της δημοσιογράφουΕυαγγελίας Γουρνή
Σαντορίνη… Όποιος και αν ακούσει το όνομα της, είναι σίγουρο ότι ένα πράγμα θα θέλει: να ζήσει έστω και μια φορά το υπέροχο ηλιοβασίλεμα της στην Καλντέρα. Η Σαντορίνη, όμως, είναι πολλά περισσότερα…
Ο μύθος θέλει τη Σαντορίνη να ξεπετιέται από τα βάθη της θάλασσας και να λέγεται Στρογγύλη, από το σχήμα της. Αυτό, όμως, που την έκανε μοναδική είναι το ηφαίστειο της, το οποίο και της προσέδωσε τα μοναδικά «χαρακτηριστικά» της. Η ιστορία της, λοιπόν, έχει πολλά να μας αφηγηθεί…
Ο μεγάλος σεισμός, η έκρηξη και τα μετέπειτα χρόνια
Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές ανασκαφές, στο Ακρωτήρι αναπτύσσεται την 3η χιλιετία π.Χ. μια προϊστορική πόλη με πολύ σημαντικό λιμάνι. Μετά από μέρες μεγάλης ανάπτυξης, ένας σεισμός στα τέλη του 17ου αι. π.Χ. την ισοπεδώνει. Η μεγάλη έκρηξη του ηφαιστείου της Ύστερης Εποχής του Χαλκού θάβει τον πολιτισμό του νησιού και το χωρίζει σε στα τρία: Το μεγάλο τμήμα με την καλντέρα, τη Νέα Καμένη και τη Θηρασιά.
Στα τέλη του 13ου αι. π.Χ. το νησί κατοικείται ξανά από Φοίνικες, ενώ στους Περσικούς Πολέμους πήρε το μέρος της Αθηναϊκής Συμμαχίας, αλλά τελικά καταλήφθηκε από τους Σπαρτιάτες (8ος αι. π.Χ.) οι οποίοι και την ονόμασαν Θήρα προς τιμή του ηγεμόνα τους. Η Θήρα τον 7ο αιώνα π.Χ. αιώνα ιδρύει την μοναδική αποικία της στα παράλια της Βόρειας Αφρικής την "Κυρήνη". Τον 6ο αιώνα π.Χ. η Θήρα κόβει το δικό της νόμισμα και καθιερώνεται το έμβλημα τον δύο δελφινιών. Κατά της διάρκεια των Πελοποννησιακών πολέμων η Θήρα παίρνει το μέρος των Σπαρτιατών. Ο Μέγας Αλέξανδρος και οι διάδοχοι του, κυρίως ο Πτολεμαίος, την χρησιμοποιούν ως βάση στις πολεμικές επιχειρήσεις.
Ο μεγάλος σεισμός, η έκρηξη και τα μετέπειτα χρόνια
Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές ανασκαφές, στο Ακρωτήρι αναπτύσσεται την 3η χιλιετία π.Χ. μια προϊστορική πόλη με πολύ σημαντικό λιμάνι. Μετά από μέρες μεγάλης ανάπτυξης, ένας σεισμός στα τέλη του 17ου αι. π.Χ. την ισοπεδώνει. Η μεγάλη έκρηξη του ηφαιστείου της Ύστερης Εποχής του Χαλκού θάβει τον πολιτισμό του νησιού και το χωρίζει σε στα τρία: Το μεγάλο τμήμα με την καλντέρα, τη Νέα Καμένη και τη Θηρασιά.
Στα τέλη του 13ου αι. π.Χ. το νησί κατοικείται ξανά από Φοίνικες, ενώ στους Περσικούς Πολέμους πήρε το μέρος της Αθηναϊκής Συμμαχίας, αλλά τελικά καταλήφθηκε από τους Σπαρτιάτες (8ος αι. π.Χ.) οι οποίοι και την ονόμασαν Θήρα προς τιμή του ηγεμόνα τους. Η Θήρα τον 7ο αιώνα π.Χ. αιώνα ιδρύει την μοναδική αποικία της στα παράλια της Βόρειας Αφρικής την "Κυρήνη". Τον 6ο αιώνα π.Χ. η Θήρα κόβει το δικό της νόμισμα και καθιερώνεται το έμβλημα τον δύο δελφινιών. Κατά της διάρκεια των Πελοποννησιακών πολέμων η Θήρα παίρνει το μέρος των Σπαρτιατών. Ο Μέγας Αλέξανδρος και οι διάδοχοι του, κυρίως ο Πτολεμαίος, την χρησιμοποιούν ως βάση στις πολεμικές επιχειρήσεις.
Τα βυζαντινά χρόνια
Το νησί είχε εκχριστιανιστεί από τον 4ο αιώνα μ.Χ. Το 726 μ.Χ. έγινε έκρηξη στη βορειοανατολική πλευρά της Παλαιάς Καμένης και εμφανίστηκε νέο νησί, το οποίο γρήγορα ενώθηκε με αυτήν.
Η έκρηξη θεωρήθηκε ως δείγμα θεϊκής οργής κατά του Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Λέοντος Γ΄ του Ισαύρου, ο οποίος ήταν εικονομάχος. Οι αντίπαλοι του αυτοκράτορα χρησιμοποίησαν το γεγονός για να υποκινήσουν εξέγερση, η οποία τελικά εκδηλώθηκε το 727, τόσο στις Κυκλάδες όσο και στην υπόλοιπη Ελλάδα και πλεύσανε προς την Κωνσταντινούπολη.
Ο στόλος καταστράφηκε με το υγρό πυρ, στις 18 Απριλίου του 727. Τον 11ο αιώνα μ.Χ. ιδρύεται η Παναγία Επισκοπής Γωνίας από τον Αλέξιο Α΄ Κομνηνό, που στέκεται ακόμη αγέρωχη στη Μέσα Γωνιά.
Η εποχή των Ενετών
Λόγω των αραβικών επιδρομών στη διάρκεια του 9ου αιώνα, οι κάτοικοι μετοίκησαν στο εσωτερικό του νησιού σε αθέατες από τη θάλασσα θέσεις. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από παρακμή και φτώχεια. Μετά τις Σταυροφορίες παραχωρείται στον Μάρκο Σανούδο (1204) και περιλαμβάνεται στο Δουκάτο του Αιγαίου. Οι Ενετοί είναι εκείνοι που της δίνουν το όνομα Σαντορίνη, παραφθορά του Santa Irini (Αγία Ειρήνη στα ιταλικά).
Η Θήρα και η Θηρασία παραχωρήθηκαν στον Ιάκωβο Μπαρρότσι και παρέμειναν στην οικογένεια ως το 1480. Τότε η Θήρα δόθηκε ως προίκα από το δούκα της Νάξου Ιάκωβο Γ΄ Κρίσπι στην κόρη του Φιορέντσα και στον σύζυγό της Δομίνικο Πιζάνι, γιο του δούκα της Κρήτης.
Το νησί, λίγο μετά το θάνατο του Ιακώβου Κρίσπι, καταλήφθηκε από τον αδελφό του Ιωάννη και προσαρτήθηκε στη Νάξο. Η Σαντορίνη, τα πρώτα χρόνια από την άλωση της Κωνσταντινούπολης και την Οθωμανική κυριαρχία, όπως και πολλά ακόμα ελληνικά νησιά παρέμεναν κάτω από λατινική κυριαρχία.
Το νησί είχε εκχριστιανιστεί από τον 4ο αιώνα μ.Χ. Το 726 μ.Χ. έγινε έκρηξη στη βορειοανατολική πλευρά της Παλαιάς Καμένης και εμφανίστηκε νέο νησί, το οποίο γρήγορα ενώθηκε με αυτήν.
Η έκρηξη θεωρήθηκε ως δείγμα θεϊκής οργής κατά του Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Λέοντος Γ΄ του Ισαύρου, ο οποίος ήταν εικονομάχος. Οι αντίπαλοι του αυτοκράτορα χρησιμοποίησαν το γεγονός για να υποκινήσουν εξέγερση, η οποία τελικά εκδηλώθηκε το 727, τόσο στις Κυκλάδες όσο και στην υπόλοιπη Ελλάδα και πλεύσανε προς την Κωνσταντινούπολη.
Ο στόλος καταστράφηκε με το υγρό πυρ, στις 18 Απριλίου του 727. Τον 11ο αιώνα μ.Χ. ιδρύεται η Παναγία Επισκοπής Γωνίας από τον Αλέξιο Α΄ Κομνηνό, που στέκεται ακόμη αγέρωχη στη Μέσα Γωνιά.
Η εποχή των Ενετών
Λόγω των αραβικών επιδρομών στη διάρκεια του 9ου αιώνα, οι κάτοικοι μετοίκησαν στο εσωτερικό του νησιού σε αθέατες από τη θάλασσα θέσεις. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από παρακμή και φτώχεια. Μετά τις Σταυροφορίες παραχωρείται στον Μάρκο Σανούδο (1204) και περιλαμβάνεται στο Δουκάτο του Αιγαίου. Οι Ενετοί είναι εκείνοι που της δίνουν το όνομα Σαντορίνη, παραφθορά του Santa Irini (Αγία Ειρήνη στα ιταλικά).
Η Θήρα και η Θηρασία παραχωρήθηκαν στον Ιάκωβο Μπαρρότσι και παρέμειναν στην οικογένεια ως το 1480. Τότε η Θήρα δόθηκε ως προίκα από το δούκα της Νάξου Ιάκωβο Γ΄ Κρίσπι στην κόρη του Φιορέντσα και στον σύζυγό της Δομίνικο Πιζάνι, γιο του δούκα της Κρήτης.
Το νησί, λίγο μετά το θάνατο του Ιακώβου Κρίσπι, καταλήφθηκε από τον αδελφό του Ιωάννη και προσαρτήθηκε στη Νάξο. Η Σαντορίνη, τα πρώτα χρόνια από την άλωση της Κωνσταντινούπολης και την Οθωμανική κυριαρχία, όπως και πολλά ακόμα ελληνικά νησιά παρέμεναν κάτω από λατινική κυριαρχία.
Ο Μπαρμπαρόσα & η Τουρκοκρατία
Το 1537 ο διαβόητος πρώην πειρατής και ναύαρχος του τουρκικού στόλου Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσσα κατέλαβε το νησί για λογαριασμό του Σουλτάνου. Το 1566 παραχωρήθηκε στον πλούσιο Εβραίο τραπεζίτη Ιωσήφ Νάζη που κυβέρνησε μέσω αντιπροσώπου τα νησιά ως το 1579.
Όταν το 1579 πέθανε ο Νάζη οι νησιώτες, μαζί και εκπρόσωποι της Σαντορίνης, έστειλαν πρεσβεία στο σουλτάνο Μουράτ Γ΄(1574 – 1595) για να ζητήσουν χορήγηση προνομίων.Με ορισμό που εκδόθηκε το 1580, στα νησιά των Κυκλάδων παραχωρήθηκαν σημαντικά προνόμια, τα οποία ανανεώθηκαν το 1628 – 1629 και αργότερα.
Το καθεστώς των προνομίων βοήθησε στην οργάνωση συστήματος αυτοδιοίκησης και στην ανάπτυξη εμπορικής δραστηριότητας σε αυτά. Οι χριστιανοί ήταν ελεύθεροι να κτίζουν ή να επισκευάζουν τις εκκλησίες τους, κάτι που αποδεικνύεται από τον αριθμό των ναών της περιόδου αυτής. Η πίστη των ντόπιων στην Παναγία ήταν πολύ ισχυρή. Σε Εκείνη έταζαν πριν ταξιδέψουν και Της άφηναν την περιουσία τους όταν πέθαιναν.
Η Σαντορίνη ανέπτυξε τη γεωργία και τη ναυτιλία της και δημιουργήθηκε η κοινωνική τάξη των καραβοκύρηδων. Τον 18ο αιώνα ο πληθυσμός έφτασε τους 9.000 κατοίκους. Τις παραμονές της επανάστασης του 1821 τα Σαντορινιά ιστιοφόρα πλοία αριθμούσαν αρκετές δεκάδες, αφού το νησί είχε τον μεγαλύτερο στόλο στο Αιγαίο, μετά την Υδρα και τα Ψαρά.
Στα τέλη Απριλίου του 1821, μετά από παραγγελία του Αλέξανδρου Υψηλάντη, οι Σαντορινιοί έστειλαν στις Σπέτσες 71 ναύτες με έναν ιερέα και τον προεστώτα Νικόλαο Δεκαζά για να υπηρετήσουν στα σπετσιώτικα πλοία που ήδη είχαν αρχίσει τον επαναστατικό αγώνα. Στις 5 Μαΐου του 1821, κατά την εορτή της πολιούχου του νησιού Αγίας Ειρήνης, ο καπετάνιος Ευάγγελος Ματζαράκης, επίτροπος του Αλέξανδρου Υψηλάντη, σήκωσε την σημαία της επανάστασης στην Σαντορίνη.
Μετά από αυτό οι κάτοικοι έδιωξαν τον αρχιεπίσκοπο Ζαχαρία από την αρχιεπισκοπή του επειδή κατά την τελετή της κήρυξης της Επανάστασης καθόταν ήσυχος στο σπίτι του και για αυτό θεωρήθηκε από μερικούς τουρκόφιλος, ενώ πολύ αργότερα όταν τόσο οι λαϊκοί όσο και οι κληρικοί βεβαίωσαν την αγάπη του προς την πατρίδα, ζητήθηκε η επάνοδος του κάτι που έγινε δεκτό από τον κυβερνήτη Υψηλάντη.
Η μετέπειτα οικονομική ακμή & οι εκρήξεις
Η προσάρτηση της Σαντορίνης στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος το 1830 είναι για το νησί νέο ξεκίνημα μεγάλης εμπορικής και ναυτιλιακής ακμής, ενώ η τοπική παραγωγή (ντομάτας, κρασιού και υφαντών) απογειώνεται. Το 1852, η Σαντορίνη, με 7.222 κατοίκους είναι το δεύτερο σημαντικότερο εμπορικό κέντρο μετά της Σύρο στις Κυκλάδες, με συναλλαγές κυρίως με τη Ρωσία, η οποία είναι η κύρια χώρα εισαγωγής σαντορινιού κρασιού.
Κατά τον 19ο αιώνα έως τις αρχές του 20ου, η ιστιοφόρος ναυτιλία ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένη και σημαντικός αριθμός Σαντορινιών πλοίων έπλεαν στο Αιγαίο μεταφέροντας αγαθά. Η οικονομική ανεξαρτησία που απέκτησαν μέσω αυτών των δραστηριοτήτων είναι σήμερα ορατή στα παλιά μεγάλα σπίτια που σώζονται ακόμη στα χωριά της Σαντορίνης.
Το ηφαίστειο της Σαντορίνης άρχισε να εκρήγνυται τις 26 Ιανουαρίου 1866. Η έκρηξη περιλάμβανε την έκχυση λάβας και τη δημιουργία δόμων, ενώ ένας σεισμός 6,1 ρίχτερ έλαβε χώρα τις 30 Ιανουαρίου και προκάλεσε ζημίες σε 50 σπίτια και δύο εκκλησίες, ενώ η έκρηξη τελείωσε πολλούς μήνες μετά, στις 15 Οκτωβρίου 1870. Η έκρηξη έλαβε χώρα στο κρατήρα του Αγ. Γεωργίου και της Αφρόεσσας, δημιούργησε τις νησίδες του Μαΐου που σήμερα έχουν καταβυθιστεί και τριπλασίασε την έκταση της παλαιάς Καμένης.
Η πιο πρόσφατη έκρηξη του ηφαιστείου έλαβε χώρα από τις 10 Ιανουαρίου 1950 μέχρι 2 Φεβρουαρίου του ίδιου χρόνου και δημιούργησε το δόμο του Λιάστικα. Αυτά τα ηφαιστειακά πετρώματα είναι τα πιο πρόσφατα που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα.
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο σεισμός του 1956 & τα νεότερα χρόνια
Κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Σαντορίνη καταλήφθηκε όπως και όλη η Ελλάδα πρώτα από τις Ιταλικές δυνάμεις το 1941 και έπειτα, το 1943, από τις Γερμανικές δυνάμεις κατοχής.
Αυτό, όμως, που προκάλεσε την μεγαλύτερη καταστροφή στο νησί είναι ο σεισμός του 1956: Στις 9 Ιουλίου 1956 σημειώθηκε κοντά στην Αμοργό σεισμός μεγέθους 7,8 ρίχτερ, ο οποίος ήταν ο ισχυρότερος που έλαβε χώρα στην Ευρώπη κατά τον 20ο αιώνα, ενώ ακολουθεί μετασεισμός 6,9 ρίχτερ με επακόλουθο εκτεταμένες καταστροφές σε Σαντορίνη, Αστυπάλαια, Ανάφη, Κάλυμνο, Λέρο, Αμοργό και Πάτμο, 53 θανάτους, καθώς και ένα από τα μεγαλύτερα τσουνάμι στο Αιγαίο, με ύψος μέχρι 25 μέτρα. Μετά αυτό το γεγονός μεγάλο μέρος του πληθυσμού έφυγε από το νησί.
Τη δεκαετία του 1960 άρχισε να αναπτύσσεται ο τουρισμός στην Σαντορίνη, φτάνοντας στο αποκορύφωμα του στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Μάλιστα, εκείνη την εποχή είχαν γυριστεί και πολλές ξένες ταινίες αναδεικνύοντας τα κάλλη της Καλλίστης. Από τότε ο τουρισμός στο νησί γνωρίζει συνεχή ανάπτυξη, έχοντας καταστήσει πλέον την Σαντορίνη σε ένα από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς σε διεθνές επίπεδο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και τους χειμερινούς μήνες οι επισκέψεις τουριστών στο νησί δεν σταματούν, ιδιαίτερα από χώρες της Ασίας, οι οποίοι την επιλέγουν κατά μεγάλο ποσοστό για να τελέσουν το γάμο τους στο πιο ρομαντικό, για πολλούς, μέρος του πλανήτη.
Το 1537 ο διαβόητος πρώην πειρατής και ναύαρχος του τουρκικού στόλου Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσσα κατέλαβε το νησί για λογαριασμό του Σουλτάνου. Το 1566 παραχωρήθηκε στον πλούσιο Εβραίο τραπεζίτη Ιωσήφ Νάζη που κυβέρνησε μέσω αντιπροσώπου τα νησιά ως το 1579.
Όταν το 1579 πέθανε ο Νάζη οι νησιώτες, μαζί και εκπρόσωποι της Σαντορίνης, έστειλαν πρεσβεία στο σουλτάνο Μουράτ Γ΄(1574 – 1595) για να ζητήσουν χορήγηση προνομίων.Με ορισμό που εκδόθηκε το 1580, στα νησιά των Κυκλάδων παραχωρήθηκαν σημαντικά προνόμια, τα οποία ανανεώθηκαν το 1628 – 1629 και αργότερα.
Το καθεστώς των προνομίων βοήθησε στην οργάνωση συστήματος αυτοδιοίκησης και στην ανάπτυξη εμπορικής δραστηριότητας σε αυτά. Οι χριστιανοί ήταν ελεύθεροι να κτίζουν ή να επισκευάζουν τις εκκλησίες τους, κάτι που αποδεικνύεται από τον αριθμό των ναών της περιόδου αυτής. Η πίστη των ντόπιων στην Παναγία ήταν πολύ ισχυρή. Σε Εκείνη έταζαν πριν ταξιδέψουν και Της άφηναν την περιουσία τους όταν πέθαιναν.
Η Σαντορίνη ανέπτυξε τη γεωργία και τη ναυτιλία της και δημιουργήθηκε η κοινωνική τάξη των καραβοκύρηδων. Τον 18ο αιώνα ο πληθυσμός έφτασε τους 9.000 κατοίκους. Τις παραμονές της επανάστασης του 1821 τα Σαντορινιά ιστιοφόρα πλοία αριθμούσαν αρκετές δεκάδες, αφού το νησί είχε τον μεγαλύτερο στόλο στο Αιγαίο, μετά την Υδρα και τα Ψαρά.
Στα τέλη Απριλίου του 1821, μετά από παραγγελία του Αλέξανδρου Υψηλάντη, οι Σαντορινιοί έστειλαν στις Σπέτσες 71 ναύτες με έναν ιερέα και τον προεστώτα Νικόλαο Δεκαζά για να υπηρετήσουν στα σπετσιώτικα πλοία που ήδη είχαν αρχίσει τον επαναστατικό αγώνα. Στις 5 Μαΐου του 1821, κατά την εορτή της πολιούχου του νησιού Αγίας Ειρήνης, ο καπετάνιος Ευάγγελος Ματζαράκης, επίτροπος του Αλέξανδρου Υψηλάντη, σήκωσε την σημαία της επανάστασης στην Σαντορίνη.
Μετά από αυτό οι κάτοικοι έδιωξαν τον αρχιεπίσκοπο Ζαχαρία από την αρχιεπισκοπή του επειδή κατά την τελετή της κήρυξης της Επανάστασης καθόταν ήσυχος στο σπίτι του και για αυτό θεωρήθηκε από μερικούς τουρκόφιλος, ενώ πολύ αργότερα όταν τόσο οι λαϊκοί όσο και οι κληρικοί βεβαίωσαν την αγάπη του προς την πατρίδα, ζητήθηκε η επάνοδος του κάτι που έγινε δεκτό από τον κυβερνήτη Υψηλάντη.
Η μετέπειτα οικονομική ακμή & οι εκρήξεις
Η προσάρτηση της Σαντορίνης στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος το 1830 είναι για το νησί νέο ξεκίνημα μεγάλης εμπορικής και ναυτιλιακής ακμής, ενώ η τοπική παραγωγή (ντομάτας, κρασιού και υφαντών) απογειώνεται. Το 1852, η Σαντορίνη, με 7.222 κατοίκους είναι το δεύτερο σημαντικότερο εμπορικό κέντρο μετά της Σύρο στις Κυκλάδες, με συναλλαγές κυρίως με τη Ρωσία, η οποία είναι η κύρια χώρα εισαγωγής σαντορινιού κρασιού.
Κατά τον 19ο αιώνα έως τις αρχές του 20ου, η ιστιοφόρος ναυτιλία ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένη και σημαντικός αριθμός Σαντορινιών πλοίων έπλεαν στο Αιγαίο μεταφέροντας αγαθά. Η οικονομική ανεξαρτησία που απέκτησαν μέσω αυτών των δραστηριοτήτων είναι σήμερα ορατή στα παλιά μεγάλα σπίτια που σώζονται ακόμη στα χωριά της Σαντορίνης.
Το ηφαίστειο της Σαντορίνης άρχισε να εκρήγνυται τις 26 Ιανουαρίου 1866. Η έκρηξη περιλάμβανε την έκχυση λάβας και τη δημιουργία δόμων, ενώ ένας σεισμός 6,1 ρίχτερ έλαβε χώρα τις 30 Ιανουαρίου και προκάλεσε ζημίες σε 50 σπίτια και δύο εκκλησίες, ενώ η έκρηξη τελείωσε πολλούς μήνες μετά, στις 15 Οκτωβρίου 1870. Η έκρηξη έλαβε χώρα στο κρατήρα του Αγ. Γεωργίου και της Αφρόεσσας, δημιούργησε τις νησίδες του Μαΐου που σήμερα έχουν καταβυθιστεί και τριπλασίασε την έκταση της παλαιάς Καμένης.
Η πιο πρόσφατη έκρηξη του ηφαιστείου έλαβε χώρα από τις 10 Ιανουαρίου 1950 μέχρι 2 Φεβρουαρίου του ίδιου χρόνου και δημιούργησε το δόμο του Λιάστικα. Αυτά τα ηφαιστειακά πετρώματα είναι τα πιο πρόσφατα που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα.
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο σεισμός του 1956 & τα νεότερα χρόνια
Κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Σαντορίνη καταλήφθηκε όπως και όλη η Ελλάδα πρώτα από τις Ιταλικές δυνάμεις το 1941 και έπειτα, το 1943, από τις Γερμανικές δυνάμεις κατοχής.
Αυτό, όμως, που προκάλεσε την μεγαλύτερη καταστροφή στο νησί είναι ο σεισμός του 1956: Στις 9 Ιουλίου 1956 σημειώθηκε κοντά στην Αμοργό σεισμός μεγέθους 7,8 ρίχτερ, ο οποίος ήταν ο ισχυρότερος που έλαβε χώρα στην Ευρώπη κατά τον 20ο αιώνα, ενώ ακολουθεί μετασεισμός 6,9 ρίχτερ με επακόλουθο εκτεταμένες καταστροφές σε Σαντορίνη, Αστυπάλαια, Ανάφη, Κάλυμνο, Λέρο, Αμοργό και Πάτμο, 53 θανάτους, καθώς και ένα από τα μεγαλύτερα τσουνάμι στο Αιγαίο, με ύψος μέχρι 25 μέτρα. Μετά αυτό το γεγονός μεγάλο μέρος του πληθυσμού έφυγε από το νησί.
Τη δεκαετία του 1960 άρχισε να αναπτύσσεται ο τουρισμός στην Σαντορίνη, φτάνοντας στο αποκορύφωμα του στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Μάλιστα, εκείνη την εποχή είχαν γυριστεί και πολλές ξένες ταινίες αναδεικνύοντας τα κάλλη της Καλλίστης. Από τότε ο τουρισμός στο νησί γνωρίζει συνεχή ανάπτυξη, έχοντας καταστήσει πλέον την Σαντορίνη σε ένα από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς σε διεθνές επίπεδο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και τους χειμερινούς μήνες οι επισκέψεις τουριστών στο νησί δεν σταματούν, ιδιαίτερα από χώρες της Ασίας, οι οποίοι την επιλέγουν κατά μεγάλο ποσοστό για να τελέσουν το γάμο τους στο πιο ρομαντικό, για πολλούς, μέρος του πλανήτη.
