν εκκωφαντικό θόρυβο στα σοκάκια του χωριού για να υποδεχτούν την εαρινή περίοδο και να εξορκίσουν τα κακά πνεύματα.
Την καθαρά Δευτέρα στη Γαλήνη στις Εγγαρές στις Τρίποδες και άλλα χωριά του νησιού τηρείται το έθιμο των Κορδελάτων και των Φουστανελάτων. Όπως αναφέρουν οι μελετητές της λαϊκής παράδοσης, οι κορδελάτοι και οι φουστανελάτοι, στα χρόνια της Ενετοκρατίας, ήταν ένας τρόπος να επικοινωνούν μεταξύ τους οι ορθόδοξοι, ενώ λέγεται ότι στη διάρκεια της επανάστασης του ’21, έραβαν τριγωνικά τα μαντηλάκια που είχαν στο στήθος τους και εκεί μέσα έκρυβαν μπαρούτι για να το μεταφέρουν στην Πελοπόννησο και αλλού.
Το έθιμο θέλει τους νέους του χωριού, φορώντας χρωματιστές κορδέλες ή φουστανέλες αντίστοιχα, να σχηματίζουν ομάδες, τα μπαϊράκια, με αρχηγό τον μπαϊραχτάρη, αυτόν δηλαδή που κρατάει το μπαϊράκι της ομάδας, που είναι ένα χοντρό καλάμι με χρωματιστό μαντήλι στην άκρη, και να τιμούν με την επίσκεψη τους τις γυναίκες των διπλανών χωριών, χορεύοντας μαζί τους στην κεντρική πλατεία με τη συνοδεία βιολιών και λαούτων.
Με τη σειρά τους οι γυναίκες του κάθε χωριού περιποιούνται με φαγητά, γλυκά και κρασί τους άντρες για να τους ευχαριστήσουν. Μάλιστα, παλαιότερα, το συγκεκριμένο έθιμο ήταν κι ένας τρόπος να γνωριστούν μεταξύ τους οι νέοι από διαφορετικά χωριά και έτσι προέκυπταν και πολλοί γάμοι.
Τα Χοιροσφάγια
Πρόκειται για ένα παραδοσιακό αποκριάτικο έθιμο της Νάξου, το οποίο τηρείται στα ορεινά χωριά, π.χ. αν βρεθείτε στο Φιλώτι και την Απείρανθο θα γευτείτε τους εκλεκτούς μεζέδες και το γλέντι που στήνεται. Τα χοιροσφάγια τα συναντούμε σε πολλές περιοχές της Ελλάδος και πολλοί περισσότερο στα νησιά και αναλόγως τον κάθε τόπο λαμβάνουν χώρα και διαφορετική εποχή.
Το έθιμο έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα, όταν το κρέας ήταν λιγοστό και η διαδικασία της σφαγής των ζώων ήταν ομαδική δουλειά. Τα χοιροσφάγια έχουν θυσιαστικό χαρακτήρα και απηχούν αρχαίες εξιλαστήριες και καθαρτήριες θυσίες που συνοδεύονται από προσπάθεια πρόβλεψης του μέλλοντος (μάντεμα). Στη Νάξο οι εκδηλώσεις της λαϊκής λατρείας ενσωματώθηκαν στην αγροτική οικονομία.
Η εκτροφή του χοίρου εξασφάλιζε στην οικογένεια κρέας και λίπος για ολόκληρη τη χρονιά. Για τη σφαγή του οι άνδρες κάθε χωριού ακολουθούσαν ιδιαίτερη εθιμοτυπία. Τοποθετούσαν μεγάλα κομμάτια χοιρινού στα καζάνια που έβραζαν στο λίπος τους και αποθηκεύονταν στη συνέχεια σε δοχεία μέσα σε αυτό (γλίνα).
Από τη διαδικασία αυτή παράγονταν συχνά λουκάνικα και ζαμπόν επίσης. Με τον τρόπο αυτό το κρέας αποθηκευόταν για πολύ καιρό. Παλιότερα, στη διαδικασία συμμετείχε όλο το χωριό και η συνοδεία της μουσικής ήταν απαραίτητη. Σχηματίζονταν παρέες στα σπίτια και δοκίμαζαν τους χοιρινούς μεζέδες και παρασκεύαζαν τα λουκάνικα.
Τα Λαζαράκια της Μονής
Λαζαράκια (ψωμάκια με ανθρώπινη μορφή) μπορεί να φτιάχνουν σε πολλά μέρη της Ελλάδος το Σάββατο του Λαζάρου αλλά στην Νάξο εφαρμόζεται στην Παναγία Δροσιανή ένα έθιμο που θεωρείται ότι ξεκίνησε από την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Την Μεγάλη Παρασκευή οι καλόγριες της Μονής ζύμωναν "λαζαράκια ή πούλους" και τα μοίραζαν στους πιστούς.
Το έθιμο αυτό διατηρείται μέχρι τις μέρες μας, όπου ο φούρνος του χωριού Μονή, παρασκευάζει αρτίδια με ξηρούς καρπούς και το μεσημέρι της Μεγάλης Παρασκευή στην Παναγία Δροσιανή ευλογούνται και μετά την Ιερή Αποκαθήλωση μοιράζονται στους προσκυνητές με ρακή.
Από τις κορυφαίες εκδηλώσεις είναι οι Λαμπαδηφορίες. Με αφετηρία το Ενετικό Κάστρο οι ενδιαφερόμενοι λαμπαδηφόροι έχοντας μαζί τους ένα άσπρο σεντόνι συγκεντρώνονται στη Σχολή Ουρσουλινών. Εκεί ξεκινάει η διαδικασία ντυσίματος και βαψίματος ενώ στη συνέχεια λαμβάνουν τη δάδα ολοκληρώνοντας τη στολή. Αφού ετοιμαστούν όλοι, αρχίζει το έθιμο: μια λαοθάλασσα ατόμων, ντυμένοι με άσπρα σεντόνια και βαμμένα πρόσωπα ξεκινάνε την πομπή προς την παραλία. Με τη συνοδεία ήχων από τύμπανα, και κρατώντας δάδες αναμμένες, δημιουργούν μια φαντασμαγορική ατμόσφαιρα.
Οι Κουδουνάτοι, οι Kορδελάτοι και οι Φουστανελάτοι
Στα ορεινά όπως η Απείρανθος, το Φιλώτι και η Κόρωνος, θα βρούμε τους «Κουδουνάτους». Άντρες ζωσμένοι με κουδούνια και κρατώντας τη «σόμπα» (διονυσιακός φαλλός), προκαλούν εκκωφαντικό θόρυβο στα σοκάκια του χωριού για να υποδεχτούν την εαρινή περίοδο και να εξορκίσουν τα κακά πνεύματα.
Την καθαρά Δευτέρα στη Γαλήνη στις Εγγαρές στις Τρίποδες και άλλα χωριά του νησιού τηρείται το έθιμο των Κορδελάτων και των Φουστανελάτων. Όπως αναφέρουν οι μελετητές της λαϊκής παράδοσης, οι κορδελάτοι και οι φουστανελάτοι, στα χρόνια της Ενετοκρατίας, ήταν ένας τρόπος να επικοινωνούν μεταξύ τους οι ορθόδοξοι, ενώ λέγεται ότι στη διάρκεια της επανάστασης του ’21, έραβαν τριγωνικά τα μαντηλάκια που είχαν στο στήθος τους και εκεί μέσα έκρυβαν μπαρούτι για να το μεταφέρουν στην Πελοπόννησο και αλλού.
Το έθιμο θέλει τους νέους του χωριού, φορώντας χρωματιστές κορδέλες ή φουστανέλες αντίστοιχα, να σχηματίζουν ομάδες, τα μπαϊράκια, με αρχηγό τον μπαϊραχτάρη, αυτόν δηλαδή που κρατάει το μπαϊράκι της ομάδας, που είναι ένα χοντρό καλάμι με χρωματιστό μαντήλι στην άκρη, και να τιμούν με την επίσκεψη τους τις γυναίκες των διπλανών χωριών, χορεύοντας μαζί τους στην κεντρική πλατεία με τη συνοδεία βιολιών και λαούτων.
Με τη σειρά τους οι γυναίκες του κάθε χωριού περιποιούνται με φαγητά, γλυκά και κρασί τους άντρες για να τους ευχαριστήσουν. Μάλιστα, παλαιότερα, το συγκεκριμένο έθιμο ήταν κι ένας τρόπος να γνωριστούν μεταξύ τους οι νέοι από διαφορετικά χωριά και έτσι προέκυπταν και πολλοί γάμοι.
Τα Χοιροσφάγια
Πρόκειται για ένα παραδοσιακό αποκριάτικο έθιμο της Νάξου, το οποίο τηρείται στα ορεινά χωριά, π.χ. αν βρεθείτε στο Φιλώτι και την Απείρανθο θα γευτείτε τους εκλεκτούς μεζέδες και το γλέντι που στήνεται. Τα χοιροσφάγια τα συναντούμε σε πολλές περιοχές της Ελλάδος και πολλοί περισσότερο στα νησιά και αναλόγως τον κάθε τόπο λαμβάνουν χώρα και διαφορετική εποχή.
Το έθιμο έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα, όταν το κρέας ήταν λιγοστό και η διαδικασία της σφαγής των ζώων ήταν ομαδική δουλειά. Τα χοιροσφάγια έχουν θυσιαστικό χαρακτήρα και απηχούν αρχαίες εξιλαστήριες και καθαρτήριες θυσίες που συνοδεύονται από προσπάθεια πρόβλεψης του μέλλοντος (μάντεμα). Στη Νάξο οι εκδηλώσεις της λαϊκής λατρείας ενσωματώθηκαν στην αγροτική οικονομία.
Η εκτροφή του χοίρου εξασφάλιζε στην οικογένεια κρέας και λίπος για ολόκληρη τη χρονιά. Για τη σφαγή του οι άνδρες κάθε χωριού ακολουθούσαν ιδιαίτερη εθιμοτυπία. Τοποθετούσαν μεγάλα κομμάτια χοιρινού στα καζάνια που έβραζαν στο λίπος τους και αποθηκεύονταν στη συνέχεια σε δοχεία μέσα σε αυτό (γλίνα).
Από τη διαδικασία αυτή παράγονταν συχνά λουκάνικα και ζαμπόν επίσης. Με τον τρόπο αυτό το κρέας αποθηκευόταν για πολύ καιρό. Παλιότερα, στη διαδικασία συμμετείχε όλο το χωριό και η συνοδεία της μουσικής ήταν απαραίτητη. Σχηματίζονταν παρέες στα σπίτια και δοκίμαζαν τους χοιρινούς μεζέδες και παρασκεύαζαν τα λουκάνικα.
Τα Λαζαράκια της Μονής
Λαζαράκια (ψωμάκια με ανθρώπινη μορφή) μπορεί να φτιάχνουν σε πολλά μέρη της Ελλάδος το Σάββατο του Λαζάρου αλλά στην Νάξο εφαρμόζεται στην Παναγία Δροσιανή ένα έθιμο που θεωρείται ότι ξεκίνησε από την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Την Μεγάλη Παρασκευή οι καλόγριες της Μονής ζύμωναν "λαζαράκια ή πούλους" και τα μοίραζαν στους πιστούς.
Το έθιμο αυτό διατηρείται μέχρι τις μέρες μας, όπου ο φούρνος του χωριού Μονή, παρασκευάζει αρτίδια με ξηρούς καρπούς και το μεσημέρι της Μεγάλης Παρασκευή στην Παναγία Δροσιανή ευλογούνται και μετά την Ιερή Αποκαθήλωση μοιράζονται στους προσκυνητές με ρακή.
Οι «Περιφάνες» στις Μέλανες
Σε αυτό το έθιμο, αγόρια του χωριού λίγες μέρες πριν τη Μεγάλη Εβδομάδα, μαζεύουν χοντρά ξύλα τα στοιβάζουν στην άκρη του δρόμου από όπου θα περάσει ο Επιτάφιος τη Μεγάλη Παρασκευή. Εκεί, την ώρα της περιφοράς, τα ανάβουν και φτιάχνουν κάτι σαν καμίνι. Επίσης φτιάχνουν τις "περιφάνες" που είναι πολλά μακριά ξερά καλάμια ενωμένα και δεμένα. Η λέξη “Περιφάνες” προέρχεται από το Περί και Φανός και συμβολίζουν τις δάδες που κράταγαν οι Ρωμαίοι όταν πήγαν να συλλάβουν τον Χριστό και τις φωτιές που άναβαν όση ώρα περίμεναν την απόφαση των αρχιερέων.
Οι Κούνιες στην Κωμιακή
Μια παράδοση των παλαιών εποχών, που αναβιώνει τα τελευταία χρόνια είναι το πασχαλινό έθιμο της "Κούνιας", που συνηθίζεται να γίνεται την Δευτέρα του Πάσχα. Οι νέοι του χωριού στήνουν αυτοσχέδιες κούνιες στα σοκάκια του χωριού και να κουνάνε τα ανύπαντρα κορίτσια απαγγέλλοντας τους, αυτοσχέδιους στίχους.
Το αυγό που "ανοίγει και κλείνει" την Σαρακοστή
Σε πολλά χωριά της Νάξου, το βράδυ της Ανάστασης πιστοί φέρνουν μαζί τους κόκκινα αυγά στην λειτουργία όπου και τα ευλογούν και μετά τσουγκρίζοντας και τρώγοντας τα, τελειώνει η νηστεία. Επίσης, το αυγό την Κυριακή πριν την Καθαρά Δευτέρα είναι το τελευταίο μη νηστίσιμο φαγητό που τρώνε, συμβολίζοντας έτσι το «κλείσιμο» του στόματος και την αρχή της νηστείας.
Η Γιορτή Κρασιού
Οι αμπελώνες είναι σήμα κατατεθέν στα Κυκλαδονήσια… Και μπορεί η Νάξος να μην είναι διάσημη για τα κρασιά της όπως η Πάρος ή η Σαντορίνη αλλά διαθέτει πολλές και ενδιαφέρουσες ποικιλίες όπως το Πλατύρραχο (λευκό), τον Πρόνικο (ροζέ), τον λευκό και ερυθρό Ρουσαΐτη και φυσικά Γιορτή Κρασιού... Μια μοναδική ευκαιρία να πιείτε ντόπιο κρασί, να γευτείτε νοστιμιές και μεζέδες, να γλεντήσετε και να χορέψετε σε ένα παραδοσιακό γλέντι με μουσικές και καλλιτέχνες της Νάξου.
Η γιορτή περιλαμβάνει και πάτημα σταφυλιών σε παραδοσιακό πατητήρι, καθώς και ομιλία για το αμπέλι και το κρασί ώστε οι επισκέπτες πέρα από την οινογευσία να πάρουν και μια γεύση για τις ιδιαιτερότητες αλλά και τον τρόπο που παράγεται το νέκταρ των Θεών στα γύρω χωριά αλλά και από την υπόλοιπη Νάξο.
Η Γιορτή Παραδοσιακής Εξαγωγής λαδιού
Το μάζεμα της ελιάς και η εξαγωγή του λαδιού από τον καρπό της ήταν ευκαιρία για γιορτή στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας, μια ευχαριστία για τον ευλογημένο καρπό… Στην Νάξο ακόμα και σήμερα, κάθε χρόνο στα τέλη Ιανουαρίου με αρχές Φεβρουαρίου στον όμορφο χώρο του ανακαινισμένου ελαιοτριβείου στο Δαμαλά, η διαδικασία εξαγωγής λαδιού παίρνει τη μορφή γιορτής, όπου συμμετέχουν όλοι. Στη συνέχεια προσφέρονται τοπικές νοστιμιές και κρασί με τη συνοδεία παραδοσιακής μουσικής.
Πληροφορίες: Για περισσότερες πληροφορίες καλέστε στα τηλ. 22850 31326, 22850 31626 & 6938901313.
Η Γιορτή της πατάτας
Άλλο ένα ονομαστό προϊόν του νησιού είναι η διάσημη πατάτα Νάξου. Έτσι κάθε Αύγουστο πραγματοποιείται η ονομαστή «Γιορτή της Πατάτας» στην Αγία Άννα στη θέση Κάπαρες της Νάξου. Κάθε χρόνο χιλιάδες κόσμου κάθε ηλικίας, ντόπιοι και επισκέπτες γεύονται την νόστιμη Ναξιώτικη πατάτα μαγειρεμένη με μεράκι και φαντασία, πίνουν ντόπιο κρασί, γλεντούν και χορεύουν στους ήχους της παραδοσιακής μουσικής σε μια γιορτή αφιερωμένη σε αυτό το τοπικό προϊόν.
Η Γιορτή του Ψαρά στον Απόλλωνα
Κάθε χρόνο στις 28 Ιουνίου στον Απόλλωνα διοργανώνεται η Γιορτή του Ψαρά, όπου εκτός από τους κατοίκους του χωριού συμμετέχουν επισκέπτες από την Κωμιακή, τα γύρω χωριά αλλά και από την υπόλοιπη Νάξο. Η γιορτή ξεκινάει με εσπερινό στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, ακολουθεί ευλογία των υδάτων και των καϊκιών, και στη συνέχεια γίνεται πανηγύρι με ζωντανή παραδοσιακή μουσική όπου συμμετέχουν μερικοί από τους καλύτερους μουσικούς της Νάξου. Το τραπέζι έχει κυρίως ψάρια και θαλασσινά, το κρασί ρέει άφθονο και το γλέντι κρατάει συνήθως μέχρι το πρωί.
Τα Δημήτρια
Ακόμα μία γιορτή για τα τοπικά προϊόντα είναι τα «Δημήτρια», τα οποία γίνονται κάθε χρόνο την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου, στην πανέμορφη ενδοχώρα του νησιού, σε ένα παραδοσιακό χωριό το επονομαζόμενο και «μυστρά των Κυκλάδων», στο Σαγκρί.
Περιλαμβάνουν κατά κύριο λόγο αγροτουριστικά περίπτερα όπου ο επισκέπτης μπορεί να δοκιμάσει από κοντά τα προϊόντα που παράγει η Νάξια γη. Δρώμενα όπως συναυλίες και θεατρικές παραστάσεις λαμβάνουν χώρα στον προαύλιο χώρο ενός μοναστηριού που είναι χτισμένο τον 17ο αιώνα, τον Άγιο Ελευθέριο, ενώ εντός του γίνεται έκθεση ζωγραφικής από καταξιωμένους καλλιτέχνες.
Σε αυτό το έθιμο, αγόρια του χωριού λίγες μέρες πριν τη Μεγάλη Εβδομάδα, μαζεύουν χοντρά ξύλα τα στοιβάζουν στην άκρη του δρόμου από όπου θα περάσει ο Επιτάφιος τη Μεγάλη Παρασκευή. Εκεί, την ώρα της περιφοράς, τα ανάβουν και φτιάχνουν κάτι σαν καμίνι. Επίσης φτιάχνουν τις "περιφάνες" που είναι πολλά μακριά ξερά καλάμια ενωμένα και δεμένα. Η λέξη “Περιφάνες” προέρχεται από το Περί και Φανός και συμβολίζουν τις δάδες που κράταγαν οι Ρωμαίοι όταν πήγαν να συλλάβουν τον Χριστό και τις φωτιές που άναβαν όση ώρα περίμεναν την απόφαση των αρχιερέων.
Οι Κούνιες στην Κωμιακή
Μια παράδοση των παλαιών εποχών, που αναβιώνει τα τελευταία χρόνια είναι το πασχαλινό έθιμο της "Κούνιας", που συνηθίζεται να γίνεται την Δευτέρα του Πάσχα. Οι νέοι του χωριού στήνουν αυτοσχέδιες κούνιες στα σοκάκια του χωριού και να κουνάνε τα ανύπαντρα κορίτσια απαγγέλλοντας τους, αυτοσχέδιους στίχους.
Το αυγό που "ανοίγει και κλείνει" την Σαρακοστή
Σε πολλά χωριά της Νάξου, το βράδυ της Ανάστασης πιστοί φέρνουν μαζί τους κόκκινα αυγά στην λειτουργία όπου και τα ευλογούν και μετά τσουγκρίζοντας και τρώγοντας τα, τελειώνει η νηστεία. Επίσης, το αυγό την Κυριακή πριν την Καθαρά Δευτέρα είναι το τελευταίο μη νηστίσιμο φαγητό που τρώνε, συμβολίζοντας έτσι το «κλείσιμο» του στόματος και την αρχή της νηστείας.
Η Γιορτή Κρασιού
Οι αμπελώνες είναι σήμα κατατεθέν στα Κυκλαδονήσια… Και μπορεί η Νάξος να μην είναι διάσημη για τα κρασιά της όπως η Πάρος ή η Σαντορίνη αλλά διαθέτει πολλές και ενδιαφέρουσες ποικιλίες όπως το Πλατύρραχο (λευκό), τον Πρόνικο (ροζέ), τον λευκό και ερυθρό Ρουσαΐτη και φυσικά Γιορτή Κρασιού... Μια μοναδική ευκαιρία να πιείτε ντόπιο κρασί, να γευτείτε νοστιμιές και μεζέδες, να γλεντήσετε και να χορέψετε σε ένα παραδοσιακό γλέντι με μουσικές και καλλιτέχνες της Νάξου.
Η γιορτή περιλαμβάνει και πάτημα σταφυλιών σε παραδοσιακό πατητήρι, καθώς και ομιλία για το αμπέλι και το κρασί ώστε οι επισκέπτες πέρα από την οινογευσία να πάρουν και μια γεύση για τις ιδιαιτερότητες αλλά και τον τρόπο που παράγεται το νέκταρ των Θεών στα γύρω χωριά αλλά και από την υπόλοιπη Νάξο.
Η Γιορτή Παραδοσιακής Εξαγωγής λαδιού
Το μάζεμα της ελιάς και η εξαγωγή του λαδιού από τον καρπό της ήταν ευκαιρία για γιορτή στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας, μια ευχαριστία για τον ευλογημένο καρπό… Στην Νάξο ακόμα και σήμερα, κάθε χρόνο στα τέλη Ιανουαρίου με αρχές Φεβρουαρίου στον όμορφο χώρο του ανακαινισμένου ελαιοτριβείου στο Δαμαλά, η διαδικασία εξαγωγής λαδιού παίρνει τη μορφή γιορτής, όπου συμμετέχουν όλοι. Στη συνέχεια προσφέρονται τοπικές νοστιμιές και κρασί με τη συνοδεία παραδοσιακής μουσικής.
Πληροφορίες: Για περισσότερες πληροφορίες καλέστε στα τηλ. 22850 31326, 22850 31626 & 6938901313.
Η Γιορτή της πατάτας
Άλλο ένα ονομαστό προϊόν του νησιού είναι η διάσημη πατάτα Νάξου. Έτσι κάθε Αύγουστο πραγματοποιείται η ονομαστή «Γιορτή της Πατάτας» στην Αγία Άννα στη θέση Κάπαρες της Νάξου. Κάθε χρόνο χιλιάδες κόσμου κάθε ηλικίας, ντόπιοι και επισκέπτες γεύονται την νόστιμη Ναξιώτικη πατάτα μαγειρεμένη με μεράκι και φαντασία, πίνουν ντόπιο κρασί, γλεντούν και χορεύουν στους ήχους της παραδοσιακής μουσικής σε μια γιορτή αφιερωμένη σε αυτό το τοπικό προϊόν.
Η Γιορτή του Ψαρά στον Απόλλωνα
Κάθε χρόνο στις 28 Ιουνίου στον Απόλλωνα διοργανώνεται η Γιορτή του Ψαρά, όπου εκτός από τους κατοίκους του χωριού συμμετέχουν επισκέπτες από την Κωμιακή, τα γύρω χωριά αλλά και από την υπόλοιπη Νάξο. Η γιορτή ξεκινάει με εσπερινό στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, ακολουθεί ευλογία των υδάτων και των καϊκιών, και στη συνέχεια γίνεται πανηγύρι με ζωντανή παραδοσιακή μουσική όπου συμμετέχουν μερικοί από τους καλύτερους μουσικούς της Νάξου. Το τραπέζι έχει κυρίως ψάρια και θαλασσινά, το κρασί ρέει άφθονο και το γλέντι κρατάει συνήθως μέχρι το πρωί.
Τα Δημήτρια
Ακόμα μία γιορτή για τα τοπικά προϊόντα είναι τα «Δημήτρια», τα οποία γίνονται κάθε χρόνο την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου, στην πανέμορφη ενδοχώρα του νησιού, σε ένα παραδοσιακό χωριό το επονομαζόμενο και «μυστρά των Κυκλάδων», στο Σαγκρί.
Περιλαμβάνουν κατά κύριο λόγο αγροτουριστικά περίπτερα όπου ο επισκέπτης μπορεί να δοκιμάσει από κοντά τα προϊόντα που παράγει η Νάξια γη. Δρώμενα όπως συναυλίες και θεατρικές παραστάσεις λαμβάνουν χώρα στον προαύλιο χώρο ενός μοναστηριού που είναι χτισμένο τον 17ο αιώνα, τον Άγιο Ελευθέριο, ενώ εντός του γίνεται έκθεση ζωγραφικής από καταξιωμένους καλλιτέχνες.
