της δημοσιογράφουΕυαγγελίας Γουρνή
Το νησί της Άνδρου δεν θα σας κάνει στιγμή να βαρεθείτε… Διαθέτει τόσα πολλά αξιοθέατα που πρέπει ο επισκέπτης του να ανακαλύψει, που πραγματικά δεν θα σας φτάσουν οι μέρες που έχετε υπολογίσει για το ταξίδι σας. Δεν πειράζει, όμως, ίσως αυτό αποτελεί μια δικαιολογία για να επιστρέψετε…
Ο οικισμός της Στροφιλάς
Πρόκειται για οικισμό της Νεολιθικής Εποχής που αποκαλύφθηκε στην περιοχή της Σταυροπέδας, στη δυτική ακτή του νησιού. Είναι ο μεγαλύτερος και καλύτερα σωζόμενος οικισμός της Νεότερης Νεολιθικής Εποχής που εντοπίστηκε στο Αιγαίο και εκτείνεται σε έκταση που καλύπτει περίπου 25-30 στρέμματα.
Μέχρι σήμερα, έχουν βρεθεί εντυπωσιακά πήλινα αγγεία, πίθοι, χύτρες, λίθινα εργαλεία, αιχμές βελών, κοσμήματα, ειδώλια, χάλκινα αντικείμενα, κ.ά. Ακόμα, ιδιαίτερα εντυπωσιακά είναι τα λαξευμένα σε βράχους σχήματα που βρέθηκαν και αναπαριστούν ζώα, ψάρια και άλλα, με κυριότερες τις αναπαραστάσεις πλοίων που αποδεικνύουν ότι οι Κυκλαδίτες ποντοπορούσαν από την εποχή αυτή.
Η Καΐρειος Βιβλιοθήκη
Η Καΐρειος Βιβλιοθήκη ιδρύθηκε το 1987 ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, χάρη στις προσπάθειες και την επιμονή του Ανδριώτη ιστορικού, Δημητρίου Ι. Πολέμη. Η Βιβλιοθήκη κατέχει περί τους 60.000 τόμους εντύπων, χειρόγραφα αλλά και εκτενέστατο αρχείο.
Επίσης κατέχει πολλά έργα τέχνης, συλλογή αρχαίων αγγείων και αγαλματιδίων, αντικείμενα ιστορικής αξίας και αντικείμενα λαϊκού πολιτισμού. Στη Βιβλιοθήκη λειτουργεί δανειστικό τμήμα και τμήμα με παιδικά βιβλία. Θα την επισκεφθείτε στην είσοδο της Χώρας Άνδρου και λειτουργεί καθημερινά (10:30 – 15:30) και Σαββάτο (09:30 – 13:30), τηλ. 22820 22262.
Οι Μένητες & οι πηγές τους
Ο παραδοσιακός οικισμός, ο οποίος είναι ένα από τα πιο όμορφα και καταπράσινα χωριά του νησιού, είναι κτισμένος ανάμεσα στις καρυδιές και τα πλατάνια. Τα νερά τρέχουν από τα στόματα μαρμάρινων λεόντων, στη μικρή σκιερή πλατεία με τις ταβέρνες και τα καφενεία.
Οι Μένητες βρίσκονται πολύ κοντά στη Χώρα, ενώ από το χωριό ξεκινά η κοιλάδα της Μεσαριάς που καταλήγει στην παραλία του Νημποργειού. Οι πηγές βρίσκονται κάτω από το ιερό της Παναγίας της Κουμούλου και πολλοί υποστηρίζουν ότι είναι οι αρχαίες πηγές του ναού του Διονύσου. Δίπλα από την Κουμούλο βρίσκεται η πηγή «Φουντάνα», πολύ κοντά η πηγή της Μολυβαριάς, η πηγή του Ζαννάκη (Ανω Μαίνητες), ο Κούμαρος, κ.ά.
Η Μονή Παναχράντου
Η ανδρική μονή Παναχράντου βρίσκεται χτισμένη σε υψόμετρο 260μ. στο όρος Γερακώνες. Η μονή θεωρείται ότι χτίστηκε το διάστημα ανάμεσα στο 963 και 969 από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Νικηφόρο Φωκά κατά την εκστρατεία του εναντίον των Αράβων της Κρήτης.
Το καθολικό του ναού είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Στη βυζαντινή μονή φυλάσσονται σπάνια εκκλησιαστικά κειμήλια, όπως χειρόγραφα, άμφια, εικόνες αλλά και η εικόνα της Παναγίας που θεωρείται έργο του Ευαγγελιστή Λουκά. Επειδή στο ναό φυλάσσεται και η Κάρα του Αγίου Παντελεήμονα, πραγματοποιείται πανηγύρι στις 27 Ιουλίου. Τα κελιά της Μονής είναι άδεια αλλά φιλοξενούν πιστούς που έρχονται να επισκεφτούν το ναό.
Το Σπήλαιο Αλαδινού
Το σπήλαιο στο χωριό «Αλαδινό», ηλικίας 4,5-5 εκατομμυρίων ετών, αποτελεί ένα από τα κορυφαία αξιοθέατα της Άνδρου. Έχει έκταση περίπου 500 τ.μ. και αποτελείται από πέντε αίθουσες, από τις οποίες οι τέσσερις είναι επισκέψιμες. Ανακαλύφθηκε το 1932 από τον Ιωάννη Πετρόχειλο, ενώ οι σταλακτίτες, οι σταλαγμίτες, οι ελικτίτες, οι κρεμαστοί βράχοι και τα πολύχρωμα πετρώματα προσφέρουν ξεχωριστό θέαμα στους επισκέπτες.
Πρόκειται για οικισμό της Νεολιθικής Εποχής που αποκαλύφθηκε στην περιοχή της Σταυροπέδας, στη δυτική ακτή του νησιού. Είναι ο μεγαλύτερος και καλύτερα σωζόμενος οικισμός της Νεότερης Νεολιθικής Εποχής που εντοπίστηκε στο Αιγαίο και εκτείνεται σε έκταση που καλύπτει περίπου 25-30 στρέμματα.
Μέχρι σήμερα, έχουν βρεθεί εντυπωσιακά πήλινα αγγεία, πίθοι, χύτρες, λίθινα εργαλεία, αιχμές βελών, κοσμήματα, ειδώλια, χάλκινα αντικείμενα, κ.ά. Ακόμα, ιδιαίτερα εντυπωσιακά είναι τα λαξευμένα σε βράχους σχήματα που βρέθηκαν και αναπαριστούν ζώα, ψάρια και άλλα, με κυριότερες τις αναπαραστάσεις πλοίων που αποδεικνύουν ότι οι Κυκλαδίτες ποντοπορούσαν από την εποχή αυτή.
Η Καΐρειος Βιβλιοθήκη
Η Καΐρειος Βιβλιοθήκη ιδρύθηκε το 1987 ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, χάρη στις προσπάθειες και την επιμονή του Ανδριώτη ιστορικού, Δημητρίου Ι. Πολέμη. Η Βιβλιοθήκη κατέχει περί τους 60.000 τόμους εντύπων, χειρόγραφα αλλά και εκτενέστατο αρχείο.
Επίσης κατέχει πολλά έργα τέχνης, συλλογή αρχαίων αγγείων και αγαλματιδίων, αντικείμενα ιστορικής αξίας και αντικείμενα λαϊκού πολιτισμού. Στη Βιβλιοθήκη λειτουργεί δανειστικό τμήμα και τμήμα με παιδικά βιβλία. Θα την επισκεφθείτε στην είσοδο της Χώρας Άνδρου και λειτουργεί καθημερινά (10:30 – 15:30) και Σαββάτο (09:30 – 13:30), τηλ. 22820 22262.
Οι Μένητες & οι πηγές τους
Ο παραδοσιακός οικισμός, ο οποίος είναι ένα από τα πιο όμορφα και καταπράσινα χωριά του νησιού, είναι κτισμένος ανάμεσα στις καρυδιές και τα πλατάνια. Τα νερά τρέχουν από τα στόματα μαρμάρινων λεόντων, στη μικρή σκιερή πλατεία με τις ταβέρνες και τα καφενεία.
Οι Μένητες βρίσκονται πολύ κοντά στη Χώρα, ενώ από το χωριό ξεκινά η κοιλάδα της Μεσαριάς που καταλήγει στην παραλία του Νημποργειού. Οι πηγές βρίσκονται κάτω από το ιερό της Παναγίας της Κουμούλου και πολλοί υποστηρίζουν ότι είναι οι αρχαίες πηγές του ναού του Διονύσου. Δίπλα από την Κουμούλο βρίσκεται η πηγή «Φουντάνα», πολύ κοντά η πηγή της Μολυβαριάς, η πηγή του Ζαννάκη (Ανω Μαίνητες), ο Κούμαρος, κ.ά.
Η Μονή Παναχράντου
Η ανδρική μονή Παναχράντου βρίσκεται χτισμένη σε υψόμετρο 260μ. στο όρος Γερακώνες. Η μονή θεωρείται ότι χτίστηκε το διάστημα ανάμεσα στο 963 και 969 από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Νικηφόρο Φωκά κατά την εκστρατεία του εναντίον των Αράβων της Κρήτης.
Το καθολικό του ναού είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Στη βυζαντινή μονή φυλάσσονται σπάνια εκκλησιαστικά κειμήλια, όπως χειρόγραφα, άμφια, εικόνες αλλά και η εικόνα της Παναγίας που θεωρείται έργο του Ευαγγελιστή Λουκά. Επειδή στο ναό φυλάσσεται και η Κάρα του Αγίου Παντελεήμονα, πραγματοποιείται πανηγύρι στις 27 Ιουλίου. Τα κελιά της Μονής είναι άδεια αλλά φιλοξενούν πιστούς που έρχονται να επισκεφτούν το ναό.
Το Σπήλαιο Αλαδινού
Το σπήλαιο στο χωριό «Αλαδινό», ηλικίας 4,5-5 εκατομμυρίων ετών, αποτελεί ένα από τα κορυφαία αξιοθέατα της Άνδρου. Έχει έκταση περίπου 500 τ.μ. και αποτελείται από πέντε αίθουσες, από τις οποίες οι τέσσερις είναι επισκέψιμες. Ανακαλύφθηκε το 1932 από τον Ιωάννη Πετρόχειλο, ενώ οι σταλακτίτες, οι σταλαγμίτες, οι ελικτίτες, οι κρεμαστοί βράχοι και τα πολύχρωμα πετρώματα προσφέρουν ξεχωριστό θέαμα στους επισκέπτες.
Οι Πύργοι & τα Κάστρα της Άνδρου
Στο νησί της Άνδρου έχετε την δυνατότητα να επισκεφθείτε κάποιον από τους πολλούς πύργους της, είτε αυτοί είναι αρχαίοι, είτε ενετικοί, είτε νεότεροι ακόμα… Οι πιο χαρακτηριστικοί από αυτούς είναι:
1ον. Το Κάστρο της Χώρας αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά μνημεία της Άνδρου. Χτίστηκε το 1207 και ήταν η οχυρωμένη κατοικία του Ενετού ηγεμόνα Μαρίνου Δάνδολου, όταν κατέκτησε το νησί. Οι πύργοι και οι στρατώνες του κάστρου, καθώς και τα οικόσημα των Ενετών ηγεμόνων, ήταν καλά διατηρημένα μέχρι το 1943, όταν και βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς και καταστράφηκε ολοσχερώς. Έτσι ο επισκέπτης μπορεί να δει μόνο τα ερείπια.
2ον. Ο πύργος του Αγίου Πέτρου στον Άνω Άγιο Πέτρο, ο οποίος είναι κυλινδρικός και κατασκευασμένος από Σχιστόλιθο, ενώ η περίοδος κατασκευής του είναι ο 4ος αιώνας ή η Μυκηναϊκή εποχή.
3ον. Ο πύργος του Μακροταντάλου ή αλλιώς Κάστρο της «Οστοδωσιάς». Πρόκειται για χαρακτηριστικό δείγμα ενετικής αμυντικής αρχιτεκτονικής στο νησί και βρίσκεται στην βραχώδη άκρη της παραλίας του Πύργου.
4ον. Το Βρυόκαστρο στο Βαρίδι, όπου σώζονται μόνο τμήματα της οχύρωσης και, φυσικά, χρησίμευε για να προστατεύονται οι κάτοικοι από επιδρομές.
5ον. Το Καστελλάκι στην περιοχή Γίδες, όπου πρόκειται για έναν οχυρωμένο χώρο απέναντι από τον οικισμό Καλοκαιρινή.
6ον. Ο Πύργος Μπίστη-Μουβελά στις Στενιές. Πρόκειται για τριώροφο πύργο με την επιγραφή «Σταματέλος Μπίστης» στην πρόσοψη (1734).
Της Γριάς το πήδημα
Πρόκειται για την πιο γνωστή και πολυφωτογραφημένη παραλία του νησιού και βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του Όρμου Κορθίου. Σήμα κατατεθέν της είναι ο μακρόστενος πέτρινος βράχος που που ξεπηδά από τα νερά της. Το μέγεθός της δεν είναι μεγάλο αλλά είναι ιδιαίτερα δημοφιλής. Είναι στρωμένη με άμμο και λεπτό βότσαλο, ενώ τα βράχια που βρίσκονται στο πίσω μέρος της παραλίας προσφέρουν τη σκιά τους και προστασία από τον καυτό ήλιο τις περισσότερες ώρες της ημέρας.
Οι παραλίες του νησιού
Οι περισσότερες παραλίες του νησιού είναι δύσβατες αλλά υπάρχουν και κάποιες που είναι πιο εύκολα προσβάσιμες. Όπως και να έχει ότι στυλ και να σας αρέσει σε παραλία, στην Άνδρο θα βρείτε και μία τουλάχιστον που να σας ενθουσιάσει. Η παραλία του Κορθίου, η οποία βρίσκεται στον ομώνυμο οικισμό της, είναι μεγάλη σε έκταση και στρωμένη με βότσαλο με καταγάλανα νερά, ενώ είναι ιδανική για surf λόγω των συχνών μελτεμιών.
Η παραλία του οικισμού Μπατσί προσφέρεται για οικογένειες. Πρόκειται για μια μεγάλη παραλία στρωμένη με χρυσή άμμο και κρυστάλλινα, πεντακάθαρα νερά και προστατεύεται από τους ανέμους. Η παραλία του Φελλού βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νησιού, είναι προστατευμένη από τους ανέμους, και αποτελείται από μια μεγάλη χρυσή αμμουδιά με κρυστάλλινα νερά.
Η παραλία της Άχλας είναι ίσως και η ομορφότερη της Άνδρου αλλά είναι πολύ δύσκολη να την προσεγγίσετε τόσο λόγω ελλιπούς σήμανσης, όσο και λόγω κακού οδικού δικτύου. Αν, όμως, καταφέρετε να φτάσετε σε αυτήν, θα συναντήσετε μια απάνεμη παραλία με ψιλό λευκό βότσαλο και άμμο, δέντρα και μαγευτικά καταγάλανα νερά. Θα εντυπωσιαστείτε από το τοπίο με τα πλατάνια γύρω από την παραλία αλλά και από το ποταμάκι που καταλήγει δίπλα της.
Η όμορφη παραλία στο Ατένι, ουσιαστικά πρόκειται για δύο παραλίες, βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της Άνδρου κοντά στο Μπατσί. Η παραλία της Βόρης βρίσκεται κοντά στο χωριό Άρνη και θα σας μαγέψει, τόσο για τα καταγάλανα νερά της, όσο και για το ποταμάκι που καταλήγει εδώ αλλά και για το μισοβυθισμένο καράβι που είναι κολλημένο στα βράχια. Η Χρυσή Άμμος είναι η πιο κοσμική παραλία της Άνδρου και βρίσκεται δίπλα στον κεντρικό δρόμο που οδηγεί από το Μπατσί στο Γαύριο.
Στο νησί της Άνδρου έχετε την δυνατότητα να επισκεφθείτε κάποιον από τους πολλούς πύργους της, είτε αυτοί είναι αρχαίοι, είτε ενετικοί, είτε νεότεροι ακόμα… Οι πιο χαρακτηριστικοί από αυτούς είναι:
1ον. Το Κάστρο της Χώρας αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά μνημεία της Άνδρου. Χτίστηκε το 1207 και ήταν η οχυρωμένη κατοικία του Ενετού ηγεμόνα Μαρίνου Δάνδολου, όταν κατέκτησε το νησί. Οι πύργοι και οι στρατώνες του κάστρου, καθώς και τα οικόσημα των Ενετών ηγεμόνων, ήταν καλά διατηρημένα μέχρι το 1943, όταν και βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς και καταστράφηκε ολοσχερώς. Έτσι ο επισκέπτης μπορεί να δει μόνο τα ερείπια.
2ον. Ο πύργος του Αγίου Πέτρου στον Άνω Άγιο Πέτρο, ο οποίος είναι κυλινδρικός και κατασκευασμένος από Σχιστόλιθο, ενώ η περίοδος κατασκευής του είναι ο 4ος αιώνας ή η Μυκηναϊκή εποχή.
3ον. Ο πύργος του Μακροταντάλου ή αλλιώς Κάστρο της «Οστοδωσιάς». Πρόκειται για χαρακτηριστικό δείγμα ενετικής αμυντικής αρχιτεκτονικής στο νησί και βρίσκεται στην βραχώδη άκρη της παραλίας του Πύργου.
4ον. Το Βρυόκαστρο στο Βαρίδι, όπου σώζονται μόνο τμήματα της οχύρωσης και, φυσικά, χρησίμευε για να προστατεύονται οι κάτοικοι από επιδρομές.
5ον. Το Καστελλάκι στην περιοχή Γίδες, όπου πρόκειται για έναν οχυρωμένο χώρο απέναντι από τον οικισμό Καλοκαιρινή.
6ον. Ο Πύργος Μπίστη-Μουβελά στις Στενιές. Πρόκειται για τριώροφο πύργο με την επιγραφή «Σταματέλος Μπίστης» στην πρόσοψη (1734).
Της Γριάς το πήδημα
Πρόκειται για την πιο γνωστή και πολυφωτογραφημένη παραλία του νησιού και βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του Όρμου Κορθίου. Σήμα κατατεθέν της είναι ο μακρόστενος πέτρινος βράχος που που ξεπηδά από τα νερά της. Το μέγεθός της δεν είναι μεγάλο αλλά είναι ιδιαίτερα δημοφιλής. Είναι στρωμένη με άμμο και λεπτό βότσαλο, ενώ τα βράχια που βρίσκονται στο πίσω μέρος της παραλίας προσφέρουν τη σκιά τους και προστασία από τον καυτό ήλιο τις περισσότερες ώρες της ημέρας.
Οι παραλίες του νησιού
Οι περισσότερες παραλίες του νησιού είναι δύσβατες αλλά υπάρχουν και κάποιες που είναι πιο εύκολα προσβάσιμες. Όπως και να έχει ότι στυλ και να σας αρέσει σε παραλία, στην Άνδρο θα βρείτε και μία τουλάχιστον που να σας ενθουσιάσει. Η παραλία του Κορθίου, η οποία βρίσκεται στον ομώνυμο οικισμό της, είναι μεγάλη σε έκταση και στρωμένη με βότσαλο με καταγάλανα νερά, ενώ είναι ιδανική για surf λόγω των συχνών μελτεμιών.
Η παραλία του οικισμού Μπατσί προσφέρεται για οικογένειες. Πρόκειται για μια μεγάλη παραλία στρωμένη με χρυσή άμμο και κρυστάλλινα, πεντακάθαρα νερά και προστατεύεται από τους ανέμους. Η παραλία του Φελλού βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νησιού, είναι προστατευμένη από τους ανέμους, και αποτελείται από μια μεγάλη χρυσή αμμουδιά με κρυστάλλινα νερά.
Η παραλία της Άχλας είναι ίσως και η ομορφότερη της Άνδρου αλλά είναι πολύ δύσκολη να την προσεγγίσετε τόσο λόγω ελλιπούς σήμανσης, όσο και λόγω κακού οδικού δικτύου. Αν, όμως, καταφέρετε να φτάσετε σε αυτήν, θα συναντήσετε μια απάνεμη παραλία με ψιλό λευκό βότσαλο και άμμο, δέντρα και μαγευτικά καταγάλανα νερά. Θα εντυπωσιαστείτε από το τοπίο με τα πλατάνια γύρω από την παραλία αλλά και από το ποταμάκι που καταλήγει δίπλα της.
Η όμορφη παραλία στο Ατένι, ουσιαστικά πρόκειται για δύο παραλίες, βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της Άνδρου κοντά στο Μπατσί. Η παραλία της Βόρης βρίσκεται κοντά στο χωριό Άρνη και θα σας μαγέψει, τόσο για τα καταγάλανα νερά της, όσο και για το ποταμάκι που καταλήγει εδώ αλλά και για το μισοβυθισμένο καράβι που είναι κολλημένο στα βράχια. Η Χρυσή Άμμος είναι η πιο κοσμική παραλία της Άνδρου και βρίσκεται δίπλα στον κεντρικό δρόμο που οδηγεί από το Μπατσί στο Γαύριο.
Οι πηγές Σάριζα
Στο χωριό Αποίκια βρίσκεται η πηγή του μεταλλικού νερού «Σάριζα», που φημίζεται για τις ιαματικές του ιδιότητες μιας και βοηθά όσους πάσχουν από πέτρες στα νεφρά. Για τον λόγο αυτό προσελκύει πολλούς επισκέπτες, που έρχονται να πιουν νερό. Λίγα μέτρα δυτικότερα από την πηγή βρίσκεται το εργοστάσιο όπου εμφιαλώνεται το ομώνυμο νερό και η ομώνυμη σόδα.
Ο οικισμός της Ζαγοράς
Η Ζαγορά είναι μια από τις καλύτερα σωζόμενες πόλεις της γεωμετρικής περιόδου στην Ελλάδα. Ο αρχαίος οικισμός της Ζαγοράς βρίσκεται στο απόκρημνο οροπέδιο της ομώνυμης χερσονήσου. Οι ανασκαφές που έγιναν από το 1960 μέχρι και σήμερα έφεραν στο φως σημαντικότατα ευρήματα.
Η ζωή του οικισμού άρχισε το 10ο αιώνα π.Χ. και διήρκεσε μέχρι το τέλος του 8ου αιώνα π.Χ. Ο οικισμός προστατευόταν με ισχυρό τείχος μήκους 110 μ. και πάχους 2 έως 4.80 μ., ενώ το ύψος του έφτανε τα 3 μ. Μέσα στον οικισμό υπάρχει ιερό, που πρωτοϊδρύθηκε τον 8ο π.Χ. αιώνα και συνέχισε να λειτουργεί μέχρι και τα κλασικά χρόνια, παρόλο που ο οικισμός είχε εγκαταλειφθεί τρεις αιώνες νωρίτερα. Τα σπίτια ήταν κατασκευασμένα με σχιστόλιθο και στεγασμένα με χωμάτινη στέγη. Θα φθάσετε μετά από πεζοπορία περίπου μιας ώρας ακολουθώντας το μονοπάτι από τη θέση «Αγία Τριάδα», προς Κόρθι.
Η αρχαία πόλη της Υψηλής
Πρόκειται για μια πόλη που εντοπίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και οι ανασκαφές έφεραν στην επιφάνεια σημαντικά αρχαία λείψανα, όπως το ναό στο κέντρο της ακρόπολης, κτίρια και τμήμα του τείχους, καθώς και πληθώρα κινητών ευρημάτων. Η ανασκαφή έδωσε σημαντικότατα ευρήματα, πολύτιμα για τη Γεωμετρική και Αρχαϊκή εποχή στις Κυκλάδες και ευρύτερα στο Αιγαίο.
Το ιερό, στο κέντρο της ακρόπολης, αφιερωμένο πιθανόν στη θεά Δήμητρα, ιδρύθηκε τον 8ο αιώνα π.χ. και συνέχισε τη λειτουργία του τουλάχιστον μέχρι το δεύτερο τέταρτο του 5ου αιώνα π.χ. Η Υψηλή είναι ο μοναδικός οργανωμένος επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος στην Άνδρο. Η είσοδος του αρχαιολογικού χώρου βρίσκεται σχεδόν πάνω στον κεντρικό δρόμο του νησιού, οπότε η πρόσβαση είναι εύκολη με αυτοκίνητο.
Το Μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής ή Αγιάς
Το μοναστήρι βρίσκεται κοντά στο Μπατσί στην περιοχή Καψοράχης, στο δυτικό τμήμα του νησιού. Είναι το μεγαλύτερο μοναστήρι της Άνδρου και είναι καλά προστατευμένο πίσω από γερό τείχος. Δεν είναι γνωστό το πότε χτίστηκε, αλλά αναφέρεται σε έγγραφα του 14ου αιώνα.
Θα σας εντυπωσιάσει το ξυλόγλυπτο τέμπλο της μονής, καθώς και τα 195 σπάνια χειρόγραφα, κειμήλια της επανάστασης, 12 πατριαρχικά σιγίλια που χρονολογούνται μεταξύ 1597 και 1600 και τα εκκλησιαστικά σκεύη που φιλοξενούνται εδώ. Εδώ σώζεται και η κάρα του Αγίου Τρύφωνος αλλά και λείψανα άλλων Αγίων. Το μοναστήρι κατοικείται από κάποιες καλόγριες και είναι επισκέψιμο από τους πιστούς.
Οι νερόμυλοι
Στην περιοχή Κορθίου σώζονται περισσότεροι από 40 νερόμυλοι, άριστα δείγματα προβιομηχανικής τεχνολογίας. Οι περισσότεροι βρίσκονται στα Διποτάματα, υπάρχουν όμως και στα Αηδόνια, το Βουνί, την Πίσω Μεριά.
Στο χωριό Αποίκια βρίσκεται η πηγή του μεταλλικού νερού «Σάριζα», που φημίζεται για τις ιαματικές του ιδιότητες μιας και βοηθά όσους πάσχουν από πέτρες στα νεφρά. Για τον λόγο αυτό προσελκύει πολλούς επισκέπτες, που έρχονται να πιουν νερό. Λίγα μέτρα δυτικότερα από την πηγή βρίσκεται το εργοστάσιο όπου εμφιαλώνεται το ομώνυμο νερό και η ομώνυμη σόδα.
Ο οικισμός της Ζαγοράς
Η Ζαγορά είναι μια από τις καλύτερα σωζόμενες πόλεις της γεωμετρικής περιόδου στην Ελλάδα. Ο αρχαίος οικισμός της Ζαγοράς βρίσκεται στο απόκρημνο οροπέδιο της ομώνυμης χερσονήσου. Οι ανασκαφές που έγιναν από το 1960 μέχρι και σήμερα έφεραν στο φως σημαντικότατα ευρήματα.
Η ζωή του οικισμού άρχισε το 10ο αιώνα π.Χ. και διήρκεσε μέχρι το τέλος του 8ου αιώνα π.Χ. Ο οικισμός προστατευόταν με ισχυρό τείχος μήκους 110 μ. και πάχους 2 έως 4.80 μ., ενώ το ύψος του έφτανε τα 3 μ. Μέσα στον οικισμό υπάρχει ιερό, που πρωτοϊδρύθηκε τον 8ο π.Χ. αιώνα και συνέχισε να λειτουργεί μέχρι και τα κλασικά χρόνια, παρόλο που ο οικισμός είχε εγκαταλειφθεί τρεις αιώνες νωρίτερα. Τα σπίτια ήταν κατασκευασμένα με σχιστόλιθο και στεγασμένα με χωμάτινη στέγη. Θα φθάσετε μετά από πεζοπορία περίπου μιας ώρας ακολουθώντας το μονοπάτι από τη θέση «Αγία Τριάδα», προς Κόρθι.
Η αρχαία πόλη της Υψηλής
Πρόκειται για μια πόλη που εντοπίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και οι ανασκαφές έφεραν στην επιφάνεια σημαντικά αρχαία λείψανα, όπως το ναό στο κέντρο της ακρόπολης, κτίρια και τμήμα του τείχους, καθώς και πληθώρα κινητών ευρημάτων. Η ανασκαφή έδωσε σημαντικότατα ευρήματα, πολύτιμα για τη Γεωμετρική και Αρχαϊκή εποχή στις Κυκλάδες και ευρύτερα στο Αιγαίο.
Το ιερό, στο κέντρο της ακρόπολης, αφιερωμένο πιθανόν στη θεά Δήμητρα, ιδρύθηκε τον 8ο αιώνα π.χ. και συνέχισε τη λειτουργία του τουλάχιστον μέχρι το δεύτερο τέταρτο του 5ου αιώνα π.χ. Η Υψηλή είναι ο μοναδικός οργανωμένος επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος στην Άνδρο. Η είσοδος του αρχαιολογικού χώρου βρίσκεται σχεδόν πάνω στον κεντρικό δρόμο του νησιού, οπότε η πρόσβαση είναι εύκολη με αυτοκίνητο.
Το Μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής ή Αγιάς
Το μοναστήρι βρίσκεται κοντά στο Μπατσί στην περιοχή Καψοράχης, στο δυτικό τμήμα του νησιού. Είναι το μεγαλύτερο μοναστήρι της Άνδρου και είναι καλά προστατευμένο πίσω από γερό τείχος. Δεν είναι γνωστό το πότε χτίστηκε, αλλά αναφέρεται σε έγγραφα του 14ου αιώνα.
Θα σας εντυπωσιάσει το ξυλόγλυπτο τέμπλο της μονής, καθώς και τα 195 σπάνια χειρόγραφα, κειμήλια της επανάστασης, 12 πατριαρχικά σιγίλια που χρονολογούνται μεταξύ 1597 και 1600 και τα εκκλησιαστικά σκεύη που φιλοξενούνται εδώ. Εδώ σώζεται και η κάρα του Αγίου Τρύφωνος αλλά και λείψανα άλλων Αγίων. Το μοναστήρι κατοικείται από κάποιες καλόγριες και είναι επισκέψιμο από τους πιστούς.
Οι νερόμυλοι
Στην περιοχή Κορθίου σώζονται περισσότεροι από 40 νερόμυλοι, άριστα δείγματα προβιομηχανικής τεχνολογίας. Οι περισσότεροι βρίσκονται στα Διποτάματα, υπάρχουν όμως και στα Αηδόνια, το Βουνί, την Πίσω Μεριά.
