της αρθρογράφουΑλεξίας Φεσσά
Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του Νομού Λάρισας είναι τα τοπικά έθιμα που διατηρούνται από γενιά σε γενιά, αλλά και τα πανηγύρια, που συγκεντρώνουν κάθε χρόνο πλήθος επισκεπτών.
Το τάισμα της βρύσης
Οι κοπέλες, τα χαράματα των Χριστουγέννων, αλλού την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, πηγαίνουν στην πιο κοντινή βρύση «για να κλέψουν το άκραντο νερό». Αλείφουν τις βρύσες του χωριού με βούτυρο και μέλι, με την ευχή όπως τρέχει το νερό να τρέχει και η προκοπή στο σπίτι τον καινούργιο χρόνο και γλυκιά να είναι και η ζωή τους. Για να έχουν καλή σοδειά, όταν φτάνουν εκεί, την «ταΐζουν», με διάφορες λιχουδιές, όπως βούτυρο, ψωμί, τυρί, όσπρια ή κλαδί ελιάς. Όποια θα πήγαινε πρώτη στη βρύση, αυτή θα ήταν και η πιο τυχερή ολόκληρο το χρόνο. Έπειτα ρίχνουν στη στάμνα ένα βατόφυλλο και τρία χαλίκια, «κλέβουν νερό» και γυρίζουν στα σπίτια τους πάλι αμίλητες μέχρι να πιούνε όλοι από το άκραντο νερό. Με το ίδιο νερό ραντίζουν και τις τέσσερις γωνίες του σπιτιού, ενώ σκορπούν στο σπίτι και τα τρία χαλίκια.
Γιορτή της Θάλασσας
Κάθε χρόνο, από τις 23 έως τις 25 Ιουλίου, στο Στόμιο, που συνδυάζει το καταπράσινο βουνό του Κισσάβου με την θαυμάσια αμμουδιά και την καθαρή θάλασσα, διοργανώνεται από το Δήμο Ευρυμενών η Γιορτή της Θάλασσας.
Οι τριήμερες εκδηλώσεις περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων αθλητικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, παραδοσιακούς χορούς και ψήσιμο σαρδέλας σε υπαίθριες ψησταριές από μέλη του Μορφωτικού Συλλόγου.
Γιορτή Κάστανου
Στη Γιορτή Κάστανου οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις και θεατρικές παραστάσεις, να βιώσουν το παραδοσιακό λαϊκό γλέντι της περιοχής, να επισκεφτούν εκθέσεις παραδοσιακών καλλιεργητικών εργαλείων, να γευτούν εξαιρετικής ποιότητας και γεύσης ψητά και βραστά κάστανα. Ακόμα, στους επισκέπτες διανέμονται αναμνηστικά πήλινα με χούνες κάστανων.
Οι κοπέλες, τα χαράματα των Χριστουγέννων, αλλού την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, πηγαίνουν στην πιο κοντινή βρύση «για να κλέψουν το άκραντο νερό». Αλείφουν τις βρύσες του χωριού με βούτυρο και μέλι, με την ευχή όπως τρέχει το νερό να τρέχει και η προκοπή στο σπίτι τον καινούργιο χρόνο και γλυκιά να είναι και η ζωή τους. Για να έχουν καλή σοδειά, όταν φτάνουν εκεί, την «ταΐζουν», με διάφορες λιχουδιές, όπως βούτυρο, ψωμί, τυρί, όσπρια ή κλαδί ελιάς. Όποια θα πήγαινε πρώτη στη βρύση, αυτή θα ήταν και η πιο τυχερή ολόκληρο το χρόνο. Έπειτα ρίχνουν στη στάμνα ένα βατόφυλλο και τρία χαλίκια, «κλέβουν νερό» και γυρίζουν στα σπίτια τους πάλι αμίλητες μέχρι να πιούνε όλοι από το άκραντο νερό. Με το ίδιο νερό ραντίζουν και τις τέσσερις γωνίες του σπιτιού, ενώ σκορπούν στο σπίτι και τα τρία χαλίκια.
Γιορτή της Θάλασσας
Κάθε χρόνο, από τις 23 έως τις 25 Ιουλίου, στο Στόμιο, που συνδυάζει το καταπράσινο βουνό του Κισσάβου με την θαυμάσια αμμουδιά και την καθαρή θάλασσα, διοργανώνεται από το Δήμο Ευρυμενών η Γιορτή της Θάλασσας.
Οι τριήμερες εκδηλώσεις περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων αθλητικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, παραδοσιακούς χορούς και ψήσιμο σαρδέλας σε υπαίθριες ψησταριές από μέλη του Μορφωτικού Συλλόγου.
Γιορτή Κάστανου
Στη Γιορτή Κάστανου οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις και θεατρικές παραστάσεις, να βιώσουν το παραδοσιακό λαϊκό γλέντι της περιοχής, να επισκεφτούν εκθέσεις παραδοσιακών καλλιεργητικών εργαλείων, να γευτούν εξαιρετικής ποιότητας και γεύσης ψητά και βραστά κάστανα. Ακόμα, στους επισκέπτες διανέμονται αναμνηστικά πήλινα με χούνες κάστανων.
Γιορτή Καλαμποκιού
Στη γιορτή Καλαμποκιού, κάθε χρόνο, συμμετέχουν χιλιάδες επισκέπτες από όλη την Ελλάδα ζώντας μοναδικές στιγμές γεμάτες χορευτικές εκδηλώσεις, θεατρικές και μουσικές παραστάσεις, κουκλοθέατρο ενώ απολαμβάνουν δωρεάν το χρυσό καλαμπόκι της περιοχής με διάφορους τρόπους σε ατελείωτες ποσότητες: καλαμπόκι ψητό στα κάρβουνα και βραστό καθώς και παραδοσιακή μπομπότα από αγνό καλαμποκάλευρο!
Η γουρουνοχαρά
Ένα από τα σημαντικότερα χριστουγεννιάτικα έθιμα της Θεσσαλίας είναι το σφάξιμο του γουρουνιού. Η προετοιμασία για το σφάξιμο του γουρουνιού γινόταν με εξαιρετική φροντίδα, ενώ επακολουθούσε γλέντι μέχρι τα ξημερώματα, για να επαναληφθεί η ίδια διαδικασία την επόμενη και τη μεθεπόμενη μέρα. Τρεις-τέσσερις συγγενικές οικογένειες καθόριζαν με τη σειρά ποια ημέρα θα έσφαζε το γουρούνι της.
Τα Μπαμπαλιούρια
Σύμφωνα με την παράδοση, διάφορες ομάδες ανδρών μεταμφιέζονται φορώντας μάσκες ζώων, φαρδιά παντελόνια και τριγυρίζουν στα χωριά για να μοιράσουν ευχές. Τα «Μπαμπαλιούρια» ξεκινούσαν από την εκκλησία και γύριζαν σε όλα τα σπίτια του χωριού, ειδικά σε εκείνα που είχαν κάποιον που γιόρταζε, έλεγαν κάλαντα και κατέληγαν στην πλατεία. Οι μεταμφιεσμένοι φορούν πάνω τους κρεμασμένα κουδούνια, οι ήχοι των οποίων δίνουν το μήνυμα της έναρξης της νέας χρονιάς. Το μεσημέρι της Πρωτοχρονιάς, σε πολλά σπίτια κόβεται και η παραδοσιακή κρεατόπιτα με το χρυσό φλουρί, προσφέροντας τύχη σε όποιον το βρει για την νέα χρονιά.
Στη γιορτή Καλαμποκιού, κάθε χρόνο, συμμετέχουν χιλιάδες επισκέπτες από όλη την Ελλάδα ζώντας μοναδικές στιγμές γεμάτες χορευτικές εκδηλώσεις, θεατρικές και μουσικές παραστάσεις, κουκλοθέατρο ενώ απολαμβάνουν δωρεάν το χρυσό καλαμπόκι της περιοχής με διάφορους τρόπους σε ατελείωτες ποσότητες: καλαμπόκι ψητό στα κάρβουνα και βραστό καθώς και παραδοσιακή μπομπότα από αγνό καλαμποκάλευρο!
Η γουρουνοχαρά
Ένα από τα σημαντικότερα χριστουγεννιάτικα έθιμα της Θεσσαλίας είναι το σφάξιμο του γουρουνιού. Η προετοιμασία για το σφάξιμο του γουρουνιού γινόταν με εξαιρετική φροντίδα, ενώ επακολουθούσε γλέντι μέχρι τα ξημερώματα, για να επαναληφθεί η ίδια διαδικασία την επόμενη και τη μεθεπόμενη μέρα. Τρεις-τέσσερις συγγενικές οικογένειες καθόριζαν με τη σειρά ποια ημέρα θα έσφαζε το γουρούνι της.
Τα Μπαμπαλιούρια
Σύμφωνα με την παράδοση, διάφορες ομάδες ανδρών μεταμφιέζονται φορώντας μάσκες ζώων, φαρδιά παντελόνια και τριγυρίζουν στα χωριά για να μοιράσουν ευχές. Τα «Μπαμπαλιούρια» ξεκινούσαν από την εκκλησία και γύριζαν σε όλα τα σπίτια του χωριού, ειδικά σε εκείνα που είχαν κάποιον που γιόρταζε, έλεγαν κάλαντα και κατέληγαν στην πλατεία. Οι μεταμφιεσμένοι φορούν πάνω τους κρεμασμένα κουδούνια, οι ήχοι των οποίων δίνουν το μήνυμα της έναρξης της νέας χρονιάς. Το μεσημέρι της Πρωτοχρονιάς, σε πολλά σπίτια κόβεται και η παραδοσιακή κρεατόπιτα με το χρυσό φλουρί, προσφέροντας τύχη σε όποιον το βρει για την νέα χρονιά.
Λαζαρίνες
Οι Λαζαρίνες είναι μικρά κορίτσια ή και μεγάλες γυναίκες, που το Σάββατο του Λαζάρου τραγουδούσαν και χόρευαν τα λαζαριανά τραγούδια, γυρνώντας από σπίτι σε σπίτι. Ήταν όμως και το έθιμο της ίδιας ημέρας, το έθιμο του Λαζάρου, που διατηρήθηκε ζωντανό μέχρι λίγο μετά από τα μέσα του περασμένου αιώνα.
Τα Πασχαλόγιορτα
Περιλαμβάνουν παραδοσιακά τραγούδια και το χορό του Μεγαλόβρυσου Αγιάς που χορεύεται την Τρίτη ημέρα του Πάσχα. Τα τραγούδια που συνοδεύουν τον χορό έχουν χορωδιακό χαρακτήρα, χωρίς μουσική. Τα τραγούδια αυτά χορεύονται και από άντρες και από γυναίκες, σε δύο σειρές και κάθε στίχος των τραγουδιών τραγουδιέται από τις γυναίκες και έπειτα επαναλαμβάνεται από τους άντρες.
Γαστρονομία
Η Λάρισα όπως και όλη η περιοχή της Θεσσαλίας φημίζεται για τις πίτες με φύλλο. Υπάρχουν πολλά είδη πίτας όπως τυρόπιτα, πίτα με κιμά, κοτόπουλο, χορτόπιτα, μελιτζανόπιτα κ.α. Επίσης, φημίζεται για τα τοπικά τυροκομικά της προϊόντα, (όπως π.χ. η φέτα). Ένα από τα πιο γνωστά παραδοσιακά ποτά, είναι συνδεδεμένο με το όνομα του Τυρνάβου. Κι αυτό δεν οφείλεται μόνο στη μακροχρόνια και εκτεταμένη αμπελοκαλλιέργεια. Το τσίπουρο έχει ιστορία 150 χρόνων στην περιοχή. Τέλος, το αμύγδαλο Λάρισας είναι από τις μεγαλύτερες συστηματικές καλλιέργειες στη χώρα.
Οι Λαζαρίνες είναι μικρά κορίτσια ή και μεγάλες γυναίκες, που το Σάββατο του Λαζάρου τραγουδούσαν και χόρευαν τα λαζαριανά τραγούδια, γυρνώντας από σπίτι σε σπίτι. Ήταν όμως και το έθιμο της ίδιας ημέρας, το έθιμο του Λαζάρου, που διατηρήθηκε ζωντανό μέχρι λίγο μετά από τα μέσα του περασμένου αιώνα.
Τα Πασχαλόγιορτα
Περιλαμβάνουν παραδοσιακά τραγούδια και το χορό του Μεγαλόβρυσου Αγιάς που χορεύεται την Τρίτη ημέρα του Πάσχα. Τα τραγούδια που συνοδεύουν τον χορό έχουν χορωδιακό χαρακτήρα, χωρίς μουσική. Τα τραγούδια αυτά χορεύονται και από άντρες και από γυναίκες, σε δύο σειρές και κάθε στίχος των τραγουδιών τραγουδιέται από τις γυναίκες και έπειτα επαναλαμβάνεται από τους άντρες.
Γαστρονομία
Η Λάρισα όπως και όλη η περιοχή της Θεσσαλίας φημίζεται για τις πίτες με φύλλο. Υπάρχουν πολλά είδη πίτας όπως τυρόπιτα, πίτα με κιμά, κοτόπουλο, χορτόπιτα, μελιτζανόπιτα κ.α. Επίσης, φημίζεται για τα τοπικά τυροκομικά της προϊόντα, (όπως π.χ. η φέτα). Ένα από τα πιο γνωστά παραδοσιακά ποτά, είναι συνδεδεμένο με το όνομα του Τυρνάβου. Κι αυτό δεν οφείλεται μόνο στη μακροχρόνια και εκτεταμένη αμπελοκαλλιέργεια. Το τσίπουρο έχει ιστορία 150 χρόνων στην περιοχή. Τέλος, το αμύγδαλο Λάρισας είναι από τις μεγαλύτερες συστηματικές καλλιέργειες στη χώρα.
