της δημοσιογράφουΕυαγγελίας Γούρνη
Γόλος, Γκόλος, Ιωλκός από όπου και αν προέρχεται η προέλευση του τοπωνυμίου Βόλος, ένα είναι το κοινώς αποδεκτό… Ότι ο Βόλος είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ελληνικές πόλεις…
Γνωστή για τα αμέτρητα τσιπουράδικα κατά μήκος της παραλίας που συγκεντρώνουν πλήθος επισκεπτών αλλά και με μια ιστορία που είναι πολύ ενδιαφέρουσα και φτάνει σε βάθος πολλών πολλών αιώνων…
Ο Μάγνης, οι Κένταυροι και ο Χείρωνας
Η Μυθολογία θέλει τον Μάγνη, γιο του Αιόλου, να εγκαθίσταται στο Πήλιο και να γίνεται γενάρχης της περιοχής. Στο Πήλιο, όμως, κατοικούν και οι Κένταυροι, τα τερατόμορφα όντα που προήλθαν από την ένωση του Ιξίωνα και της Νεφέλης. Ο πιο γνωστός και πιο σοφός Κένταυρος ήταν ο Χείρωνας, δίπλα στον οποίο μαθήτευσε τόσο ο Αχιλλέας, όσο και ο πατέρας της Ιατρικής Ασκληπιός.
Οι αργοναύτες
Το πρώτο πράγμα που μαθαίνουμε για τον Βόλο ή αλλιώς την αρχαία Ιωλκό αφορά τον Ιάσωνα, το χρυσόμαλλο δέρας και την αργοναυτική εκστρατεία. Ο Ιάσωνας προκειμένου να φέρει πίσω από την μακρινή Κολχίδα το Χρυσόμαλλο δέρας, έφτιαξε ένα καράβι - την Αργώ - από τα μοναδικά ξύλα του Πηλίου υπό την καθοδήγηση της θεάς Αθηνάς, στο οποίο η ίδια η Θεά τοποθέτησε στην πλώρη ένα κομμάτι από την ιερή ομιλούσα βαλανιδιά της Δωδώνης.
Στην εν λόγω εκστρατεία πήραν μέρος όλοι οι ήρωες της εποχής, πενήντα, στον αριθμό όσα δηλαδή και τα κουπιά του πλοίου. Ανάμεσα τους ο Ηρακλής, οι Διόσκουροι, ο Ορφέας, ο Πηλέας, ο Λαέρτης αλλά και μια γυναίκα, η κυνηγός Αταλάντη.
Ο Μάγνης, οι Κένταυροι και ο Χείρωνας
Η Μυθολογία θέλει τον Μάγνη, γιο του Αιόλου, να εγκαθίσταται στο Πήλιο και να γίνεται γενάρχης της περιοχής. Στο Πήλιο, όμως, κατοικούν και οι Κένταυροι, τα τερατόμορφα όντα που προήλθαν από την ένωση του Ιξίωνα και της Νεφέλης. Ο πιο γνωστός και πιο σοφός Κένταυρος ήταν ο Χείρωνας, δίπλα στον οποίο μαθήτευσε τόσο ο Αχιλλέας, όσο και ο πατέρας της Ιατρικής Ασκληπιός.
Οι αργοναύτες
Το πρώτο πράγμα που μαθαίνουμε για τον Βόλο ή αλλιώς την αρχαία Ιωλκό αφορά τον Ιάσωνα, το χρυσόμαλλο δέρας και την αργοναυτική εκστρατεία. Ο Ιάσωνας προκειμένου να φέρει πίσω από την μακρινή Κολχίδα το Χρυσόμαλλο δέρας, έφτιαξε ένα καράβι - την Αργώ - από τα μοναδικά ξύλα του Πηλίου υπό την καθοδήγηση της θεάς Αθηνάς, στο οποίο η ίδια η Θεά τοποθέτησε στην πλώρη ένα κομμάτι από την ιερή ομιλούσα βαλανιδιά της Δωδώνης.
Στην εν λόγω εκστρατεία πήραν μέρος όλοι οι ήρωες της εποχής, πενήντα, στον αριθμό όσα δηλαδή και τα κουπιά του πλοίου. Ανάμεσα τους ο Ηρακλής, οι Διόσκουροι, ο Ορφέας, ο Πηλέας, ο Λαέρτης αλλά και μια γυναίκα, η κυνηγός Αταλάντη.
Νεολιθικά & μυκηναϊκά χρόνια
Η περιοχή του Βόλου συγκεντρώνει μερικές από τις σημαντικότερες νεολιθικές θέσεις τόσο για τα ελληνικά δεδομένα όσο και για της Βαλκανικής. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές έχουν φέρει στο φως περισσότερους από 40 νεολιθικούς οικισμούς (8η-7η χιλιετία π.Χ.) με κυριότερους το Σέσκλο και Διμήνι, ενώ αρκετοί από αυτούς συνέχισαν να υπάρχουν και την εποχή του Χαλκού (3000-1500 π.Χ.). Σημαντικές μυκηναϊκές θέσεις είναι η σημερινή συνοικία του Βόλου Παλιά, ο λόφος των Αγίων Θεοδώρων και τα Πευκάκια.
Η Τουρκοκρατία στον Βόλο
Είναι το 1423 όταν το Κάστρο των Παλαιών καταλαμβάνεται από τους Τούρκους και όλη η οικονομική και πνευματική δραστηριότητα της περιοχής μεταφέρεται στο Πήλιο αφού ευνοείται με προνόμια από τους Οθωμανούς. Στη διάρκεια του 18 αιώνα το Πήλιο εξελίσσεται σε ένα από τα σημαντικότερα πρωτοβιομηχανικά και πνευματικά κέντρα του ελλαδικού χώρου.
Με το ξέσπασμα της επανάστασης επαναστατούν τα χωριά του Πηλίου, ενώ το κάστρο του Βόλου πολιορκείται χωρίς επιτυχία από Σπετσιώτικα καράβια. Είναι το 1881, μετά τη διάσκεψη της Κωνσταντινούπολης, που ο Βόλος και η περιοχή της Μαγνησίας προσαρτούνται στο νεοελληνικό κράτος.
Η περιοχή του Βόλου συγκεντρώνει μερικές από τις σημαντικότερες νεολιθικές θέσεις τόσο για τα ελληνικά δεδομένα όσο και για της Βαλκανικής. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές έχουν φέρει στο φως περισσότερους από 40 νεολιθικούς οικισμούς (8η-7η χιλιετία π.Χ.) με κυριότερους το Σέσκλο και Διμήνι, ενώ αρκετοί από αυτούς συνέχισαν να υπάρχουν και την εποχή του Χαλκού (3000-1500 π.Χ.). Σημαντικές μυκηναϊκές θέσεις είναι η σημερινή συνοικία του Βόλου Παλιά, ο λόφος των Αγίων Θεοδώρων και τα Πευκάκια.
Η Τουρκοκρατία στον Βόλο
Είναι το 1423 όταν το Κάστρο των Παλαιών καταλαμβάνεται από τους Τούρκους και όλη η οικονομική και πνευματική δραστηριότητα της περιοχής μεταφέρεται στο Πήλιο αφού ευνοείται με προνόμια από τους Οθωμανούς. Στη διάρκεια του 18 αιώνα το Πήλιο εξελίσσεται σε ένα από τα σημαντικότερα πρωτοβιομηχανικά και πνευματικά κέντρα του ελλαδικού χώρου.
Με το ξέσπασμα της επανάστασης επαναστατούν τα χωριά του Πηλίου, ενώ το κάστρο του Βόλου πολιορκείται χωρίς επιτυχία από Σπετσιώτικα καράβια. Είναι το 1881, μετά τη διάσκεψη της Κωνσταντινούπολης, που ο Βόλος και η περιοχή της Μαγνησίας προσαρτούνται στο νεοελληνικό κράτος.
Τα βιομηχανικά χρόνια
Αμέσως μετά την απελευθέρωση του ο Βόλος γνωρίζει μεγάλη πληθυσμιακή και εμπορική ανάπτυξη. Η ανάπτυξη τόσο του σιδηροδρόμου όσο και των λιμενικών έργων βοηθούν και στην δημιουργία πολλών βιομηχανιών με κυριότερους κλάδους το μέταλλο, τα τρόφιμα και τον καπνό. Σημαντική ήταν, όμως, και η πολιτιστική και κοινωνική άνθηση που αναπτύχθηκε ταυτόχρονα. Το 1894 θεμελιώθηκε το Δημοτικό θέατρο, το 1896 ιδρύεται ο Γυμναστικός Σύλλογος και το 1908 το Ανώτερο Δημοτικό Παρθεναγωγείο, πεδίο εφαρμογής εκσυγχρονιστικών εκπαιδευτικών αντιλήψεων.
Β’ Παγκόσμιος πόλεμος & νεότερα χρόνια
Η πόλη του Βόλου όπως και όλη η Ελλάδα βγαίνει λαβωμένη από τον πόλεμο και την εμφύλια διαμάχη . Πλέον η πόλη έχει πολλούς πρόσφυγες τόσο από την Μικρασία που είχαν φτάσει εδώ το 1922 όσο και από τα υπόλοιπα θεσσαλικά χωριά. Στην περιοχή Ξηρόκαμπου που είχαν εγκατασταθεί πολλοί πρόσφυγες δημιουργήθηκε ένας νέος οικισμός, αυτός της Νέας Ιωνίας Βόλου.
Οι σεισμοί του 1955 αλλά και όσοι ακολούθησαν τα αμέσως επόμενα χρόνια έφεραν τον Βόλο σε φάση παρακμής… Ο αριθμός των βιομηχανιών μειώθηκε από 67 προπολεμικά σε 54, ενώ το εργατικό δυναμικό μειώθηκε στο μισό με μεγάλα ονόματα της εποχής όπως η καπνοβιομηχανία Ματσάγγου και το υφαντουργείο Παπαγεωργίου να «σιγούν». Ο Βόλος, πάντως, τα τελευταία χρόνια έγινε πεδίο έντονης ανάπτυξης, ενώ αποπερατώθηκαν τα κτίρια του Δημοτικού Θεάτρου, του ανακαινισμένου Δημοτικού Ωδείου, του Σπήρερ κ.α.
Αμέσως μετά την απελευθέρωση του ο Βόλος γνωρίζει μεγάλη πληθυσμιακή και εμπορική ανάπτυξη. Η ανάπτυξη τόσο του σιδηροδρόμου όσο και των λιμενικών έργων βοηθούν και στην δημιουργία πολλών βιομηχανιών με κυριότερους κλάδους το μέταλλο, τα τρόφιμα και τον καπνό. Σημαντική ήταν, όμως, και η πολιτιστική και κοινωνική άνθηση που αναπτύχθηκε ταυτόχρονα. Το 1894 θεμελιώθηκε το Δημοτικό θέατρο, το 1896 ιδρύεται ο Γυμναστικός Σύλλογος και το 1908 το Ανώτερο Δημοτικό Παρθεναγωγείο, πεδίο εφαρμογής εκσυγχρονιστικών εκπαιδευτικών αντιλήψεων.
Β’ Παγκόσμιος πόλεμος & νεότερα χρόνια
Η πόλη του Βόλου όπως και όλη η Ελλάδα βγαίνει λαβωμένη από τον πόλεμο και την εμφύλια διαμάχη . Πλέον η πόλη έχει πολλούς πρόσφυγες τόσο από την Μικρασία που είχαν φτάσει εδώ το 1922 όσο και από τα υπόλοιπα θεσσαλικά χωριά. Στην περιοχή Ξηρόκαμπου που είχαν εγκατασταθεί πολλοί πρόσφυγες δημιουργήθηκε ένας νέος οικισμός, αυτός της Νέας Ιωνίας Βόλου.
Οι σεισμοί του 1955 αλλά και όσοι ακολούθησαν τα αμέσως επόμενα χρόνια έφεραν τον Βόλο σε φάση παρακμής… Ο αριθμός των βιομηχανιών μειώθηκε από 67 προπολεμικά σε 54, ενώ το εργατικό δυναμικό μειώθηκε στο μισό με μεγάλα ονόματα της εποχής όπως η καπνοβιομηχανία Ματσάγγου και το υφαντουργείο Παπαγεωργίου να «σιγούν». Ο Βόλος, πάντως, τα τελευταία χρόνια έγινε πεδίο έντονης ανάπτυξης, ενώ αποπερατώθηκαν τα κτίρια του Δημοτικού Θεάτρου, του ανακαινισμένου Δημοτικού Ωδείου, του Σπήρερ κ.α.
