της δημοσιογράφουΕυαγγελίας Γουρνή
Η Ρόδος είναι ένα σταυροδρόμι πολιτισμών και για αυτό το λόγο οι επιρροές της από Ανατολή, Δύση αλλά και Αφρική είναι πολλές. Τα ήθη και τα έθιμα της είναι μια μείξη πολιτισμών, τόσο της εποχής των Ιπποτών όσο και των κοντινών μικρασιάτικων παραλίων…
Τα πανηγύρια του νησιού
Τα παλαιότερα χρόνια τα πανηγύρια ήταν από τους λίγους χώρους όπου μπορούσαν να συναντηθεί κοινωνικά ο ντόπιος πληθυσμός προπάντων όσον αφορά τα δύο φύλα. Πολλές «συμφωνίες» κλείνονταν σε ένα πανηγύρι, είτε συναισθηματικής, είτε οικονομικής φύσης.
Στην Ρόδο τα πανηγύρια γιορτάζονται και σήμερα με ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια. Στα περισσότερα πανηγύρια του νησιού προσφέρεται στους πανηγυριώτες η Κουλουρία. Πρόκειται για ένα είδος ζυμαρικού, το οποίο σερβίρεται χυλωμένο με μπόλικο τυρί ξυσμένο. Σε πολλά χωριά της Ρόδου είναι το πατροπαράδοτο φαγητό του γάμου.
Το μεγαλύτερο πανηγύρι του νησιού είναι στις 7 και 8 Σεπτεμβρίου το Γενέθλιο της Θεοτόκου, στην Παναγία Τσαμπίκα του Αρχαγγέλου, την προστάτιδα του νησιού. Τα κυριότερα πανηγύρια που πραγματοποιούνται στο νησί είναι: Του Αγίου Γεωργίου στην Παστίδα και είναι χαρακτηριστικό ότι ο Άγιος Γεώργιος γιορτάζεται με πανηγύρι και από τους μουσουλμάνους της Ρόδου στις 6 Μαΐου στο πάρκο Ροδίνι. Στις 17 Ιουλίου της Αγίας Μαρίνας στο Παραδείσι και στην Απολακκιά. Στις 20 Ιουλίου του Προφήτη Ηλία στην Ιαλυσό. Στις 21 Ιουλίου του Αγίου Φιλήμονα στην Αρνίθα. Στις 26 Ιουλίου της Αγίας Παρασκευής στην Ιαλυσό.
Στις 29 Ιουλίου του Αγίου Σίλα (Σουλά) στη Σορωνή. Στις 6 Αυγούστου της Αναλήψεως του Σωτήρος στο Κιοτάρι. Τον Δεκαπενταύγουστο στην Ιαλυσό και στην Κρεμαστή αλλά και στο Ασκληπιείο και στην Παναγία Καθολική στην Κατταβιά.
Άγιος Φανούριος: Ο Ροδίτης Άγιος & η πίτα του
Η λατρεία του Αγίου Φανουρίου ξεκινά από τη Ρόδο, όπου κατά την παράδοση βρέθηκε η εικόνα του, όταν έσκαβαν σε ερείπια παλαιού ναού έξω από τα τείχη της πόλης. Η αμφίεσή του παρέπεμπε σε στρατιωτικό Άγιο. Σε ειδικά εικονίδια πάνω στην ίδια εικόνα υπήρχαν σκηνές από το μαρτύριο του Αγίου.
Ο Μητροπολίτης Ρόδου Νείλος διάβασε την επιγραφή «Άγιος Φανούριος» και από τη Ρόδο η λατρεία του εξαπλώθηκε στα κοντινά νησιά και κυρίως στην Κρήτη. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Άγιος μπορεί να φανερώσει στην κάθε ανύπαντρη κοπέλα το μέλλοντα σύζυγό της αφού «οι ανύπαντρες κοπέλες που θέλουν να παντρευτούν ετοιμάζουν φανουρόπιτα για να φανερωθεί ο υποψήφιος γαμπρός».
Συχνά οι άνθρωποι που έχουν χάσει κάτι τάζουν στον Άγιο μία νηστίσιμη πίτα και συνοδεύουν το αίτημα τους με συγκεκριμένες ευχές. Αν και μπορεί κάποιος να την φτιάξει οποιαδήποτε μέρα του χρόνου και να την πάει στην εκκλησία να την ευλογήσει, οι περισσότεροι φτιάχνουν τις φανουρόπιτες στη μνήμη του αγίου (27 Αυγούστου) και στην συνέχεια την προσφέρουν στους πιστούς ως ευλογία.
Η Γιορτή της Φράουλας στο Παραδείσι
Τέλη Μαϊου με αρχές Ιουνίου στο Παραδείσι διοργανώνουν την γιορτή της φράουλας θέλοντας να προβάλλουν την ντόπια παραγωγή Φράουλας που καλλιεργείται στην περιοχή. Οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να γευτούν διάφορα εδέσματα από φράουλα και να απολαύσουν παραδοσιακούς χορούς από όλη την Ελλάδα αλλά και να συμμετάσχουν στο μεγάλο γλέντι που ακολουθεί.
Το Χριστόψωμο
Οι νοικοκυραίοι στον Αρχάγγελο και στη Σάλακο της Ρόδου, το «Χριστόψωμο» είναι το πρόσφορο που πάνε στον παπά τα Χριστούγεννα. Το γιορτινό τραπέζι των Χριστουγέννων παραμένει στρωμένο από το βράδυ της παραμονής και στο κέντρο του τοποθετείται το Χριστόψωμο και δίπλα το μέλι με πολλούς ξηρούς καρπούς.
Τα παλαιότερα χρόνια τα πανηγύρια ήταν από τους λίγους χώρους όπου μπορούσαν να συναντηθεί κοινωνικά ο ντόπιος πληθυσμός προπάντων όσον αφορά τα δύο φύλα. Πολλές «συμφωνίες» κλείνονταν σε ένα πανηγύρι, είτε συναισθηματικής, είτε οικονομικής φύσης.
Στην Ρόδο τα πανηγύρια γιορτάζονται και σήμερα με ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια. Στα περισσότερα πανηγύρια του νησιού προσφέρεται στους πανηγυριώτες η Κουλουρία. Πρόκειται για ένα είδος ζυμαρικού, το οποίο σερβίρεται χυλωμένο με μπόλικο τυρί ξυσμένο. Σε πολλά χωριά της Ρόδου είναι το πατροπαράδοτο φαγητό του γάμου.
Το μεγαλύτερο πανηγύρι του νησιού είναι στις 7 και 8 Σεπτεμβρίου το Γενέθλιο της Θεοτόκου, στην Παναγία Τσαμπίκα του Αρχαγγέλου, την προστάτιδα του νησιού. Τα κυριότερα πανηγύρια που πραγματοποιούνται στο νησί είναι: Του Αγίου Γεωργίου στην Παστίδα και είναι χαρακτηριστικό ότι ο Άγιος Γεώργιος γιορτάζεται με πανηγύρι και από τους μουσουλμάνους της Ρόδου στις 6 Μαΐου στο πάρκο Ροδίνι. Στις 17 Ιουλίου της Αγίας Μαρίνας στο Παραδείσι και στην Απολακκιά. Στις 20 Ιουλίου του Προφήτη Ηλία στην Ιαλυσό. Στις 21 Ιουλίου του Αγίου Φιλήμονα στην Αρνίθα. Στις 26 Ιουλίου της Αγίας Παρασκευής στην Ιαλυσό.
Στις 29 Ιουλίου του Αγίου Σίλα (Σουλά) στη Σορωνή. Στις 6 Αυγούστου της Αναλήψεως του Σωτήρος στο Κιοτάρι. Τον Δεκαπενταύγουστο στην Ιαλυσό και στην Κρεμαστή αλλά και στο Ασκληπιείο και στην Παναγία Καθολική στην Κατταβιά.
Άγιος Φανούριος: Ο Ροδίτης Άγιος & η πίτα του
Η λατρεία του Αγίου Φανουρίου ξεκινά από τη Ρόδο, όπου κατά την παράδοση βρέθηκε η εικόνα του, όταν έσκαβαν σε ερείπια παλαιού ναού έξω από τα τείχη της πόλης. Η αμφίεσή του παρέπεμπε σε στρατιωτικό Άγιο. Σε ειδικά εικονίδια πάνω στην ίδια εικόνα υπήρχαν σκηνές από το μαρτύριο του Αγίου.
Ο Μητροπολίτης Ρόδου Νείλος διάβασε την επιγραφή «Άγιος Φανούριος» και από τη Ρόδο η λατρεία του εξαπλώθηκε στα κοντινά νησιά και κυρίως στην Κρήτη. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Άγιος μπορεί να φανερώσει στην κάθε ανύπαντρη κοπέλα το μέλλοντα σύζυγό της αφού «οι ανύπαντρες κοπέλες που θέλουν να παντρευτούν ετοιμάζουν φανουρόπιτα για να φανερωθεί ο υποψήφιος γαμπρός».
Συχνά οι άνθρωποι που έχουν χάσει κάτι τάζουν στον Άγιο μία νηστίσιμη πίτα και συνοδεύουν το αίτημα τους με συγκεκριμένες ευχές. Αν και μπορεί κάποιος να την φτιάξει οποιαδήποτε μέρα του χρόνου και να την πάει στην εκκλησία να την ευλογήσει, οι περισσότεροι φτιάχνουν τις φανουρόπιτες στη μνήμη του αγίου (27 Αυγούστου) και στην συνέχεια την προσφέρουν στους πιστούς ως ευλογία.
Η Γιορτή της Φράουλας στο Παραδείσι
Τέλη Μαϊου με αρχές Ιουνίου στο Παραδείσι διοργανώνουν την γιορτή της φράουλας θέλοντας να προβάλλουν την ντόπια παραγωγή Φράουλας που καλλιεργείται στην περιοχή. Οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να γευτούν διάφορα εδέσματα από φράουλα και να απολαύσουν παραδοσιακούς χορούς από όλη την Ελλάδα αλλά και να συμμετάσχουν στο μεγάλο γλέντι που ακολουθεί.
Το Χριστόψωμο
Οι νοικοκυραίοι στον Αρχάγγελο και στη Σάλακο της Ρόδου, το «Χριστόψωμο» είναι το πρόσφορο που πάνε στον παπά τα Χριστούγεννα. Το γιορτινό τραπέζι των Χριστουγέννων παραμένει στρωμένο από το βράδυ της παραμονής και στο κέντρο του τοποθετείται το Χριστόψωμο και δίπλα το μέλι με πολλούς ξηρούς καρπούς.
Τα χοιροσφάγια των Χριστουγέννων
Σε αρκετά χωριά της Ρόοδυ, το σφάξιμο του χοίρου που μεγάλωναν οι οικογένειες γινόταν σε παρέες και με ειδική ιεροτελεστία, τα γνωστά χοιροσφάγια. Αφού τελείωναν μάλιστα με τον χοίρο στήνονταν σωστό γλέντι και εκεί απολάμβαναν και τους πρώτους μεζέδες.
Τότε ήταν και η καλύτερη στιγμή να φτιάξουν τα Μίλλα και Τσιρίγγια, τα οποία γίνονταν από το λίπος του χοίρου που έχει και λίγο κρέας. Τοποθετείται σε σιγανή φωτιά ώσπου να λιώσει το λίπος τελείως. Τα τσιρίγγια είναι ότι κομμένο μένει στο τρυπητό όταν στραγγιστεί το λίπος. Η μίλλα είναι το καθαρό λίπος που απομένει και αντικαθιστά το βούτυρο στα μακαρόνια, στο πιλάφι, στα τηγανητά αυγά και σε άλλα φαγητά δίνοντας μεγάλη νοστιμιά, ενώ τρώγεται και αλλειμένη στο ψωμί με ζάχαρη ή αλάτι.
Η Πρωτοχρονιάτικη Μπουλουστρίνα & το αμίλητο νερό
Την Πρωτοχρονιά ένα από τα έθιμα τα οποία και σήμερα διατηρείται είναι το έθιμο της «μπουλουστρίνας». Τα μικρά παιδιά την πρώτη ημέρα του χρόνου επισκέπτονται τους συγγενείς και παίρνουν από αυτούς χρηματικό ποσό εν είδη δώρου το οποίο ονομάζεται μπουλουστρίνα.
«Μαγικές» δυνάμεις έχει σύμφωνα με την παράδοση των Ροδιτών και το νερό, το οποίο αντλείται «αμίλητο» (δηλαδή δεν βγάζουν λέξη σε όλη τη διαδρομή) πριν από την ανατολή του ηλίου. Με το «αμίλητο νερό» παρασκευάζεται το προζύμι για το επόμενο έτος.
Ο εορτασμός της Αποκριάς
Στην Ρόδο κάθε χωριό γιορτάζει με ιδιαίτερη επιβλητικότητα την γιορτή των αποκριών. Σε κάποια μέρη γίνονται πορείες μασκαρεμένων πεζών, αλλού πορείες αρμάτων, ενώ σε άλλα χωριά γιορτάζουν πιο παραδοσιακά με χορούς. Στον Αρχάγγελο μουτζουρώνονται με κάρβουνα.
Μάλιστα, αυτές που χαιρόντουσαν ιδιαίτερα την Αποκριά ήταν οι γυναίκες μιας και τις τελευταίες μέρες των Αποκριών μασκαρεύονταν και έτσι αγνώριστες μπορούσαν να απελευθερωθούν από τα «πρέπει» της καθημερινότητας και ξεχύνονταν στους δρόμους πειράζοντας τους περαστικούς, προπάντων τους άνδρες, τους οποίους και περιέπαιζαν για τον ανδρισμό τους.
Το βραχιολάκι του Μάρτη
Ακόμα και σήμερα στα χωριά της Ρόδου, την πρώτη μέρα του Μάρτη οι μητέρες φτιάχνουν στα παιδιά τους ένα βραχιολάκι με μια κόκκινη, μια άσπρη και μια χρυσή κλωστή, τον λεγόμενο Μάρτη. Με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά δεν τα πιάνει ο ήλιος που τον Μάρτη αρχίζει και γίνεται πιο δυνατός. Όταν αλλάζει ο μήνας έκοβαν το βραχιολάκι και τα παιδιά τα έδεναν σε ένα κλαδάκι συνήθως τριανταφυλλιάς, τραγουδώντας: «Πάρα τριανταφυλλιά το Μάρτη μου και δωσμου την αυγούλα μου».
Τα χελιδονίσματα: Τα κάλαντα της Άνοιξης
Πρόκειται για ένα πανάρχαιο έθιμο που σημαίνει την αρχή της άνοιξης και της φύσης που ανθίζει. Αν και γιορτάζεται, με διάφορες παραλλαγές σε πολλά μέρη της Ελλάδας, μια αρχαία επιγραφή αναφέρει ότι ξεκίνησαν από την Ρόδο.
Την 1η ή στις 21 Μαρτίου, ημέρα εαρινής ισημερίας, τα παιδιά γυρνούν στα σπίτια του χωριού κρατώντας ένα αρθρωτό ομοίωμα χελιδονιού, την Χελιδόνα, και τραγουδούν ένα είδος κάλαντων, τα Χελιδονίσματα.
Τα σταυρουδάκια των Βαΐων
Την Κυριακή των Βαΐων είναι έθιμο να φτιάχνουν σταυρουδάκια με φύλλα βαγιάς και να τα μοιράζουν στην εκκλησία για ευλογία .Στην συνέχεια οι νοικοκυρές τα κρατούσαν για το καλό είτε στο εικονοστάσι του σπιτιού, είτε κάτω από το στρώμα μέχρι τον επόμενο χρόνο.
Τα Λαζαράκια της Ρόδου
Το Σάββατο του Λαζάρου στη Ρόδο και την Ιαλυσό τα παιδιά γυρίζουν από πόρτα σε πόρτα και τραγουδούν τον «Λάζαρο», συγκεντρώνοντας χρήματα και αυγά για τους ιερείς, ενώ οι εν λόγω επισκέψεις συνοδεύονται από τον ήχο μεγαλοκούδουνων.
Παλαιότερα, αυτή την ημέρα, κανένας γεωργός δεν πήγαινε στο χωράφι του να εργαστεί, γιατί όπως πίστευαν, ότι έπιαναν θα μαραινόταν. Το μόνο που επιτρεπόταν μόνο ήταν η συγκέντρωση ξερών κλαδιών για το άναμμα των φούρνων τη Μεγάλη Εβδομάδα για το ψήσιμο των κουλουριών. Την ημέρα αυτή επίσης, σε όλα τα σπίτια οι νοικοκυρές φτιάχνουν στριφτά κουλουράκια, «τα Λαζαράκια», συμβολίζοντας με τον τρόπο αυτό το σώμα του Λαζάρου που ήταν τυλιγμένο στο σάβανο.
Σε αρκετά χωριά της Ρόοδυ, το σφάξιμο του χοίρου που μεγάλωναν οι οικογένειες γινόταν σε παρέες και με ειδική ιεροτελεστία, τα γνωστά χοιροσφάγια. Αφού τελείωναν μάλιστα με τον χοίρο στήνονταν σωστό γλέντι και εκεί απολάμβαναν και τους πρώτους μεζέδες.
Τότε ήταν και η καλύτερη στιγμή να φτιάξουν τα Μίλλα και Τσιρίγγια, τα οποία γίνονταν από το λίπος του χοίρου που έχει και λίγο κρέας. Τοποθετείται σε σιγανή φωτιά ώσπου να λιώσει το λίπος τελείως. Τα τσιρίγγια είναι ότι κομμένο μένει στο τρυπητό όταν στραγγιστεί το λίπος. Η μίλλα είναι το καθαρό λίπος που απομένει και αντικαθιστά το βούτυρο στα μακαρόνια, στο πιλάφι, στα τηγανητά αυγά και σε άλλα φαγητά δίνοντας μεγάλη νοστιμιά, ενώ τρώγεται και αλλειμένη στο ψωμί με ζάχαρη ή αλάτι.
Η Πρωτοχρονιάτικη Μπουλουστρίνα & το αμίλητο νερό
Την Πρωτοχρονιά ένα από τα έθιμα τα οποία και σήμερα διατηρείται είναι το έθιμο της «μπουλουστρίνας». Τα μικρά παιδιά την πρώτη ημέρα του χρόνου επισκέπτονται τους συγγενείς και παίρνουν από αυτούς χρηματικό ποσό εν είδη δώρου το οποίο ονομάζεται μπουλουστρίνα.
«Μαγικές» δυνάμεις έχει σύμφωνα με την παράδοση των Ροδιτών και το νερό, το οποίο αντλείται «αμίλητο» (δηλαδή δεν βγάζουν λέξη σε όλη τη διαδρομή) πριν από την ανατολή του ηλίου. Με το «αμίλητο νερό» παρασκευάζεται το προζύμι για το επόμενο έτος.
Ο εορτασμός της Αποκριάς
Στην Ρόδο κάθε χωριό γιορτάζει με ιδιαίτερη επιβλητικότητα την γιορτή των αποκριών. Σε κάποια μέρη γίνονται πορείες μασκαρεμένων πεζών, αλλού πορείες αρμάτων, ενώ σε άλλα χωριά γιορτάζουν πιο παραδοσιακά με χορούς. Στον Αρχάγγελο μουτζουρώνονται με κάρβουνα.
Μάλιστα, αυτές που χαιρόντουσαν ιδιαίτερα την Αποκριά ήταν οι γυναίκες μιας και τις τελευταίες μέρες των Αποκριών μασκαρεύονταν και έτσι αγνώριστες μπορούσαν να απελευθερωθούν από τα «πρέπει» της καθημερινότητας και ξεχύνονταν στους δρόμους πειράζοντας τους περαστικούς, προπάντων τους άνδρες, τους οποίους και περιέπαιζαν για τον ανδρισμό τους.
Το βραχιολάκι του Μάρτη
Ακόμα και σήμερα στα χωριά της Ρόδου, την πρώτη μέρα του Μάρτη οι μητέρες φτιάχνουν στα παιδιά τους ένα βραχιολάκι με μια κόκκινη, μια άσπρη και μια χρυσή κλωστή, τον λεγόμενο Μάρτη. Με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά δεν τα πιάνει ο ήλιος που τον Μάρτη αρχίζει και γίνεται πιο δυνατός. Όταν αλλάζει ο μήνας έκοβαν το βραχιολάκι και τα παιδιά τα έδεναν σε ένα κλαδάκι συνήθως τριανταφυλλιάς, τραγουδώντας: «Πάρα τριανταφυλλιά το Μάρτη μου και δωσμου την αυγούλα μου».
Τα χελιδονίσματα: Τα κάλαντα της Άνοιξης
Πρόκειται για ένα πανάρχαιο έθιμο που σημαίνει την αρχή της άνοιξης και της φύσης που ανθίζει. Αν και γιορτάζεται, με διάφορες παραλλαγές σε πολλά μέρη της Ελλάδας, μια αρχαία επιγραφή αναφέρει ότι ξεκίνησαν από την Ρόδο.
Την 1η ή στις 21 Μαρτίου, ημέρα εαρινής ισημερίας, τα παιδιά γυρνούν στα σπίτια του χωριού κρατώντας ένα αρθρωτό ομοίωμα χελιδονιού, την Χελιδόνα, και τραγουδούν ένα είδος κάλαντων, τα Χελιδονίσματα.
Τα σταυρουδάκια των Βαΐων
Την Κυριακή των Βαΐων είναι έθιμο να φτιάχνουν σταυρουδάκια με φύλλα βαγιάς και να τα μοιράζουν στην εκκλησία για ευλογία .Στην συνέχεια οι νοικοκυρές τα κρατούσαν για το καλό είτε στο εικονοστάσι του σπιτιού, είτε κάτω από το στρώμα μέχρι τον επόμενο χρόνο.
Τα Λαζαράκια της Ρόδου
Το Σάββατο του Λαζάρου στη Ρόδο και την Ιαλυσό τα παιδιά γυρίζουν από πόρτα σε πόρτα και τραγουδούν τον «Λάζαρο», συγκεντρώνοντας χρήματα και αυγά για τους ιερείς, ενώ οι εν λόγω επισκέψεις συνοδεύονται από τον ήχο μεγαλοκούδουνων.
Παλαιότερα, αυτή την ημέρα, κανένας γεωργός δεν πήγαινε στο χωράφι του να εργαστεί, γιατί όπως πίστευαν, ότι έπιαναν θα μαραινόταν. Το μόνο που επιτρεπόταν μόνο ήταν η συγκέντρωση ξερών κλαδιών για το άναμμα των φούρνων τη Μεγάλη Εβδομάδα για το ψήσιμο των κουλουριών. Την ημέρα αυτή επίσης, σε όλα τα σπίτια οι νοικοκυρές φτιάχνουν στριφτά κουλουράκια, «τα Λαζαράκια», συμβολίζοντας με τον τρόπο αυτό το σώμα του Λαζάρου που ήταν τυλιγμένο στο σάβανο.
Το Πάσχα στην Ρόδο
Στην περιοχή του Αγίου Ισιδώρου οι κάτοικοι διατηρούν ένα έθιμο που ονομάζεται Βούρνες, το οποίο ξεκινά το Μεγάλο Σάββατο και τελειώνει την Δευτέρα της Λαμπρή και στο οποίο συμμετέχουν όλοι οι ανύπαντροι άνδρες του χωριού. Το Μεγάλο Σάββατο οι Λεύτεροι, όπως τους αποκαλούν φέρνουν τους κουτσούρους (μεγάλους κορμούς δέντρων), με τους οποίους ανάβουν τον καλαφουνό πριν την Ανάσταση και κρεμούν ένα ομοίωμα του Ιούδα στην πλατεία του χωριού.
Την ίδια ημέρα εκλέγουν το προεδρείο τους το οποίο θα είναι υπεύθυνο για το έθιμο και θα δικάσει όλους τους Λεύτερους την Λαμπρή Δευτέρα. Την Κυριακή του Πάσχα μετά την Δεύτερη Ανάσταση, όποιος συμμετέχει τελευταία φορά στο έθιμο, επειδή πρόκειται να παντρευτεί, βάζει φωτιά στον Ιούδα.
Ανάλογα έθιμα για τον Καλαφούνο υπάρχουν σε πολλά χωριά της Ρόδου, στα περισσότερα των οποίων πρωταγωνιστές για το μάζεμα των ξύλων της φωτιάς του Ιούδα είναι μικρά παιδιά.
Το ροδίτικο σπίτι & ο Κλήδωνας
Αν θέλετε να αφουγκραστείτε πως ήταν η ζωή των Ροδιτών πριν από πολλά χρόνια, δεν έχετε παρά να επισκεφθείτε το Ροδίτικο Σπίτι. Δεν πρόκειται για ένα οποιοδήποτε σπίτι αλλά ένα σπίτι – μουσείο όπου αναπαρίσταται πλήρως ένα παλιό παραδοσιακό ροδίτικο σπιτικό.
Στους χώρους του, μάλιστα, πραγματοποιείται κάθε χρόνο, στις 23 Ιουνίου, η αναβίωση του Κλήδονα. Ώρες λειτουργίας: Ανοιχτά από 1 Ιουνίου έως 30 Σεπτεμβρίου, από Δευτέρα έως και Σάββατο 09:00 – 14:00. Διεύθυνση: Ηπείρου και Πίνδου 1, 85100, Ρόδος, τηλ. 6979 252672.
Τοπικά προϊόντα
Τα προϊόντα του νησιού είναι μοναδικά και, λόγω της μορφολογίας του νησιού, περιέχουν πολλά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά. Τα πιο γνωστά ποτά της Ρόδου είναι ο αφρώδης οίνος αλλά και η σούμα (είδος τσίπουρο, το οποίο συναντάμε και σε άλλα νησιά του Αιγαίου όπως η Πάρος).
Θα βρείτε ακόμα: Ελαιόλαδο, ελιές, το καρπούζι Ρόδου, τυριά, αρωματικά χόρτα αλλά και πολλές ποικιλίες μελιών. Μην παραλείψετε να προμηθευτείτε επτάζυμα παξιμάδια, μαρμελάδες ή αμυγδαλωτά Ρόδου.
Οι γεύσεις της Ρόδου
Με δεδομένο ότι η Ρόδος αποτελούσε πάντα σταυροδρόμι των πολιτισμών, η γεύση και η διατροφή έλκει στοιχεία από την Ασία, την Ευρώπη και την Αφρική. Η βάση της ροδίτικης κουζίνας ήταν πάντα το σιτάρι και η ελιά, ενώ οι περισσότερες τροφές περιλαμβάνουν στοιχεία της ροδίτικης γης, της κτηνοτροφίας του νησιού και της αλιείας.
Αν βρεθείτε σε κάποιο από τα ταβερνάκια του νησιού μην παραλείψετε να δοκιμάσετε: Βόλοι με πλιγούρι (ένα είδος ορεκτικού με κιμά μοσχαρίσιο, πλιγούρι και ντομάτα), Καραβόλοι γιαχνιστοί (βραστά σαλιγκάρια σε κατσαρόλα με κρεμμύδια, λάδι, ντομάτα, πιπέρι, δάφνη και κύμινο), Κεφαλόποδα της Λαμπρής (είναι η ροδίτικη μαγειρίτσα), Κολοκύθα κόκκινη στο φούρνο (φέτες κόκκινης κολοκύθας, κρεμμύδι, δυόσμο ψημένες στο φούρνο), Λακάνη (μοσχάρι με χόνδρο), Πιταρούδια με ρεβίθια (ένα είδος τηγανητού ορεκτικού με ρεβίθια, κρεμμύδι και ντομάτα) κ.α.
Εξίσου μοναδικά είναι και τα γλυκά της Ροδίτικης κουζίνας, τα οποία στις περισσότερες περιπτώσεις παρασκευάζονται ανάλογα την περίσταση (γιορτή, γάμος κλπ.). Από τα πιο γνωστά είναι τα Κατημέρια (Μικρά κουλούρια με τρύπα στη μέση με μέλι) και το Μελεκούνι (είναι το τυπικό γλυκό της Δωδεκανήσου με σουσάμι, αμύγδαλα, μυρωδικά και μέλι που συνοδεύει το γαμήλιο προσκλητήριο, το στρώσιμο του γαμήλιου κρεβατιού και την ημέρα του γάμου) αλλά και τα Τακάκια (πρόκειται για γλύκισμα με γέμιση από καρυδόψιχα, μοσχοκάρυδο, κανέλλα και γαρίφαλα, το οποίο φτιάχνουν του Αγίου Ανδρέα, ενώ σε πολλά χωριά της Ρόδου οι αρραβωνιασμένες κοπέλες τα προσφέρουν στους γαμπρούς και στους κουμπάρους).
Στην περιοχή του Αγίου Ισιδώρου οι κάτοικοι διατηρούν ένα έθιμο που ονομάζεται Βούρνες, το οποίο ξεκινά το Μεγάλο Σάββατο και τελειώνει την Δευτέρα της Λαμπρή και στο οποίο συμμετέχουν όλοι οι ανύπαντροι άνδρες του χωριού. Το Μεγάλο Σάββατο οι Λεύτεροι, όπως τους αποκαλούν φέρνουν τους κουτσούρους (μεγάλους κορμούς δέντρων), με τους οποίους ανάβουν τον καλαφουνό πριν την Ανάσταση και κρεμούν ένα ομοίωμα του Ιούδα στην πλατεία του χωριού.
Την ίδια ημέρα εκλέγουν το προεδρείο τους το οποίο θα είναι υπεύθυνο για το έθιμο και θα δικάσει όλους τους Λεύτερους την Λαμπρή Δευτέρα. Την Κυριακή του Πάσχα μετά την Δεύτερη Ανάσταση, όποιος συμμετέχει τελευταία φορά στο έθιμο, επειδή πρόκειται να παντρευτεί, βάζει φωτιά στον Ιούδα.
Ανάλογα έθιμα για τον Καλαφούνο υπάρχουν σε πολλά χωριά της Ρόδου, στα περισσότερα των οποίων πρωταγωνιστές για το μάζεμα των ξύλων της φωτιάς του Ιούδα είναι μικρά παιδιά.
Το ροδίτικο σπίτι & ο Κλήδωνας
Αν θέλετε να αφουγκραστείτε πως ήταν η ζωή των Ροδιτών πριν από πολλά χρόνια, δεν έχετε παρά να επισκεφθείτε το Ροδίτικο Σπίτι. Δεν πρόκειται για ένα οποιοδήποτε σπίτι αλλά ένα σπίτι – μουσείο όπου αναπαρίσταται πλήρως ένα παλιό παραδοσιακό ροδίτικο σπιτικό.
Στους χώρους του, μάλιστα, πραγματοποιείται κάθε χρόνο, στις 23 Ιουνίου, η αναβίωση του Κλήδονα. Ώρες λειτουργίας: Ανοιχτά από 1 Ιουνίου έως 30 Σεπτεμβρίου, από Δευτέρα έως και Σάββατο 09:00 – 14:00. Διεύθυνση: Ηπείρου και Πίνδου 1, 85100, Ρόδος, τηλ. 6979 252672.
Τοπικά προϊόντα
Τα προϊόντα του νησιού είναι μοναδικά και, λόγω της μορφολογίας του νησιού, περιέχουν πολλά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά. Τα πιο γνωστά ποτά της Ρόδου είναι ο αφρώδης οίνος αλλά και η σούμα (είδος τσίπουρο, το οποίο συναντάμε και σε άλλα νησιά του Αιγαίου όπως η Πάρος).
Θα βρείτε ακόμα: Ελαιόλαδο, ελιές, το καρπούζι Ρόδου, τυριά, αρωματικά χόρτα αλλά και πολλές ποικιλίες μελιών. Μην παραλείψετε να προμηθευτείτε επτάζυμα παξιμάδια, μαρμελάδες ή αμυγδαλωτά Ρόδου.
Οι γεύσεις της Ρόδου
Με δεδομένο ότι η Ρόδος αποτελούσε πάντα σταυροδρόμι των πολιτισμών, η γεύση και η διατροφή έλκει στοιχεία από την Ασία, την Ευρώπη και την Αφρική. Η βάση της ροδίτικης κουζίνας ήταν πάντα το σιτάρι και η ελιά, ενώ οι περισσότερες τροφές περιλαμβάνουν στοιχεία της ροδίτικης γης, της κτηνοτροφίας του νησιού και της αλιείας.
Αν βρεθείτε σε κάποιο από τα ταβερνάκια του νησιού μην παραλείψετε να δοκιμάσετε: Βόλοι με πλιγούρι (ένα είδος ορεκτικού με κιμά μοσχαρίσιο, πλιγούρι και ντομάτα), Καραβόλοι γιαχνιστοί (βραστά σαλιγκάρια σε κατσαρόλα με κρεμμύδια, λάδι, ντομάτα, πιπέρι, δάφνη και κύμινο), Κεφαλόποδα της Λαμπρής (είναι η ροδίτικη μαγειρίτσα), Κολοκύθα κόκκινη στο φούρνο (φέτες κόκκινης κολοκύθας, κρεμμύδι, δυόσμο ψημένες στο φούρνο), Λακάνη (μοσχάρι με χόνδρο), Πιταρούδια με ρεβίθια (ένα είδος τηγανητού ορεκτικού με ρεβίθια, κρεμμύδι και ντομάτα) κ.α.
Εξίσου μοναδικά είναι και τα γλυκά της Ροδίτικης κουζίνας, τα οποία στις περισσότερες περιπτώσεις παρασκευάζονται ανάλογα την περίσταση (γιορτή, γάμος κλπ.). Από τα πιο γνωστά είναι τα Κατημέρια (Μικρά κουλούρια με τρύπα στη μέση με μέλι) και το Μελεκούνι (είναι το τυπικό γλυκό της Δωδεκανήσου με σουσάμι, αμύγδαλα, μυρωδικά και μέλι που συνοδεύει το γαμήλιο προσκλητήριο, το στρώσιμο του γαμήλιου κρεβατιού και την ημέρα του γάμου) αλλά και τα Τακάκια (πρόκειται για γλύκισμα με γέμιση από καρυδόψιχα, μοσχοκάρυδο, κανέλλα και γαρίφαλα, το οποίο φτιάχνουν του Αγίου Ανδρέα, ενώ σε πολλά χωριά της Ρόδου οι αρραβωνιασμένες κοπέλες τα προσφέρουν στους γαμπρούς και στους κουμπάρους).
