της αρθρογράφουΑλεξίας Φεσσά
Η διαφορετική κουλτούρα των λαών που πέρασαν από αυτό τον τόπο, οδήγησε σε εθιμικά και γευστικά παντρέματα της Ανατολής με τη Δύση, του παραδοσιακού με το μοντέρνο. Το ταξίδι ξεκινά από πολύ παλιά, από τα χρόνια του Μ. Αλεξάνδρου, μέχρι την άφιξη των προσφύγων και την αστικοποίηση της Καβάλας.
Αυγομαχίες
Στην Καβάλα, στις Κρηνίδες, κοντά στο Βαπτιστήριο της Λυδίας, Αυγομαχίες γίνονται τη δεύτερη μέρα του Πάσχα. Μικροί και μεγάλοι παρουσιάζουν με καμάρι τα αυγά τους και ξεκινούν τη «μάχη» του τσουγκρίσματος. Όποιος μείνει με τα περισσότερα γερά αυγά είναι ο νικητής αυτής της ιδιόμορφης μάχης. Το έθιμο τηρείται και στην Καστανούσα Σερρών, κοντά στην Κερκίνη.
Γιορτή της Πατάτας
Η γιορτή αυτή πραγματοποιείται για την ανάδειξη του τοπικού προϊόντος της περιοχής, της πατάτας Λεκάνης, η οποία φημίζεται για τη νοστιμιά της και φυσικά, πρωταγωνιστεί στην εκδήλωση, μαγειρεμένη με ποικίλους τρόπους από τις γυναίκες του χωριού και μέλη του συλλόγου «Οι Ρίζες».
Η εκδήλωση αυτή πραγματοποιείται την πρώτη Κυριακή του Σεπτεμβρίου. Κατά τη διάρκειά της γίνεται παρουσίαση ποντιακών εθίμων και παραδόσεων του τόπου από τα χορευτικά συγκροτήματα του συλλόγου (παιδιών και ενηλίκων), προσφέρονται παραδοσιακά ποντιακά εδέσματα και το αποτέλεσμα επισφραγίζει ένα πλούσιο ποντιακό και λαϊκό μουσικό πρόγραμμα με τοπικούς καλλιτέχνες. Οργανωτικός φορέας είναι ο Πολιτιστικός Σύλλογος Λεκάνης «Οι Ρίζες».
Στην Καβάλα, στις Κρηνίδες, κοντά στο Βαπτιστήριο της Λυδίας, Αυγομαχίες γίνονται τη δεύτερη μέρα του Πάσχα. Μικροί και μεγάλοι παρουσιάζουν με καμάρι τα αυγά τους και ξεκινούν τη «μάχη» του τσουγκρίσματος. Όποιος μείνει με τα περισσότερα γερά αυγά είναι ο νικητής αυτής της ιδιόμορφης μάχης. Το έθιμο τηρείται και στην Καστανούσα Σερρών, κοντά στην Κερκίνη.
Γιορτή της Πατάτας
Η γιορτή αυτή πραγματοποιείται για την ανάδειξη του τοπικού προϊόντος της περιοχής, της πατάτας Λεκάνης, η οποία φημίζεται για τη νοστιμιά της και φυσικά, πρωταγωνιστεί στην εκδήλωση, μαγειρεμένη με ποικίλους τρόπους από τις γυναίκες του χωριού και μέλη του συλλόγου «Οι Ρίζες».
Η εκδήλωση αυτή πραγματοποιείται την πρώτη Κυριακή του Σεπτεμβρίου. Κατά τη διάρκειά της γίνεται παρουσίαση ποντιακών εθίμων και παραδόσεων του τόπου από τα χορευτικά συγκροτήματα του συλλόγου (παιδιών και ενηλίκων), προσφέρονται παραδοσιακά ποντιακά εδέσματα και το αποτέλεσμα επισφραγίζει ένα πλούσιο ποντιακό και λαϊκό μουσικό πρόγραμμα με τοπικούς καλλιτέχνες. Οργανωτικός φορέας είναι ο Πολιτιστικός Σύλλογος Λεκάνης «Οι Ρίζες».
Έθιμο των «Αράπηδων»
Το πανάρχαιο έθιμο αναβιώνει στις 6 Ιανουαρίου, στη Νικήσιανη του Δήμου Παγγαίου. Συμβολίζει τη μάχη της ζωής και του θανάτου, τη γονιμότητα και την έναρξη μιας νέας εποχής.
Οι Αράπηδες, ντυμένοι με προβιές και ζωσμένοι με «τα τσάνια», χωρίζονται σε δύο ομάδες, με δύο αρχηγούς να τους οδηγούν, και βγαίνουν στα σοκάκια του χωριού. Το βήμα τους είναι αργό και επιβλητικό προκαλώντας εκκωφαντικό θόρυβο, για να ξορκίσουν το κακό. Οι δύο ομάδες ενώνονται στο χώρο που κορυφώνεται το έθιμο, όπου και τους περιμένει ο κόσμος. Οι δύο αρχηγοί παλεύουν, μέχρι την τελική πτώση του ενός. Ακολουθεί μυσταγωγία γύρω από τον πεσμένο αρχηγό και ολοκληρώνεται με την ανάστασή του. Χαρούμενοι όλοι βγάζουν τις «μπαρμπότες», αποκαλύπτοντας τα πρόσωπά τους και στήνουν έναν ξέφρενο κυκλικό χορό.
Έθιμο «Σάγια»
Το έθιμο προέρχεται από το Γκέλβερι της Καππαδοκίας. Γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Ιανουαρίου, παραμονή των Θεοφανείων, στη Νέα Καρβάλη.
Στις μέρες μας, οι πιστοί ανάβουν μία μεγάλη φωτιά το βράδυ στο κεντρικότερο σημείο του οικισμού και πιασμένοι χέρι-χέρι χορεύουν και τραγουδούν γύρω από τη φωτιά, για να διώξουν τα κακά πνεύματα στα έγκατα της γης. Πριν το άναμμα της φωτιάς, ψάλλουν όλοι μαζί τα κάλαντα του τόπου καταγωγής τους για τα Θεοφάνεια. Επειδή η παραμονή των Θεοφανείων είναι ημέρα νηστείας, τα εδέσματα που προσφέρονται είναι φακές, φασόλια τουρσί και το «χοσάφτι», δηλαδή κομπόστες από σταφίδες, δαμάσκηνα ή βερίκοκα.
Το πανάρχαιο έθιμο αναβιώνει στις 6 Ιανουαρίου, στη Νικήσιανη του Δήμου Παγγαίου. Συμβολίζει τη μάχη της ζωής και του θανάτου, τη γονιμότητα και την έναρξη μιας νέας εποχής.
Οι Αράπηδες, ντυμένοι με προβιές και ζωσμένοι με «τα τσάνια», χωρίζονται σε δύο ομάδες, με δύο αρχηγούς να τους οδηγούν, και βγαίνουν στα σοκάκια του χωριού. Το βήμα τους είναι αργό και επιβλητικό προκαλώντας εκκωφαντικό θόρυβο, για να ξορκίσουν το κακό. Οι δύο ομάδες ενώνονται στο χώρο που κορυφώνεται το έθιμο, όπου και τους περιμένει ο κόσμος. Οι δύο αρχηγοί παλεύουν, μέχρι την τελική πτώση του ενός. Ακολουθεί μυσταγωγία γύρω από τον πεσμένο αρχηγό και ολοκληρώνεται με την ανάστασή του. Χαρούμενοι όλοι βγάζουν τις «μπαρμπότες», αποκαλύπτοντας τα πρόσωπά τους και στήνουν έναν ξέφρενο κυκλικό χορό.
Έθιμο «Σάγια»
Το έθιμο προέρχεται από το Γκέλβερι της Καππαδοκίας. Γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Ιανουαρίου, παραμονή των Θεοφανείων, στη Νέα Καρβάλη.
Στις μέρες μας, οι πιστοί ανάβουν μία μεγάλη φωτιά το βράδυ στο κεντρικότερο σημείο του οικισμού και πιασμένοι χέρι-χέρι χορεύουν και τραγουδούν γύρω από τη φωτιά, για να διώξουν τα κακά πνεύματα στα έγκατα της γης. Πριν το άναμμα της φωτιάς, ψάλλουν όλοι μαζί τα κάλαντα του τόπου καταγωγής τους για τα Θεοφάνεια. Επειδή η παραμονή των Θεοφανείων είναι ημέρα νηστείας, τα εδέσματα που προσφέρονται είναι φακές, φασόλια τουρσί και το «χοσάφτι», δηλαδή κομπόστες από σταφίδες, δαμάσκηνα ή βερίκοκα.
Αναπαράσταση Ποντιακού Γάμου
Μία εκδήλωση που διεξάγεται από το 1976 την ημέρα εορτής του Αποστόλου Θωμά στην κεντρική πλατεία στο Ζυγός Καβαλάς. Το του ποντιακού γάμου αναβιώνει με παραδοσιακά εδέσματα, όπως κεσκέκ και πισία. Επίσης, διοργανώνεται παράσταση με παραδοσιακή μουσική, παραδοσιακά όργανα και συμμετοχή μουσικοχορευτικών τμημάτων του Ποντιακού Συλλόγου Ζυγού «Υψηλάντης», καθώς και άλλων συλλόγων της περιφερειακής ενότητας.
Φεστιβάλ Φιλίππων
Πρόκειται για το δεύτερο παλαιότερο φεστιβάλ της χώρας, μετά το Φεστιβάλ της Επιδαύρου. Η πρώτη παράσταση που φιλοξενήθηκε στο Φεστιβάλ ήταν η «Ηλέκτρα» του Ευριπίδη, τον Σεπτέμβρη του 1957.
Διοργανώνεται κατά το μεγαλύτερο μέρος του στο Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων διαρκώντας από τον Ιούλιο μέχρι και τον Αύγουστο. Ωστόσο, πολλές εκδηλώσεις και δρώμενά του λαμβάνουν χώρα και μέσα στην πόλη, τόσο στο Φρούριο όσο και σε άλλα γνωστά και άγνωστα σημεία της Καβάλας.
Κατά τη διάρκειά του, τo κοινό μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε κλασικές παραστάσεις αρχαίου δράματος (κωμωδίες και τραγωδίες), καθώς και έργα της σύγχρονης δραματουργίας, συναυλίες μεγάλων καλλιτεχνών, ορχήστρες, χορευτικά συγκροτήματα και παραστάσεις χορού, βραδιές ποίησης και εκθέσεις, καθώς και πολλές άλλες παράλληλες δράσεις που συνθέτουν το πολυδιάστατο πρόγραμμα ενός από τα μακροβιότερα ελληνικά φεστιβάλ.
Γαστρονομία
Στο τοπικό φαγητό της Καβάλας κυριαρχούν τα ψάρια, τα θαλασσινά και τα προϊoντα της κτηνοτροφικής και γεωργικής παραγωγής της περιοχής. Συνδυάζονται οι πατροπαράδοτες συνταγές των ντόπιων με τις επιρροές από την κουζίνα των προσφύγων από τον Πόντο, τη Μικρά Ασία και την Καππαδοκία. Πολύ γνωστά πιάτα είναι τα φρέσκα ψάρια και θαλασσινά, τα αλίπαστα, το σκουμπρί γούνα, η σαρδέλα παντρεμένη, το μυδοπίλαφο, η ρέγκα σαγανάκι, ο γαύρος τυλιχτός σε αμπελόφυλλα, η γεμιστή μελιτζάνα.
Μία εκδήλωση που διεξάγεται από το 1976 την ημέρα εορτής του Αποστόλου Θωμά στην κεντρική πλατεία στο Ζυγός Καβαλάς. Το του ποντιακού γάμου αναβιώνει με παραδοσιακά εδέσματα, όπως κεσκέκ και πισία. Επίσης, διοργανώνεται παράσταση με παραδοσιακή μουσική, παραδοσιακά όργανα και συμμετοχή μουσικοχορευτικών τμημάτων του Ποντιακού Συλλόγου Ζυγού «Υψηλάντης», καθώς και άλλων συλλόγων της περιφερειακής ενότητας.
Φεστιβάλ Φιλίππων
Πρόκειται για το δεύτερο παλαιότερο φεστιβάλ της χώρας, μετά το Φεστιβάλ της Επιδαύρου. Η πρώτη παράσταση που φιλοξενήθηκε στο Φεστιβάλ ήταν η «Ηλέκτρα» του Ευριπίδη, τον Σεπτέμβρη του 1957.
Διοργανώνεται κατά το μεγαλύτερο μέρος του στο Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων διαρκώντας από τον Ιούλιο μέχρι και τον Αύγουστο. Ωστόσο, πολλές εκδηλώσεις και δρώμενά του λαμβάνουν χώρα και μέσα στην πόλη, τόσο στο Φρούριο όσο και σε άλλα γνωστά και άγνωστα σημεία της Καβάλας.
Κατά τη διάρκειά του, τo κοινό μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε κλασικές παραστάσεις αρχαίου δράματος (κωμωδίες και τραγωδίες), καθώς και έργα της σύγχρονης δραματουργίας, συναυλίες μεγάλων καλλιτεχνών, ορχήστρες, χορευτικά συγκροτήματα και παραστάσεις χορού, βραδιές ποίησης και εκθέσεις, καθώς και πολλές άλλες παράλληλες δράσεις που συνθέτουν το πολυδιάστατο πρόγραμμα ενός από τα μακροβιότερα ελληνικά φεστιβάλ.
Γαστρονομία
Στο τοπικό φαγητό της Καβάλας κυριαρχούν τα ψάρια, τα θαλασσινά και τα προϊoντα της κτηνοτροφικής και γεωργικής παραγωγής της περιοχής. Συνδυάζονται οι πατροπαράδοτες συνταγές των ντόπιων με τις επιρροές από την κουζίνα των προσφύγων από τον Πόντο, τη Μικρά Ασία και την Καππαδοκία. Πολύ γνωστά πιάτα είναι τα φρέσκα ψάρια και θαλασσινά, τα αλίπαστα, το σκουμπρί γούνα, η σαρδέλα παντρεμένη, το μυδοπίλαφο, η ρέγκα σαγανάκι, ο γαύρος τυλιχτός σε αμπελόφυλλα, η γεμιστή μελιτζάνα.
