της αρθρογράφουΑλεξίας Φεσσά
Η πόλη της Φλώρινας βρίσκεται στη Δυτική Μακεδονία. Είναι χτισμένη στις ανατολικές προσβάσεις του όρους Βαρνούντα που διαρρέεται ο ποταμός Σακουλέβας. Είναι επίσης γεωγραφικός κόμβος της Βόρειας Ελλάδας και με τα γειτονικά κράτη της Αλβανίας και FYROM. Συμπερασματικά είναι ένα σταυροδρόμι λαών.
Ονομασία
Η αρχαία ονομασία της περιοχής του νομού Φλώρινας είναι Λυγκηστίς ή Λύγκος. Το όνομα της οφείλεται στο μυθολογικό ήρωα Λύγκο ή στο σαρκοφάγο θηλαστικό Λύγκα. Στην ευρύτερη περιοχή ζούσαν οι Βρύγες που κατοικούσαν στις Πρέσπες πολύ πριν τη κάθοδο των Δωριέων. Η γη των Βρυγών αποτελούσε μέρος της αρχαίας Λυγκιστίδος. Ήταν πάντα αυτόνομο κράτος με δυναστεία που συγγένευε με τους Βακχιάδες της Κορίνθου.
Αρχαιότητα
Η ιστορία του νομού Φλώρινας ξεκινά τουλάχιστον από το 2000 π.Χ., σύμφωνα με πολλά από τα ευρήματα των αρχαιολογικών ανασκαφών στην περιοχή. Σημαντικότερη πόλη της περιοχής, κατά τα αρχαία χρόνια, φαίνεται πως ήταν η Ηράκλεια, η οποία ήταν πολύ κοντά στη σημερινή Φλώρινα. Η περιοχή κατακλύστηκε από ελληνόφωνα φύλα γύρω στο 19ο αιώνα π.Χ. όταν η βορειότερη Πελαγονία ήταν ένα από τα δύο κύρια κέντρα του ελληνόφωνου κόσμου. Αργότερα, ελληνόφωνα φύλα μετανάστευσαν νοτιότερα, υπό την πίεση των Βρυγών. Εντούτοις, το εθνικό υπόβαθρο της περιοχής παρέμεινε ελληνικό, και αφού αποχώρησαν οι Βρύγες στη Μικρά Ασία (15ος αιώνας π.Χ.), τους επόμενους αιώνες, κατέγραψε ιδιαίτερη πληθυσμιακή άνοδο. Αυτό οδήγησε σε νέα μετανάστευση νοτιότερα κατά τον 11ο αιώνα π.Χ. που έμεινε γνωστή ως κάθοδος των Δωριέων. Ο οικισμός αυτός επιβίωσε ως το τέλος της ρωμαϊκής αρχαιότητας, χάρη στην στρατηγική θέση του, καθώς ασκούσε έλεγχο στη ρωμαϊκή Εγνατία οδό και στο δρόμο που έφερνε, μέσω των στενών του Πισοδερίου, από την περιοχή των Πρεσπών στον κάμπο της Φλώρινας. Στη Φλώρινα υπάρχει κατοίκηση από την ύστερη Εποχή του Χαλκού όπως δείχνουν και τα αρχαιολογικά ευρήματα.
Η αρχαία ονομασία της περιοχής του νομού Φλώρινας είναι Λυγκηστίς ή Λύγκος. Το όνομα της οφείλεται στο μυθολογικό ήρωα Λύγκο ή στο σαρκοφάγο θηλαστικό Λύγκα. Στην ευρύτερη περιοχή ζούσαν οι Βρύγες που κατοικούσαν στις Πρέσπες πολύ πριν τη κάθοδο των Δωριέων. Η γη των Βρυγών αποτελούσε μέρος της αρχαίας Λυγκιστίδος. Ήταν πάντα αυτόνομο κράτος με δυναστεία που συγγένευε με τους Βακχιάδες της Κορίνθου.
Αρχαιότητα
Η ιστορία του νομού Φλώρινας ξεκινά τουλάχιστον από το 2000 π.Χ., σύμφωνα με πολλά από τα ευρήματα των αρχαιολογικών ανασκαφών στην περιοχή. Σημαντικότερη πόλη της περιοχής, κατά τα αρχαία χρόνια, φαίνεται πως ήταν η Ηράκλεια, η οποία ήταν πολύ κοντά στη σημερινή Φλώρινα. Η περιοχή κατακλύστηκε από ελληνόφωνα φύλα γύρω στο 19ο αιώνα π.Χ. όταν η βορειότερη Πελαγονία ήταν ένα από τα δύο κύρια κέντρα του ελληνόφωνου κόσμου. Αργότερα, ελληνόφωνα φύλα μετανάστευσαν νοτιότερα, υπό την πίεση των Βρυγών. Εντούτοις, το εθνικό υπόβαθρο της περιοχής παρέμεινε ελληνικό, και αφού αποχώρησαν οι Βρύγες στη Μικρά Ασία (15ος αιώνας π.Χ.), τους επόμενους αιώνες, κατέγραψε ιδιαίτερη πληθυσμιακή άνοδο. Αυτό οδήγησε σε νέα μετανάστευση νοτιότερα κατά τον 11ο αιώνα π.Χ. που έμεινε γνωστή ως κάθοδος των Δωριέων. Ο οικισμός αυτός επιβίωσε ως το τέλος της ρωμαϊκής αρχαιότητας, χάρη στην στρατηγική θέση του, καθώς ασκούσε έλεγχο στη ρωμαϊκή Εγνατία οδό και στο δρόμο που έφερνε, μέσω των στενών του Πισοδερίου, από την περιοχή των Πρεσπών στον κάμπο της Φλώρινας. Στη Φλώρινα υπάρχει κατοίκηση από την ύστερη Εποχή του Χαλκού όπως δείχνουν και τα αρχαιολογικά ευρήματα.
Ρωμαϊκή Εποχή
Οι Ρωμαίοι κυριάρχησαν το 148 π. Χ. στη Μακεδονία. Η Φλώρινα υπάγεται στην 4η Τοπαρχία και το 48 π. Χ. καίγεται από τους Ρωμαίους στην διάρκεια Ρωμαϊκών εμφυλίων πολέμων(Καίσαρ - Πομπήιος), από τον Ρωμαίο στρατηγό Δομίτιο, φίλο του Καίσαρα.
Βυζαντινά Χρόνια
Την περίοδο αυτή η περιοχή υπάγεται στο Ανατολικό Κράτος μαζί με όλη την Ελλάδα και την Νότια Βαλκανική Χερσόνησο και εκκλησιαστικά στον Πάπα της Ρώμης, ως το 731μ. Χ., οπότε ο Λέων ο Γ΄ ο Ίσαυρος την υπήγαγε στο θρόνο της Κωνσταντινούπολης. Τον 13ο αιώνα η Φλώρινα υπάγεται στο Δεσποτάτο της Ηπείρου και το 1259 μ.Χ πραγματοποιείται η μάχη των Βυζαντινών με τους Φράγκους στην περιοχή Βορίλα Λόγγου. Η περιοχή κατακτήθηκε διαδοχικά από τον Σέρβο Δουσάν και τον 14ο αιώνα από το σουλτάνος Μουράτ τον Α΄.
Τουρκοκρατία
Επί τουρκοκρατίας, η γλώσσα και η γραφή δεν έχουν χαθεί. Το 1865 ιδρύεται η «Νέα Φιλική Εταιρεία» που προετοιμάζει την επανάσταση του 1878. Στα 1897 ο Καπετάν Κώττας - ο πρώτος Μακεδονομάχος- συγκροτεί αντάρτικο σώμα. Το 1904 έρχεται στην περιοχή ο Παύλος Μελάς και αρχίζει η τελική φάση του ένοπλου αμυντικού Μακεδόνικου Αγώνα. Στη διάρκεια του Μακεδόνικου Αγώνα και μετά από περιπλάνηση και συμπλοκή στα βουνά της περιοχής, ο Παύλος Μελάς σκοτώθηκε και θάφτηκε πρόχειρα στη Στάτιστα. Οι σύντροφοί του μετέφεραν το κεφάλι του και το έθαψαν στον Άγιο Χαράλαμπο, παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής Πισοδερίου.
Οι Ρωμαίοι κυριάρχησαν το 148 π. Χ. στη Μακεδονία. Η Φλώρινα υπάγεται στην 4η Τοπαρχία και το 48 π. Χ. καίγεται από τους Ρωμαίους στην διάρκεια Ρωμαϊκών εμφυλίων πολέμων(Καίσαρ - Πομπήιος), από τον Ρωμαίο στρατηγό Δομίτιο, φίλο του Καίσαρα.
Βυζαντινά Χρόνια
Την περίοδο αυτή η περιοχή υπάγεται στο Ανατολικό Κράτος μαζί με όλη την Ελλάδα και την Νότια Βαλκανική Χερσόνησο και εκκλησιαστικά στον Πάπα της Ρώμης, ως το 731μ. Χ., οπότε ο Λέων ο Γ΄ ο Ίσαυρος την υπήγαγε στο θρόνο της Κωνσταντινούπολης. Τον 13ο αιώνα η Φλώρινα υπάγεται στο Δεσποτάτο της Ηπείρου και το 1259 μ.Χ πραγματοποιείται η μάχη των Βυζαντινών με τους Φράγκους στην περιοχή Βορίλα Λόγγου. Η περιοχή κατακτήθηκε διαδοχικά από τον Σέρβο Δουσάν και τον 14ο αιώνα από το σουλτάνος Μουράτ τον Α΄.
Τουρκοκρατία
Επί τουρκοκρατίας, η γλώσσα και η γραφή δεν έχουν χαθεί. Το 1865 ιδρύεται η «Νέα Φιλική Εταιρεία» που προετοιμάζει την επανάσταση του 1878. Στα 1897 ο Καπετάν Κώττας - ο πρώτος Μακεδονομάχος- συγκροτεί αντάρτικο σώμα. Το 1904 έρχεται στην περιοχή ο Παύλος Μελάς και αρχίζει η τελική φάση του ένοπλου αμυντικού Μακεδόνικου Αγώνα. Στη διάρκεια του Μακεδόνικου Αγώνα και μετά από περιπλάνηση και συμπλοκή στα βουνά της περιοχής, ο Παύλος Μελάς σκοτώθηκε και θάφτηκε πρόχειρα στη Στάτιστα. Οι σύντροφοί του μετέφεραν το κεφάλι του και το έθαψαν στον Άγιο Χαράλαμπο, παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής Πισοδερίου.
Μακεδονικός Αγώνας
Στο Μακεδονικό Αγώνα, η πόλη ανέδειξε σημαντικούς οπλαρχηγούς, όπως ο Νικόλαος Πύρζας και ο Πέτρος Χατζητάσης, ενώ ηγετική μορφή στην περιοχή ήταν ο Ξενοφών Πούσκας. Σε απογραφή των πατριαρχικών κατοίκων της πόλης που διενεργήθηκε το 1905 από το Μητροπολίτη Μογλενών και Φλωρίνης Άνθιμο για το χωρισμό τους σε ενορίες καταγράφονται 406 ελληνορθόδοξες οικογένειες. Από το καλοκαίρι του 1906, η δράση των Ελληνικών αντάρτικων σωμάτων καρποφόρησε, και στην πόλη της Φλώρινας, καθώς και στη γύρω περιοχή, σταμάτησαν πλέον να δρούν Βουλγαρικές ένοπλες ομάδες. Τα έτη 1906 και 1907 οι συγκρούσεις Ελληνικών και Βουλγαρικών ομάδων στην περιοχή ήταν τόσο έντονες, που οι Οθωμανικές αρχές για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση προέβαιναν σε αθρόες συλλήψεις και φόνους χριστιανών. Αυτό προκάλεσε μαζικές μεταναστεύσεις κατοίκων προς τις ΗΠΑ. Στα τέλη του 1907 η Οθωμανική καταστολή απέδωσε αποτελέσματα και συνέλαβε πολλούς Έλληνες οπλαρχηγούς και οπλίτες. Έτσι, νέα ένοπλα Βουλγαρικά σώματα άρχισαν να δρουν στην περιοχή δολοφονώντας Έλληνες, όπως η δολοφονία του Γεώργιου Στεφάνου στην πόλη της Φλώρινας στα μέσα Ιανουαρίου του 1908. Το 1912, ύστερα από 527 χρόνια η περιοχή ελευθερώνεται αλλά όχι για πολύ.
Α’ και Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος
Ακολουθεί ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος. Το 1916 οι σύμμαχοι απελευθέρωσαν τη Φλώρινα, που για ένα περίπου μήνα κατείχαν οι Βούλγαροι. Στο Β' Παγκόσμιο πόλεμο, έγινε η Πρώτη Νίκη του '40 κατά των Ιταλικών στρατευμάτων από το 33ο Σύνταγμα της Φλώρινας. Στις 6 Απριλίου του 1941 όμως εισέβαλαν οι Γερμανοί και στην συνέχεια κατέλαβαν την περιοχή. Ακολούθησε η Γερμανική κατοχή, με μέρες δραματικές για τον τόπο που, συνεχίστηκαν για άλλα πέντε περίπου χρόνια, μετά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων το Νοέμβριο του '44. Στην συνέχεια ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος (1947 - 1949) στη διάρκεια του οποίου, στις 12 Φεβρουαρίου του 1949, έγινε «Η μάχη της Φλώρινας» η οποία ήταν η αρχή του τέλους του εμφυλίου. Την περίοδο 1951-1954 ο Νομός Φλώρινας αποκτά τα σημερινά του όρια.
Σήμερα
Σήμερα, ο νομός Φλώρινας ορίστηκε ως ένας από τους 10 καλύτερους αναδυόμενους αγροτοτουριστικούς προορισμούς της Ευρώπης σε σχετικό διαγωνισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η φυσική ομορφιά του νομού και η βιοποικιλότητα του, η παράδοση του, η γαστρονομία και η οινοποιία αλλά και η τοπική αρχιτεκτονική αποτελούν τα δυνατά σημεία της πόλης.
Στο Μακεδονικό Αγώνα, η πόλη ανέδειξε σημαντικούς οπλαρχηγούς, όπως ο Νικόλαος Πύρζας και ο Πέτρος Χατζητάσης, ενώ ηγετική μορφή στην περιοχή ήταν ο Ξενοφών Πούσκας. Σε απογραφή των πατριαρχικών κατοίκων της πόλης που διενεργήθηκε το 1905 από το Μητροπολίτη Μογλενών και Φλωρίνης Άνθιμο για το χωρισμό τους σε ενορίες καταγράφονται 406 ελληνορθόδοξες οικογένειες. Από το καλοκαίρι του 1906, η δράση των Ελληνικών αντάρτικων σωμάτων καρποφόρησε, και στην πόλη της Φλώρινας, καθώς και στη γύρω περιοχή, σταμάτησαν πλέον να δρούν Βουλγαρικές ένοπλες ομάδες. Τα έτη 1906 και 1907 οι συγκρούσεις Ελληνικών και Βουλγαρικών ομάδων στην περιοχή ήταν τόσο έντονες, που οι Οθωμανικές αρχές για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση προέβαιναν σε αθρόες συλλήψεις και φόνους χριστιανών. Αυτό προκάλεσε μαζικές μεταναστεύσεις κατοίκων προς τις ΗΠΑ. Στα τέλη του 1907 η Οθωμανική καταστολή απέδωσε αποτελέσματα και συνέλαβε πολλούς Έλληνες οπλαρχηγούς και οπλίτες. Έτσι, νέα ένοπλα Βουλγαρικά σώματα άρχισαν να δρουν στην περιοχή δολοφονώντας Έλληνες, όπως η δολοφονία του Γεώργιου Στεφάνου στην πόλη της Φλώρινας στα μέσα Ιανουαρίου του 1908. Το 1912, ύστερα από 527 χρόνια η περιοχή ελευθερώνεται αλλά όχι για πολύ.
Α’ και Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος
Ακολουθεί ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος. Το 1916 οι σύμμαχοι απελευθέρωσαν τη Φλώρινα, που για ένα περίπου μήνα κατείχαν οι Βούλγαροι. Στο Β' Παγκόσμιο πόλεμο, έγινε η Πρώτη Νίκη του '40 κατά των Ιταλικών στρατευμάτων από το 33ο Σύνταγμα της Φλώρινας. Στις 6 Απριλίου του 1941 όμως εισέβαλαν οι Γερμανοί και στην συνέχεια κατέλαβαν την περιοχή. Ακολούθησε η Γερμανική κατοχή, με μέρες δραματικές για τον τόπο που, συνεχίστηκαν για άλλα πέντε περίπου χρόνια, μετά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων το Νοέμβριο του '44. Στην συνέχεια ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος (1947 - 1949) στη διάρκεια του οποίου, στις 12 Φεβρουαρίου του 1949, έγινε «Η μάχη της Φλώρινας» η οποία ήταν η αρχή του τέλους του εμφυλίου. Την περίοδο 1951-1954 ο Νομός Φλώρινας αποκτά τα σημερινά του όρια.
Σήμερα
Σήμερα, ο νομός Φλώρινας ορίστηκε ως ένας από τους 10 καλύτερους αναδυόμενους αγροτοτουριστικούς προορισμούς της Ευρώπης σε σχετικό διαγωνισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η φυσική ομορφιά του νομού και η βιοποικιλότητα του, η παράδοση του, η γαστρονομία και η οινοποιία αλλά και η τοπική αρχιτεκτονική αποτελούν τα δυνατά σημεία της πόλης.
