της δημοσιογράφουΕυαγγελίας Γουρνή
Το νησί των νέων ή όσων αισθάνονται νέοι… Το νησί της ξεγνοιασιάς αλλά και το νησί του Ομήρου… Η Ίος είναι ένα νησί που έχει πολλά να «πει» στον επισκέπτη του και ο επισκέπτης της Ίου πρέπει να έχει «νεανική» διάθεση ώστε να ανακαλύψει κάθε γωνιά ενός από τα πιο όμορφα Κυκλαδονήσια.
Μια από τις ομορφότερες χώρες των Κυκλάδων θα αντικρύσει ο επισκέπτης της Ίου… Διάσημες ανά τον κόσμο για την ομορφιά τους είναι, όμως, και οι παραλίες της που ξελογιάζουν τον επισκέπτη. Γιατί η Ίος είναι ξελογιάστρα, είναι το νησί που μπορεί να έρθεις για τις πρώτες σου διακοπές αλλά είναι σίγουρο ότι θα ξαναγυρίσεις…
Μια χώρα – καρτποστάλ…
Σε απόσταση 2 χλμ. από το λιμάνι και αρκετά πιο ψηλά για να αγναντεύεις όλο το Αιγαίο βρίσκεται η Χώρα της Ίου. Γραφική και κατάλευκη είναι χτισμένη αμφιθεατρικά πάνω στο λόφο, με τους ανεμόμυλους να την «προστατεύουν», ενώ στην κορυφή του ξεχωρίζει η Παναγιά η Γκρεμιώτισσα. Η θέα από εκεί είναι πανοραμική και πολλές φορές μπορεί, όταν ο καιρός το επιτρέπει, να διακρίνεται ακόμα και την Κρήτη.
Μια χώρα – καρτποστάλ…
Σε απόσταση 2 χλμ. από το λιμάνι και αρκετά πιο ψηλά για να αγναντεύεις όλο το Αιγαίο βρίσκεται η Χώρα της Ίου. Γραφική και κατάλευκη είναι χτισμένη αμφιθεατρικά πάνω στο λόφο, με τους ανεμόμυλους να την «προστατεύουν», ενώ στην κορυφή του ξεχωρίζει η Παναγιά η Γκρεμιώτισσα. Η θέα από εκεί είναι πανοραμική και πολλές φορές μπορεί, όταν ο καιρός το επιτρέπει, να διακρίνεται ακόμα και την Κρήτη.
Η Αρχαία Πόλη
Σε μικρή απόσταση από το λιμάνι της Ίου, σε ένα λόφο χαμηλότερο αλλά κοντινό στον λόφο που βρίσκεται η σημερινή Χώρα της Ίου, η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως έναν από τους σημαντικότερους πρωτοκυκλαδικούς οικισμούς, την αρχαία πόλη της Ίου. H κύρια πύλη της βρίσκεται στα δυτικά, στο σημείο που κατέληγε ο βαθμιδωτός δρόμος που οδηγούσε από το λιμάνι στην πόλη.
Το τείχος είναι κατασκευασμένο από επιμήκεις όγκους ντόπιου σχιστόλιθου. Τα πιο καλοδιατηρημένα ορατά λείψανα της Αρχαίας Πόλης ανήκουν σε μεγάλο κτίριο εντός των τειχών, στα βορειοδυτικά του λόφου του Κάστρου και σε ναϊκό οικοδόμημα εκτός των τειχών στο απέναντι ύψωμα της Πεντάνασσας.
Θέατρο Οδυσσέας Ελύτης
Ένας λάτρης της Ίου, ο γερμανός αρχιτέκτονας Peter Haupt, σχεδίασε το Θέατρο "Οδυσσέας Ελύτης", ένα πραγματικό στολίδι για το νησί… Πρόκειται για ένα ανοικτό θέατρο αρχαιοελληνικού τύπου με πρότυπα στον σχεδιασμό του τα αρχαία θέατρα του ελληνικού νησιωτικού χώρου και της Κάτω Ιταλίας.
Το Θέατρο "Οδυσσέας Ελύτης" μπορεί να φιλοξενήσει 1.100 θεατές στις κερκίδες του, οι οποίες είναι μαρμάρινες. Στα υπόλοιπα δομικά στοιχεία του θεάτρου έχει χρησιμοποιηθεί ντόπια πέτρα. Η ορχήστρα του θεάτρου έχει διάμετρο 12 μέτρων, ενώ ο προσανατολισμός των κερκίδων προς τον νοτιά προσφέρει μια εκπληκτική θέα στο Αιγαίο και προστατεύει και τους θεατές από τους καλοκαιρινούς βόρειους ανέμους που φυσάνε στο νησί.
Οι παραδοσιακοί Ανεμομύλοι
Οι ανεμόμυλοι της Ίου συνδέουν με τον καλύτερο τρόπο το παρελθόν και το παρόν, πλήρως ενταγμένοι σήμερα στον παραδοσιακό οικισμό της χώρας ως ένα πανέμορφο τουριστικό αξιοθέατο. Βρίσκονται στο δεξί τμήμα της χώρας της Ίου σε ένα σημείο που πραγματικά φυσάει πολύ, την πλατεία της Άνοιξης ή όπως είναι πιο γνωστή η πλατεία των Μύλων.
Εκκλησίες & μοναστήρια
Όπως και σε όλα τα Κυκλαδονήσια, έτσι και στην Ίο η λατρεία των κατοίκων έχει αποτυπωθεί στις μοναδικές εκκλησίες, εξωκλήσια και μοναστήρια που αποτελούν σημαντικά αξιοθέατα για τον επισκέπτη του νησιού. Πιο χαρακτηριστική είναι η Χώρα της, η οποία είναι στολισμένη από την κορφή μέχρι τα νύχια με μικρές και μεγάλες εκκλησίες. Η παράδοση θέλει τις εκκλησίες της Ίου να είναι 365, μια για κάθε μέρα του χρόνου, ενώ πολλοί είναι και οι λαϊκοί θρύλοι που συνδέονται με την ίδρυση της κάθε εκκλησίας του νησιού.
Ο αρχιτεκτονικός ρυθμός που κυριαρχεί στις εκκλησίες της Ίου είναι βασιλική με τρούλο. Μια από τις πιο όμορφες εκκλησίες που δεσπόζει στην κορυφή της Χώρας είναι η Παναγιά η Γκρεμνιώτισσα, την εικόνα της οποίας οι κάτοικοι της Ίου βρήκαν στα βράχια της παραλίας του Μυλοπότα. Ο θρύλος θέλει την εικόνα να φτάνει εκεί από την Κρήτη όπου την είχαν ρίξει στη θάλασσα οι κρητικοί για να γλυτώσει από τους τα Τούρκους.
Ενδιαφέρον για τον επισκέπτη έχουν και η Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου στο όρος Πύργος σε υψόμετρο 713 μέτρων, η οποία αποτελεί Μετόχι της Ιεράς Μονής Χοζοβιωτίσσης Αμοργού αλλά και η Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννη Καλάμου, ένα ιδιωτικό βυζαντινό μοναστήρι στην ανατολική πλευρά του νησιού στην περιοχή Κάλαμος.
Ο Τάφος του Ομήρου
Είναι γνωστό ότι πολλές περιοχές του Αρχιπελάγους διεκδικούν να είναι ο γενέθλιος τόπος του Ομήρου, του μεγαλύτερου ποιητή ανά τους αιώνες. Η Ίος, όμως, διεκδικεί με σιγουριά τον τάφο του, μιας και υπάρχουν πολλές αναφορές για αυτόν στο νησί από αρχαίους ιστορικούς και περιηγητές. Στην άποψη αυτή συνηγορεί η παράδοση που θέλει την μητέρα του Ομήρου να έχει γεννηθεί στο νησί, ένα αρχαίο νόμισμα με τον Όμηρο και ένας μήνας του αρχαίου ημερολογiου της Ίου με το όνομα του ποιητή. Ο τάφος βρίσκεται σε ένα λόφο στην βόρεια Ίο πάνω από τον όρμο Πλακωτό, τον λόφο του Ψαθόπυργου.
Σε μικρή απόσταση από το λιμάνι της Ίου, σε ένα λόφο χαμηλότερο αλλά κοντινό στον λόφο που βρίσκεται η σημερινή Χώρα της Ίου, η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως έναν από τους σημαντικότερους πρωτοκυκλαδικούς οικισμούς, την αρχαία πόλη της Ίου. H κύρια πύλη της βρίσκεται στα δυτικά, στο σημείο που κατέληγε ο βαθμιδωτός δρόμος που οδηγούσε από το λιμάνι στην πόλη.
Το τείχος είναι κατασκευασμένο από επιμήκεις όγκους ντόπιου σχιστόλιθου. Τα πιο καλοδιατηρημένα ορατά λείψανα της Αρχαίας Πόλης ανήκουν σε μεγάλο κτίριο εντός των τειχών, στα βορειοδυτικά του λόφου του Κάστρου και σε ναϊκό οικοδόμημα εκτός των τειχών στο απέναντι ύψωμα της Πεντάνασσας.
Θέατρο Οδυσσέας Ελύτης
Ένας λάτρης της Ίου, ο γερμανός αρχιτέκτονας Peter Haupt, σχεδίασε το Θέατρο "Οδυσσέας Ελύτης", ένα πραγματικό στολίδι για το νησί… Πρόκειται για ένα ανοικτό θέατρο αρχαιοελληνικού τύπου με πρότυπα στον σχεδιασμό του τα αρχαία θέατρα του ελληνικού νησιωτικού χώρου και της Κάτω Ιταλίας.
Το Θέατρο "Οδυσσέας Ελύτης" μπορεί να φιλοξενήσει 1.100 θεατές στις κερκίδες του, οι οποίες είναι μαρμάρινες. Στα υπόλοιπα δομικά στοιχεία του θεάτρου έχει χρησιμοποιηθεί ντόπια πέτρα. Η ορχήστρα του θεάτρου έχει διάμετρο 12 μέτρων, ενώ ο προσανατολισμός των κερκίδων προς τον νοτιά προσφέρει μια εκπληκτική θέα στο Αιγαίο και προστατεύει και τους θεατές από τους καλοκαιρινούς βόρειους ανέμους που φυσάνε στο νησί.
Οι παραδοσιακοί Ανεμομύλοι
Οι ανεμόμυλοι της Ίου συνδέουν με τον καλύτερο τρόπο το παρελθόν και το παρόν, πλήρως ενταγμένοι σήμερα στον παραδοσιακό οικισμό της χώρας ως ένα πανέμορφο τουριστικό αξιοθέατο. Βρίσκονται στο δεξί τμήμα της χώρας της Ίου σε ένα σημείο που πραγματικά φυσάει πολύ, την πλατεία της Άνοιξης ή όπως είναι πιο γνωστή η πλατεία των Μύλων.
Εκκλησίες & μοναστήρια
Όπως και σε όλα τα Κυκλαδονήσια, έτσι και στην Ίο η λατρεία των κατοίκων έχει αποτυπωθεί στις μοναδικές εκκλησίες, εξωκλήσια και μοναστήρια που αποτελούν σημαντικά αξιοθέατα για τον επισκέπτη του νησιού. Πιο χαρακτηριστική είναι η Χώρα της, η οποία είναι στολισμένη από την κορφή μέχρι τα νύχια με μικρές και μεγάλες εκκλησίες. Η παράδοση θέλει τις εκκλησίες της Ίου να είναι 365, μια για κάθε μέρα του χρόνου, ενώ πολλοί είναι και οι λαϊκοί θρύλοι που συνδέονται με την ίδρυση της κάθε εκκλησίας του νησιού.
Ο αρχιτεκτονικός ρυθμός που κυριαρχεί στις εκκλησίες της Ίου είναι βασιλική με τρούλο. Μια από τις πιο όμορφες εκκλησίες που δεσπόζει στην κορυφή της Χώρας είναι η Παναγιά η Γκρεμνιώτισσα, την εικόνα της οποίας οι κάτοικοι της Ίου βρήκαν στα βράχια της παραλίας του Μυλοπότα. Ο θρύλος θέλει την εικόνα να φτάνει εκεί από την Κρήτη όπου την είχαν ρίξει στη θάλασσα οι κρητικοί για να γλυτώσει από τους τα Τούρκους.
Ενδιαφέρον για τον επισκέπτη έχουν και η Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου στο όρος Πύργος σε υψόμετρο 713 μέτρων, η οποία αποτελεί Μετόχι της Ιεράς Μονής Χοζοβιωτίσσης Αμοργού αλλά και η Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννη Καλάμου, ένα ιδιωτικό βυζαντινό μοναστήρι στην ανατολική πλευρά του νησιού στην περιοχή Κάλαμος.
Ο Τάφος του Ομήρου
Είναι γνωστό ότι πολλές περιοχές του Αρχιπελάγους διεκδικούν να είναι ο γενέθλιος τόπος του Ομήρου, του μεγαλύτερου ποιητή ανά τους αιώνες. Η Ίος, όμως, διεκδικεί με σιγουριά τον τάφο του, μιας και υπάρχουν πολλές αναφορές για αυτόν στο νησί από αρχαίους ιστορικούς και περιηγητές. Στην άποψη αυτή συνηγορεί η παράδοση που θέλει την μητέρα του Ομήρου να έχει γεννηθεί στο νησί, ένα αρχαίο νόμισμα με τον Όμηρο και ένας μήνας του αρχαίου ημερολογiου της Ίου με το όνομα του ποιητή. Ο τάφος βρίσκεται σε ένα λόφο στην βόρεια Ίο πάνω από τον όρμο Πλακωτό, τον λόφο του Ψαθόπυργου.
Η θέα από το Παλαιόκαστρο
Το Παλαιόκαστρο βρίσκεται στην δυτική πλευρά της Ίου σε ένα ύψωμα που δεσπόζει στις ακτές του νησιού και προσφέρει ανεμπόδιστη θέα προς την Πάρο, την Νάξο, την Αμοργό και τις μικρές Κυκλάδες. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις το κάστρο το έχτισαν οι βυζαντινοί και το χρησιμοποίησαν για την επιτήρηση των θαλάσσιων δρόμων που οδηγούσαν στην Κρήτη. Στο Παλαιόκαστρο της Ίου θα δείτε αρκετά τμήματα από τα τείχη, ερείπια από τα κτίσματα στο εσωτερικό του κάστρου και την πανέμορφη εκκλησία της Παναγίας της Παλαιοκαστρίτισσας.
Οι παραλίες
Μπορεί το Μαγγανάρι (οι παραλίες στο Μαγγανάρι - γιατί δεν μιλάμε για μια παραλία, αλλά για μια δαντέλα από αμμουδερούς κολπίσκους που σχηματίζουν τουλάχιστον 3 μεγάλες και πολλές μικρότερες παραλίες είναι ένας πραγματικός παράδεισος) και ο Μυλοπότας (η πιο πολυσύχναστη παραλία της Ίου και η πιο οργανωμένη, καθώς διαθέτει τα πάντα) να είναι οι διασημότερες παραλίες του νησιού αλλά η Ίος έχει πολλές ακόμα παραλίες για να ανακαλύψετε…
Η Αγία Θεοδότη είναι τόσο μεγάλη ώστε να έχει ένα οργανωμένο κομμάτι αλλά και εντελώς ήσυχα απομονωμένα τμήματα όπου κανείς δεν ενοχλεί κανένα. Η Γιαλός είναι μια μεγάλη παραλία με αμμουδιά δίπλα στο λιμάνι, ενώ η Κουμπάρα είναι μετά από μια ανηφοριά του Γυαλού και είναι πολυσύχναστη. Κάτω από το ύψωμα με τον τάφο του Ομήρου θα βρείτε την παραλία Πλακωτό, ενώ μετά τον χωματόδρομο που ξεκινάει από την αριστερή πλευρά στο Πλακωτό θα πάτε στην παραλία στον όρμο Καμπάκι, μια απομονωμένη παραλία.
Μονοπάτια πεζοπορίας
Η ορεινή μορφολογία του εδάφους του νησιού κάνει την Ίο ιδανική για πεζοπορία… Αμέτρητα μονοπάτια βοσκών στα βουνά του νησιού, δίνουν τη δυνατότητα στον επισκέπτη να περπατήσει σε μέρη εκπληκτικής άγριας ομορφιάς και να απολαύσει τη θέα προς το Αιγαίο και τα γύρω νησιά. Από τα πιο ενδιαφέροντα μονοπάτια είναι το: Αγία Ειρήνη – Παραλία Βαλμά – μια απόσταση 0,8 χλμ.-, η Χώρα – Προφήτης Ηλίας με 2,9 χλμ., η Αγία θεοδότη – Χώρα που είναι 6,5 χλμ. αλλά και η Χώρα – Τάφος Ομήρου που είναι 9 χλμ.
Αθλητικές δραστηριότητες στην Ίο
Η Ίος είναι ένα νησί που μπορεί να προσφέρει κάθε είδους δραστηριότητα στον επισκέπτη του… θα έχετε την δυνατότητα να κάνετε από surf και Jet ski μέχρι κατάδυση, ποδηλασία, ιστιοπλοΐα, κανό ή και ιππασία.
Τοπικά προϊόντα – γαστρονομία
Τα νιώτικα τυριά είναι το πιο διάσημο τοπικό προϊόν. Παρασκευάζονται με τον παραδοσιακό τρόπο στο δημοτικό τυροκομείο, κυρίως από αιγοπρόβειο γάλα. Τα πιο γνωστά από αυτά είναι: το σκοτύρι ( πικάντικη γεύση και άρωμα από θρούμπι), το ξινό (ένα κρεμώδες άσπρο τυρί ), το κεφαλοτύρι, η γραβιέρα και η μυζήθρα. Θα βρείτε ακόμα κάπαρη και ρίγανη αλλά και μέλι, παστέλι και σύκα παστωτά.
Η νιώτικη κουζίνα έχει πολλές νοστιμιές. Δοκιμάστε τσιμέτια (άνθη κολοκυθιάς γεμιστά με ρύζι ), αλλά και ντόπιο κρέας με μερμιτζέλι (ένα ντόπιο χειροποίητο κριθαράκι), κρέας γίδας με ρεβύθια ή λιαστές μαρίδες. Από γλυκά αναζητήστε: το παραδοσιακό παστέλι από νιώτικο θυμαρίσιο μέλι και σουσάμι, τα αυγοκαλάμαρα ή ξεροτήγανα (οι γνωστές δίπλες), τα καλασούνια (τηγανιτές μπουκιές από φύλλο, γεμιστές με μίγμα από γλυκιά μυζήθρα, αυγά και ζάχαρη) ή τα αμυγδαλωτά της.
Το Παλαιόκαστρο βρίσκεται στην δυτική πλευρά της Ίου σε ένα ύψωμα που δεσπόζει στις ακτές του νησιού και προσφέρει ανεμπόδιστη θέα προς την Πάρο, την Νάξο, την Αμοργό και τις μικρές Κυκλάδες. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις το κάστρο το έχτισαν οι βυζαντινοί και το χρησιμοποίησαν για την επιτήρηση των θαλάσσιων δρόμων που οδηγούσαν στην Κρήτη. Στο Παλαιόκαστρο της Ίου θα δείτε αρκετά τμήματα από τα τείχη, ερείπια από τα κτίσματα στο εσωτερικό του κάστρου και την πανέμορφη εκκλησία της Παναγίας της Παλαιοκαστρίτισσας.
Οι παραλίες
Μπορεί το Μαγγανάρι (οι παραλίες στο Μαγγανάρι - γιατί δεν μιλάμε για μια παραλία, αλλά για μια δαντέλα από αμμουδερούς κολπίσκους που σχηματίζουν τουλάχιστον 3 μεγάλες και πολλές μικρότερες παραλίες είναι ένας πραγματικός παράδεισος) και ο Μυλοπότας (η πιο πολυσύχναστη παραλία της Ίου και η πιο οργανωμένη, καθώς διαθέτει τα πάντα) να είναι οι διασημότερες παραλίες του νησιού αλλά η Ίος έχει πολλές ακόμα παραλίες για να ανακαλύψετε…
Η Αγία Θεοδότη είναι τόσο μεγάλη ώστε να έχει ένα οργανωμένο κομμάτι αλλά και εντελώς ήσυχα απομονωμένα τμήματα όπου κανείς δεν ενοχλεί κανένα. Η Γιαλός είναι μια μεγάλη παραλία με αμμουδιά δίπλα στο λιμάνι, ενώ η Κουμπάρα είναι μετά από μια ανηφοριά του Γυαλού και είναι πολυσύχναστη. Κάτω από το ύψωμα με τον τάφο του Ομήρου θα βρείτε την παραλία Πλακωτό, ενώ μετά τον χωματόδρομο που ξεκινάει από την αριστερή πλευρά στο Πλακωτό θα πάτε στην παραλία στον όρμο Καμπάκι, μια απομονωμένη παραλία.
Μονοπάτια πεζοπορίας
Η ορεινή μορφολογία του εδάφους του νησιού κάνει την Ίο ιδανική για πεζοπορία… Αμέτρητα μονοπάτια βοσκών στα βουνά του νησιού, δίνουν τη δυνατότητα στον επισκέπτη να περπατήσει σε μέρη εκπληκτικής άγριας ομορφιάς και να απολαύσει τη θέα προς το Αιγαίο και τα γύρω νησιά. Από τα πιο ενδιαφέροντα μονοπάτια είναι το: Αγία Ειρήνη – Παραλία Βαλμά – μια απόσταση 0,8 χλμ.-, η Χώρα – Προφήτης Ηλίας με 2,9 χλμ., η Αγία θεοδότη – Χώρα που είναι 6,5 χλμ. αλλά και η Χώρα – Τάφος Ομήρου που είναι 9 χλμ.
Αθλητικές δραστηριότητες στην Ίο
Η Ίος είναι ένα νησί που μπορεί να προσφέρει κάθε είδους δραστηριότητα στον επισκέπτη του… θα έχετε την δυνατότητα να κάνετε από surf και Jet ski μέχρι κατάδυση, ποδηλασία, ιστιοπλοΐα, κανό ή και ιππασία.
Τοπικά προϊόντα – γαστρονομία
Τα νιώτικα τυριά είναι το πιο διάσημο τοπικό προϊόν. Παρασκευάζονται με τον παραδοσιακό τρόπο στο δημοτικό τυροκομείο, κυρίως από αιγοπρόβειο γάλα. Τα πιο γνωστά από αυτά είναι: το σκοτύρι ( πικάντικη γεύση και άρωμα από θρούμπι), το ξινό (ένα κρεμώδες άσπρο τυρί ), το κεφαλοτύρι, η γραβιέρα και η μυζήθρα. Θα βρείτε ακόμα κάπαρη και ρίγανη αλλά και μέλι, παστέλι και σύκα παστωτά.
Η νιώτικη κουζίνα έχει πολλές νοστιμιές. Δοκιμάστε τσιμέτια (άνθη κολοκυθιάς γεμιστά με ρύζι ), αλλά και ντόπιο κρέας με μερμιτζέλι (ένα ντόπιο χειροποίητο κριθαράκι), κρέας γίδας με ρεβύθια ή λιαστές μαρίδες. Από γλυκά αναζητήστε: το παραδοσιακό παστέλι από νιώτικο θυμαρίσιο μέλι και σουσάμι, τα αυγοκαλάμαρα ή ξεροτήγανα (οι γνωστές δίπλες), τα καλασούνια (τηγανιτές μπουκιές από φύλλο, γεμιστές με μίγμα από γλυκιά μυζήθρα, αυγά και ζάχαρη) ή τα αμυγδαλωτά της.
