της αρθρογράφουΑλεξίας Φεσσά
Kαουρ εκάνατε τα χώρα νάμου, δηλαδή «καλώς ήλθατε στον τόπο μας» έτσι υποδέχονται στην περιοχή τους επισκέπτες τους. Το Λεωνίδιο είναι χαρακτηρισμένος Διατηρητέος Παραδοσιακός οικισμός, παράδειγμα της τσακώνικης αρχιτεκτονικής με ιστορικά διατηρητέα μνημεία, αρχοντικά και πύργους.
Το Σπήλαιο του «Διονύσου» (Σίντζας)
Εδώ, η αρχαία παράδοση λέει ότι μεγάλωσε ο Θεός Διόνυσος. Νοτιοδυτικά του Λεωνιδίου, κοντά στη μονή του Αγίου Νικολάου Σίντζας εντοπίζεται το αξιόλογο αυτό σπήλαιο. Το σπήλαιο του Διονύσου με σταλακτίτες και σταλαγμίτες, παρουσιάζει ευρήματα που αποκαλύπτουν ότι κατοικείτο ήδη από τη νεολιθική εποχή. Στα δάπεδα του σπηλαίου συναντάει κανείς θραύσματα από εδώλια και όστρακα. Η πρόσβαση στο σπήλαιο γίνεται μόνο με ανεμόσκαλα και σκοινιά, καθώς βρίσκεται σε κατακόρυφη θέση.
Δάσος δενδρόκεδρου Μαλεβής
Στην περιοχή γύρω από τη Μονή Μαλεβής, στην Κυνουρία, εκτείνεται το μοναδικό στην Ευρώπη δάσος από δενδρόκεδρους, που έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο της φύσης και προστατεύεται από το δίκτυο Natura 2000. Ο δενδρόκεδρος ή γιουνίπερος ή συριακή άρκευθος είναι σπάνιο είδος, ενδημικό της Ανατολικής Μεσογείου και σε δάση συναντάται μόνο στη Συρία. Παρ’ όλα αυτά, είναι χαρακτηριστικό της χλωρίδας του Πάρνωνα και στη συγκεκριμένη τοποθεσία συναντάται σε αμιγή συστάδα έκτασης 740 στρεμμάτων. Στο ίδιο δάσος έχουν καταγραφεί και άλλα είδη σπάνιων φυτών, που επιβεβαιώνουν τη μοναδικότητα του περιβάλλοντος στην περιοχή αυτή. Τα δάση δενδρόκεδρου αποτελούν οικότοπο προτεραιότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο της οδηγίας Natura 2000. Η Ελλάδα έχει την αποκλειστική ευθύνη, μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, για την διατήρηση των συστάδων Juniperus drupacea της Πελοποννήσου.
Αρχοντικό Χατζηπαναγιώτη
Το υπέροχο Αρχοντικό Χατζηπαναγιώτη δίνει στον επισκέπτη τη δυνατότητα να περάσει λίγες ημέρες χαλάρωσης σε ένα από τα δωμάτια και να νιώσει την πραγματική μαγεία του αρχοντικού! Η διαμονή εκεί αποτελεί μια ξεχωριστή εμπειρία με θέα τον κόκκινο βράχο.
Εδώ, η αρχαία παράδοση λέει ότι μεγάλωσε ο Θεός Διόνυσος. Νοτιοδυτικά του Λεωνιδίου, κοντά στη μονή του Αγίου Νικολάου Σίντζας εντοπίζεται το αξιόλογο αυτό σπήλαιο. Το σπήλαιο του Διονύσου με σταλακτίτες και σταλαγμίτες, παρουσιάζει ευρήματα που αποκαλύπτουν ότι κατοικείτο ήδη από τη νεολιθική εποχή. Στα δάπεδα του σπηλαίου συναντάει κανείς θραύσματα από εδώλια και όστρακα. Η πρόσβαση στο σπήλαιο γίνεται μόνο με ανεμόσκαλα και σκοινιά, καθώς βρίσκεται σε κατακόρυφη θέση.
Δάσος δενδρόκεδρου Μαλεβής
Στην περιοχή γύρω από τη Μονή Μαλεβής, στην Κυνουρία, εκτείνεται το μοναδικό στην Ευρώπη δάσος από δενδρόκεδρους, που έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο της φύσης και προστατεύεται από το δίκτυο Natura 2000. Ο δενδρόκεδρος ή γιουνίπερος ή συριακή άρκευθος είναι σπάνιο είδος, ενδημικό της Ανατολικής Μεσογείου και σε δάση συναντάται μόνο στη Συρία. Παρ’ όλα αυτά, είναι χαρακτηριστικό της χλωρίδας του Πάρνωνα και στη συγκεκριμένη τοποθεσία συναντάται σε αμιγή συστάδα έκτασης 740 στρεμμάτων. Στο ίδιο δάσος έχουν καταγραφεί και άλλα είδη σπάνιων φυτών, που επιβεβαιώνουν τη μοναδικότητα του περιβάλλοντος στην περιοχή αυτή. Τα δάση δενδρόκεδρου αποτελούν οικότοπο προτεραιότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο της οδηγίας Natura 2000. Η Ελλάδα έχει την αποκλειστική ευθύνη, μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, για την διατήρηση των συστάδων Juniperus drupacea της Πελοποννήσου.
Αρχοντικό Χατζηπαναγιώτη
Το υπέροχο Αρχοντικό Χατζηπαναγιώτη δίνει στον επισκέπτη τη δυνατότητα να περάσει λίγες ημέρες χαλάρωσης σε ένα από τα δωμάτια και να νιώσει την πραγματική μαγεία του αρχοντικού! Η διαμονή εκεί αποτελεί μια ξεχωριστή εμπειρία με θέα τον κόκκινο βράχο.
Πύργος Τσικαλιώτη
Πρόκειται για ένα κηρυγμένο ιστορικό διατηρητέο προεπαναστατικό κτίριο του 1808, με βυζαντινές επιρροές στην κατασκευή του. Αποτελείται από έναν ψηλό μαντρότοιχο, τον αμυντικό πυργίσκο με τις τουφεκίστρες, φούρνο, στέρνα, κελάρι και μια καταπακτή με πολλές πολεμίστρες, τοποθετημένες έτσι ώστε στο έσχατο σημείο αντίστασης -την κρύπτη του σπιτιού- να φτάνουν όσο γίνεται λιγότεροι εχθροί κπαι να εξοντώνονται εκεί. Ανοικοδομήθηκε από τον Κωνσταντίνο Τσικαλιώτη, μέλος της Φιλικής Εταιρείας προσφέροντας πάρα πολλά χρήματα και εφόδια, στον αγώνα της απελευθέρωσης.
Φάμπρικα
Ο λόγος για είναι ένα προβιομηχανικό κτίριο, συνυφασμένο άρρηκτα με την οικονομική και κοινωνική ζωή της περιοχής του Λεωνιδίου στη διάρκεια του 19ου και του 20ου αιώνα, καθώς πριν δημιουργηθεί η ΔΕΗ, λειτουργούσε σαν εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Το τελευταίο ιδρύθηκε το 1924 από τον Απόστολο Κωστάκη και άρχισε να λειτουργεί το 1925, όταν ελάχιστες πόλεις στην Ελλάδα είχαν ηλεκτρικό ρεύμα. Πέρα από εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής, λειτούργησε επίσης ως αλευρόμυλος και ελαιοτριβείο, που κινούνταν με ηλεκτρική ενέργεια. Σήμερα, πρόκειται να λειτουργήσει ως «Κέντρο προβολής της αγροτικής ιστορίας και των δρόμων της θάλασσας στην ανατολική Πελοπόννησο»
Οδοστρωτήρας «Αι Βρασιαί»
Στον πλακόστρωτο δρόμο δίπλα στον ποταμό Δαφνώνα βρίσκεται ο αγγλικής κατασκευής ατμοκύλινδρος οδοστρωτήρας «Αι Βρασιαί» του 1910, που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του δρόμου που συνδέει την αρχαία πόλη των Βρασιών, την σημερινή Πλάκα, με το Λεωνίδιο. Είναι ο μοναδικός από τους τρεις που χρησιμοποιήθηκαν στην Ελλάδα και ένας από τους τέσσερις που σώζονται παγκοσμίως.
Πρόκειται για ένα κηρυγμένο ιστορικό διατηρητέο προεπαναστατικό κτίριο του 1808, με βυζαντινές επιρροές στην κατασκευή του. Αποτελείται από έναν ψηλό μαντρότοιχο, τον αμυντικό πυργίσκο με τις τουφεκίστρες, φούρνο, στέρνα, κελάρι και μια καταπακτή με πολλές πολεμίστρες, τοποθετημένες έτσι ώστε στο έσχατο σημείο αντίστασης -την κρύπτη του σπιτιού- να φτάνουν όσο γίνεται λιγότεροι εχθροί κπαι να εξοντώνονται εκεί. Ανοικοδομήθηκε από τον Κωνσταντίνο Τσικαλιώτη, μέλος της Φιλικής Εταιρείας προσφέροντας πάρα πολλά χρήματα και εφόδια, στον αγώνα της απελευθέρωσης.
Φάμπρικα
Ο λόγος για είναι ένα προβιομηχανικό κτίριο, συνυφασμένο άρρηκτα με την οικονομική και κοινωνική ζωή της περιοχής του Λεωνιδίου στη διάρκεια του 19ου και του 20ου αιώνα, καθώς πριν δημιουργηθεί η ΔΕΗ, λειτουργούσε σαν εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Το τελευταίο ιδρύθηκε το 1924 από τον Απόστολο Κωστάκη και άρχισε να λειτουργεί το 1925, όταν ελάχιστες πόλεις στην Ελλάδα είχαν ηλεκτρικό ρεύμα. Πέρα από εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής, λειτούργησε επίσης ως αλευρόμυλος και ελαιοτριβείο, που κινούνταν με ηλεκτρική ενέργεια. Σήμερα, πρόκειται να λειτουργήσει ως «Κέντρο προβολής της αγροτικής ιστορίας και των δρόμων της θάλασσας στην ανατολική Πελοπόννησο»
Οδοστρωτήρας «Αι Βρασιαί»
Στον πλακόστρωτο δρόμο δίπλα στον ποταμό Δαφνώνα βρίσκεται ο αγγλικής κατασκευής ατμοκύλινδρος οδοστρωτήρας «Αι Βρασιαί» του 1910, που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του δρόμου που συνδέει την αρχαία πόλη των Βρασιών, την σημερινή Πλάκα, με το Λεωνίδιο. Είναι ο μοναδικός από τους τρεις που χρησιμοποιήθηκαν στην Ελλάδα και ένας από τους τέσσερις που σώζονται παγκοσμίως.
Ιερά Μονή Παναγίας Έλωνας
Δεσπόζει στην Κυνουρία σε υψόμετρο 650μ. από τη θάλασσα. Η Μονή παλαιότερα ήταν αφιερωμένη στη Ζωοδόχο Πηγή και από το 1797 είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Η παράδοση αναφέρει ως ιδρυτές της δύο ασκητές μοναχούς, το Δοσίθεο και τον Καλλίνικο, που γύρω στα 1500μ.χ. αποφάσισαν να κοινοβιάσουν κι έτσι αποτέλεσαν το μοναστικό πυρήνα της Έλωνας, αν και πιθανολογείται ότι προϋπήρχαν ασκηταριά στην περιοχή. Οι μοναχοί σφαγιάστηκαν από τους Τούρκους τα χρόνια της Αλώσεως κι έτσι χάθηκε η εικόνα της Παναγιάς. Σύμφωνα, λοιπόν με την ίδια παράδοση, η εικόνα βρέθηκε χρόνια αργότερα από βοσκούς της περιοχής, σε απόκρυμνη κι απρόσιτη θέση, κρεμασμένη σε πάσσαλο, αφού προηγουμένως διέκριναν ότι φωτιζόταν επίμονα το σημείο.
Άγιος Λεωνίδας
Βρίσκεται πίσω από το παραδοσιακό λιμάνι της Πλάκας. Σύμφωνα με τα «Χρονικά των Τσακώνων», που βρίσκουν σύμφωνο και τον τσακωνολόγο Μιχαήλ Δέφνερ αναφέρεται ότι ο ναός χτίστηκε στα 1293 μ.Χ. με χρυσόβουλο τον Ανδρόνικου Β’, θέλοντας με αυτό τον τρόπο οι Λεωνιδείς να τιμήσουν τον Άγιο Λεωνίδη που τον έπνιξαν οι Ρωμαίοι και το πτώμα του ξεβράστηκε στην παραλία των Πρασιών ή Βρασιών. Υπάρχει η εκδοχή ότι το Λεωνίδιο πήρε το όνομα του από τον αναφερόμενο Άγιο. Πρέπει επίσης να αναφέρουμε την άποψη του ιστορικού Π. Φάκλαρη ότι, σύμφωνα με έρευνες του Finlay, η εκκλησία κτίσθηκε πάνω σε ερείπια αρχαίου κτίσματος. Κατά τη μυθολογία, ο θεός Διόνυσος εκβράστηκε με τη Σεμέλη στον τόπο των Πρασιών ή Βρασιών. Έζησε και μεγάλωσε σ’ ένα από τα σπηλαιώματα της Σίντζας και ο εύφορος κάμπος του Λεωνιδίου, ο επονομαζόμενος «θαυμαστός κήπος του Διονύσου», ήταν ο κατάλληλος τόπος για τις βακχικές γιορτές. Ο μύθος αυτός για το θεό Διόνυσο και η αντίστοιχη παράδοση του Αγίου Λεωνίδη συνδέει τη μυθολογία με την ιστορική πραγματικότητα, την ειδωλολατρεία με το Χριστανισμό.
Παραλίες
Διάσημες για τις πεντακάθερες ακτές και τα κρυστάλλινα νερά τους, είναι οι παραλίες που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από το Λεωνίδιο. Για τους λάτρεις της θάλασσας, η κοσμοπολίτικη παραλία της Πλάκας προσφέρει ιδανικές συνθήκες για μπάνιο και θαλάσσια σπορ, ενώ οι παραλίες των γειτονικών χωριών, Πούλιθρα (ή Πούληθρα), Τηγάνι και Φωκιανό, απευθύνονται σε αυτούς που αναζητούν καταγάλανα νερά και ηρεμία.
Δεσπόζει στην Κυνουρία σε υψόμετρο 650μ. από τη θάλασσα. Η Μονή παλαιότερα ήταν αφιερωμένη στη Ζωοδόχο Πηγή και από το 1797 είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Η παράδοση αναφέρει ως ιδρυτές της δύο ασκητές μοναχούς, το Δοσίθεο και τον Καλλίνικο, που γύρω στα 1500μ.χ. αποφάσισαν να κοινοβιάσουν κι έτσι αποτέλεσαν το μοναστικό πυρήνα της Έλωνας, αν και πιθανολογείται ότι προϋπήρχαν ασκηταριά στην περιοχή. Οι μοναχοί σφαγιάστηκαν από τους Τούρκους τα χρόνια της Αλώσεως κι έτσι χάθηκε η εικόνα της Παναγιάς. Σύμφωνα, λοιπόν με την ίδια παράδοση, η εικόνα βρέθηκε χρόνια αργότερα από βοσκούς της περιοχής, σε απόκρυμνη κι απρόσιτη θέση, κρεμασμένη σε πάσσαλο, αφού προηγουμένως διέκριναν ότι φωτιζόταν επίμονα το σημείο.
Άγιος Λεωνίδας
Βρίσκεται πίσω από το παραδοσιακό λιμάνι της Πλάκας. Σύμφωνα με τα «Χρονικά των Τσακώνων», που βρίσκουν σύμφωνο και τον τσακωνολόγο Μιχαήλ Δέφνερ αναφέρεται ότι ο ναός χτίστηκε στα 1293 μ.Χ. με χρυσόβουλο τον Ανδρόνικου Β’, θέλοντας με αυτό τον τρόπο οι Λεωνιδείς να τιμήσουν τον Άγιο Λεωνίδη που τον έπνιξαν οι Ρωμαίοι και το πτώμα του ξεβράστηκε στην παραλία των Πρασιών ή Βρασιών. Υπάρχει η εκδοχή ότι το Λεωνίδιο πήρε το όνομα του από τον αναφερόμενο Άγιο. Πρέπει επίσης να αναφέρουμε την άποψη του ιστορικού Π. Φάκλαρη ότι, σύμφωνα με έρευνες του Finlay, η εκκλησία κτίσθηκε πάνω σε ερείπια αρχαίου κτίσματος. Κατά τη μυθολογία, ο θεός Διόνυσος εκβράστηκε με τη Σεμέλη στον τόπο των Πρασιών ή Βρασιών. Έζησε και μεγάλωσε σ’ ένα από τα σπηλαιώματα της Σίντζας και ο εύφορος κάμπος του Λεωνιδίου, ο επονομαζόμενος «θαυμαστός κήπος του Διονύσου», ήταν ο κατάλληλος τόπος για τις βακχικές γιορτές. Ο μύθος αυτός για το θεό Διόνυσο και η αντίστοιχη παράδοση του Αγίου Λεωνίδη συνδέει τη μυθολογία με την ιστορική πραγματικότητα, την ειδωλολατρεία με το Χριστανισμό.
Παραλίες
Διάσημες για τις πεντακάθερες ακτές και τα κρυστάλλινα νερά τους, είναι οι παραλίες που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από το Λεωνίδιο. Για τους λάτρεις της θάλασσας, η κοσμοπολίτικη παραλία της Πλάκας προσφέρει ιδανικές συνθήκες για μπάνιο και θαλάσσια σπορ, ενώ οι παραλίες των γειτονικών χωριών, Πούλιθρα (ή Πούληθρα), Τηγάνι και Φωκιανό, απευθύνονται σε αυτούς που αναζητούν καταγάλανα νερά και ηρεμία.
