Friday, 29 March 2024, 10:32

Αθήνα: 22°C

    ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΔΡΟΜΕΣ

    Δεν μπορείς να ισχυριστείς ότι γνωρίζεις έναν τόπο αν πρώτα δεν έχεις γνωρίσει την ιστορία του

    Κομοτηνή: Ιστορική αναδρομή στη … «γη των θρύλων»

    Κομοτηνή: Ιστορική αναδρομή στη … «γη των θρύλων»

    Αλεξίας Φεσσά
    της αρθρογράφουΑλεξίας Φεσσά
    Η Κομοτηνή βρίσκεται στο κέντρο της Θράκης και αποτελεί πρωτεύουσα του νομού Ροδόπης. Μια πόλη-πολιτισμικό ψηφιδωτό, γεμάτη αρώματα και μυρωδιές που φέρνουν κοντά τη Δύση με την Ανατολή και ένας ιδιαίτερος προορισμός, με την ιστορία της περιοχής να αποτυπώνεται μπροστά μας.
    Ονομασία

    Υπάρχουν ποικίλες εκδοχές περί του ονόματος της περιοχής. Τρεις είναι οι κυριότερες διατυπωμένες εκδοχές. Η πρώτη έρχεται από τον χώρο της μυθοπλασίας και σχετίζεται με τη δήθεν εγκατάσταση στην περιοχή κάποιου Εβραίου με το κινέζικο όνομα Κουμλού-Τσιν. Κατά τη δεύτερη εκδοχή, σύμφωνα με τη μυθολογία, Κομοτηνή λεγόταν η κόρη του περίφημου Θρακιώτη ζωγράφου Παράσσιου. Κατά την αρχαιότητα, μια ομάδα ανθρώπων ξεκίνησε από τη Μαρώνεια, μαζί με την όμορφη κόρη, για το εσωτερικό της Θράκης. Εκεί ίδρυσε μια πόλη και της δώσανε το όνομα Κομοτηνή. Τέλος, κατά τον καθηγητή Στίλπωνα Κυριακίδη, το βυζαντινό όνομα Κουμουτζηνά, υποδηλώνει τα κτήματα κάποιου με το επίθετο Κουμούτζης.

    Η ονομασία και η ίδια η πόλη, δοκιμάστηκαν σκληρά στην διάρκεια της οθωμανικής κατάκτησης. Η φθορά άγγιξε και την λέξη Κουμουτζηνά, την οποία οι ορδές των κατακτητών αδυνατούσαν να προφέρουν ορθά και μετά από διαδοχικές αλλοιώσεις κατέληξε στον κακόηχο τύπο Γκιουμουλτζίνε στα οθωμανικά και Γκιουμουλτζίνα στα ελληνικά, με τους οποίους είναι γνωστή σε όλη την διάρκεια της τουρκοκρατίας.

    Αρχαιότητα

    Πιθανολογείται ότι το πόλισμα Κομοτηνή ανάγεται στα πρωτοχριστιανικά χρόνια και συνδέεται με την ομώνυμη κόρη του ζωγράφου Παρρασίου. Αναλυτικότερα, το φρούριό της, ο επιτύμβιος βωμός του 40υ αι. μ.Χ., το ελληνιστικής εποχής δωρικό κιονόκρανο και η εικονιστική κεφαλή που χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 20ου αι. μ.χ. Είναι όμως, πολύ πιθανό να προϋπήρχε κάποιος οικισμός έστω και ατείχιστος και συνεπώς η Κομοτηνή να έχει ιστορία δύο χιλιετιών. Στη Ρωμαϊκή εποχή η Κομοτηνή αποτέλεσε ένα από τα πολλά φρούρια κατά μήκος της Εγνατίας οδού και παράλληλα αποτελούσε κόμβο της Εγνατίας προς τη βόρεια κατεύθυνση, που μέσα από το πέρασμα της Νυμφαίας οδηγεί στην κοιλάδα του Άρδα, τη Φιλιππούπολη και τη βυζαντινή Βερόη (σημερινή Στάρα Ζαγόρα). Πιθανή θεωρείται η ταύτισή της με τον ρωμαϊκό σταθμό Breierophara.

    Βυζαντινά χρόνια

    Στο Βυζάντιο, η Κομοτηνή ανήκε στο Θέμα Μακεδονίας, ενώ από τον 9ο αιώνα υπάγεται στο νεοϊδρυθέν Θέμα Βολερού. Υπήρξε έως τότε, ασήμαντο φρούριο, που το 1207 ύστερα από την επιδρομή του τσάρου της Βουλγαρίας Ιβάν Α΄, αποτέλεσε καταφύγιο προσφύγων από τα γύρω φρούρια που καταστράφηκαν. Τότε, πληθώρα κατοίκων της Μοσυνόπολης (πρώην Μαξιμιανούπολη) κατέφυγαν στην Κομοτηνή. Ο πληθυσμός από τότε αυξανόταν συνεχώς. Το 1331 ο Ιωάννης ΣΤ΄ Καντακουζηνός την αναφέρει ως Κουμουτζηνά πόλισμα ενώ το 1341 αναφέρεται με το σημερινό της όνομα, ως Κομοτηνή. Αργότερα, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου μεταξύ Ιωάννη ΣΤ' Καντακουζηνού και Ιωάννη Ε' Παλαιολόγου, η Κομοτηνή μαζί με όμορα φρούρια προσχωρούν στην παράταξη Καντακουζηνού. Στην Κομοτηνή κατέφυγε ο Ιωάννης ΣΤ' Καντακουζηνός το 1344 για να διασωθεί μετά από μάχη με τα στρατεύματα του Ομούρ και του Βούλγαρου συμμάχου του, Μομιτζίλου κοντά στην κατεστραμμένη ήδη Μοσυνόπολη.
    Οθωμανική περίοδος

    Στις αρχές του 14ου αιώνα έγινε πόλη. Το 1361 την κατακτά ο Γαζής Εβρενός πασάς και ξεκινάει μια μακραίωνη περίοδος τουρκοκρατίας. Όπως μαρτυρεί οθωμανικό κατάστιχο, η διαδικασία αλλαγής του εθνικού χαρακτήρα της πόλης δεν ήταν εύκολη ούτε και σύντομη. Σύμφωνα λοιπόν με το κατάστιχο, στα 1530, δύο σχεδόν αιώνες μετά την κατάκτηση, στην πόλη λειτουργεί μόλις ένα τζαμί και μερικά μετζίτια. Την ίδια εποχή, στα 1548, ο περιηγητής Pierre Belon μας πληροφορεί ότι κατοικείται από Έλληνες και λίγους Τούρκους, θα χρειαστεί να ακολουθήσουν στους επόμενους αιώνες μαζικοί εποικισμοί με μουσουλμάνους της Ανατολίας, καθώς και η προσχώρηση των Πομάκων στο Ισλάμ, για να αλλοιωθεί η φυσιογνωμία της Κομοτηνής. Κατά την Επανάσταση του 1821, καθοριστική ήταν η συνεισφορά των Κομοτηναίων με κυριότερους αγωνιστές, τον Ιωαννίκιο (μετέπειτα μητροπολίτη), τον Αγγελή Κίρζαλη και το λοχαγό Σταύρο Κομπένο, μέλη της Φιλικής Εταιρείας. Τις επόμενες δεκαετίες η Κομοτηνή αναπτύσσεται οικονομικά λόγω της επεξεργασίας και του εμπορίου καπνού και οι Έλληνες, ευνοούμενοι από τα μέτρα υπέρ της ανεξιθρησκίας ελέγχουν πλήρως την οικονομία της πόλης.

    Α’ Βαλκανικός Πόλεμος

    Ο κίνδυνος εκτουρκισμού των χριστιανών κατοίκων της Βαλκανικής υποχρέωσε τα Βαλκανικά κράτη να συμμαχίσουν εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δημιουργώντας την «Έβδομη μεγάλη Δύναμη» στην Ευρώπη. Κάθε κράτος κατά και μετά τον πόλεμο θα έπαιρνε όσα εδάφη προλάβαινε να κατακτήσει ο στρατός του. Οι Έλληνες κατέλαβαν τη Δυτική Μακεδονία μέχρι και τη Θεσσαλονίκη, αλλά οι Βούλγαροι πήραν ολόκληρη τη Θράκη και την Ανατολική Μακεδονία. Και από τότε άρχισε ξανά να φαίνεται η απληστία της Βουλγαρίας, που ήθελε να καταλάβει ολόκληρη τη Μακεδονία, πράγμα το οποίο στάθηκε αφορμή του Β’ Βαλκανικού Πολέμου.

    Β’ Βαλκανικός Πόλεμος

    Κατά τον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο, στις 14 Ιουλίου του 1913, απελευθερώθηκε από την VIIΙ μεραρχία του ελληνικού στρατού, ο οποίος προηγουμένως είχε απελευθερώσει τις παραθαλάσσιες πόλεις Αλεξανδρούπολη, Μάκρη, Μαρώνεια και Πόρτο Λάγος. Τότε στο Διοικητήριο της Κομοτηνής, το σημερινό παλαιό Δικαστικό Μέγαρο, υψώθηκε και η πρώτη Ελληνική Σημαία, ύστερα από 550 περίπου χρόνια κατάκτησης. Πρόκειται για την ιστορική Σημαία, που φιλοτέχνησαν βιαστικά εκείνη την ημέρα οι γυναίκες της πόλης. Η σημαία αυτή διαφυλάχθηκε και δωρίθηκε αργότερα, μετά την οριστική απελευθέρωση της πόλης, το 1920, στο Δήμο Κομοτηνής. Ωστόσο, στις 10 Αυγούστου παραχωρήθηκε εκ νέου στη Βουλγαρία με τη συνθήκη Βουκουρεστίου (1913).Οι Βούλγαροι σχεδόν αμέσως εξαπολύουν διωγμούς κατά Ελλήνων, Πομάκων και Τούρκων. Στις 31 Αυγούστου του ίδιου χρόνου το κίνημα των Πομάκων με τη συνδρομή των ντόπιων Τούρκων και την υποστήριξη των Ελλήνων, εγκαθιδρύει τη βραχύβια Δημοκρατία Δυτικής Θράκης με έδρα την πόλη της Κομοτηνής. Το ανεξάρτητο αυτό κρατίδιο καταλύεται μετά από δύο μήνες στις 25 Οκτωβρίου του 1913 και η πόλη περνά πάλι στη Βουλγαρία. Μετά τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τον Αύγουστο του 1919, η Κομοτηνή καταλαμβάνεται από τα Γαλλικά στρατεύματα και επιβάλλεται το περίεργο καθεστώς της Διασυμμαχικής Θράκης, με έδρα του ανεξάρτητου κρατιδίου την Κομοτηνή και διοικητή τον Γάλλο στρατηγό Σαρπύ. Στις 14 Μαίου 1920, μετά από την έκρηξη του Α' Παγκοσμίου πολέμου, την ήττα των δυνάμεων του λεγόμενου Άξονα και την κατάληψη της Θράκης από τα διασυμμαχικά στρατεύματα, το νοτιοδυτικό τμήμα της Μεγάλης Θράκης ενσωματώνεται στην Ελλάδα. Επαληθεύθηκε έτσι η ιστορική φράση-προφητεία, που χάραξε με την άκρη της λόγχης του ο ανθυπολοχαγός Κώστας Λαγουμιτζάκης σε τοίχο του τότε Διοικητηρίου, όταν τα ελληνικά στρατεύματα αποχωρούσαν στις αρχές Αυγούστου 1913:
    «ΠΑΛΙΝ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕ ΚΑΙΡΟΥΣ
    ΠΑΛΙ ΔΙΚΙΑ ΜΑΣ ΘΑ ΄ΝΑΙ»
    Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος - Δ' Βουλγαρική Κατοχή

    Δημιουργείται αρραγές βαλκανικό μέτωπο σε σκοπό αμυντικό, στο οποίο δε συμμετέχει η Βουλγαρία. Η τελευταία προσχωρεί στις Δυνάμεις του άξονα και συμπράττει με τη Χιτλερική Γερμανία, όταν αυτή επιτίθεται στην Ελλάδα. Η θρακική μεθόριος, με τα οχυρά της Νυμφαίας και του Εχίνου, αποτέλεσαν την πρώτη γραμμή άμυνας. Δεν μπόρεσε, όμως, να αναχαιτίσει τελικά την προέλαση των δυνάμεων της Βέρμαχτ. Η επίθεση ξεκινάει τα ξημερώματα της 6ης Απριλίου 1941 και ισχυρές γερμανικές δυνάμεις πεζικού με την υποστήριξη αρμάτων και αεροπορίας εισβάλλουν μέσα από το Βουλγαρικό έδαφος στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Οι Γερμανοί συνάντησαν σοβαρή και ανέλπιστη αντίσταση, τα οχυρά άντεξαν και οι αμυνόμενοι απέκρουσαν τη μία μετά την άλλη τις επιθέσεις. Στο τέλος κέρδισαν το θαυμασμό και το σεβασμό των επιτιθεμένων. Αρχίζει έτσι η Βουλγαρογερμανική κατοχή της περιοχής, η οποία λήγει με την απελευθέρωση ολόκληρης της Ελλάδας και τον τερματισμό του Β’ παγκοσμίου πόλεμου (Οκτώβρης 1944).

    Σήμερα

    Η Κομοτηνή σήμερα είναι μια πόλη πολυπολιτισμική με έντονο τον χαρακτήρα της φοιτητούπολης. Ο πληθυσμός είναι εξαιρετικά πολύγλωσσος για το μέγεθός της. Αποτελείται από ντόπιους Έλληνες, Έλληνες απογόνους προσφύγων από τη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη, Έλληνες Μειονοτικούς και απογόνους Αρμενίων προσφύγων. Οι Τσιγγάνοι μένουν στον Ήφαιστο, έναν οικισμό 1 χιλιόμετρο βορειοδυτικά της Κομοτηνής και στην περιοχή Αλάν Κουγιού (Αλάνκιοϊ) γνωστό και ως «Τενεκέ Μαχαλά» μέσα στην Κομοτηνή. Την δεκαετία του 1990 εγκαταστάθηκαν σε αυτή και παλιννοστούντες ομογενείς από χώρες της πρώην ΕΣΣΔ. Ο πληθυσμός της, κατά την απογραφή του 2011, είναι 55.812 κάτοικοι. Στο πανεπιστήμιο της φοιτούν περίπου 10.000 φοιτητές.

    Επιλογή Περιοχής

    ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ ΔΕΛΤΙΑ

    Αναζήτηση

    Αποθήκευση
    Cookies user preferences
    Χρησιμοποιούμε cookies βασισμένα στο νόμιμο συμφέρον και τη συγκατάθεσή σας για να διασφαλίσουμε την ορθή χρήση του δικτυακού μας τόπου. Με την απόρριψη τους η σελίδα μπορεί να μην αποκρίνεται όπως πρέπει.
    Αποδοχή όλων
    Απόρριψη όλων
    Περισσότερα
    Marketing
    Set of techniques which have for object the commercial strategy and in particular the market study.
    Facebook
    Αποδοχή
    Απόρριψη
    DoubleClick/Google Marketing
    Αποδοχή
    Απόρριψη
    Analytics
    Tools used to analyze the data to measure the effectiveness of a website and to understand how it works.
    Snowplow
    Αποδοχή
    Απόρριψη
    Google Analytics
    Αποδοχή
    Απόρριψη
    Cookies
    SpCookie
    Αποδοχή
    Απόρριψη