της αρθρογράφουΑλεξίας Φεσσά
Όλοι οι οικισμοί της Σίφνου αποτελούν αρχιτεκτονικά αξιοθέατα, διατηρημένης και προσεγμένης παραδοσιακής κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής. Η φυσική ομορφιά του τοπίου, η φιλόξενη διάθεση των κατοίκων, οι παραδοσιακοί οικισμοί, οι γραφικές εκκλησίες αλλά και οι πανέμορφες παραλίες συναρπάζουν τον επισκέπτη, ενώ η παραδοσιακή της κουζίνα τον…χορταίνουν!
Το Κάστρο
Πρωτεύουσα της Σίφνου κατά την αρχαία, τη μεσαιωνική και τη νεότερη περίοδο έως το 1836, καθώς και έδρα της Αρχιεπισκοπής Σίφνου (1646-1797) και Επισκοπής Σιφνομήλου (1797-1852). Το τοπωνύμιο Κάστρο, σημαίνει φρούριο. Στη σημερινή του μορφή ο οικισμός αποτελεί δείγμα κάστρου της ενετικής περιόδου. Είναι χτισμένο πάνω σε αρχαία πόλη το «άστυ». Η πρώτη σειρά από τα συνεχόμενα διώροφα ή τριώροφα σπίτια, αποτελεί το εξωτερικό μεσαιωνικό τείχος. Εδώ κατοικούσε η λαϊκή τάξη, ενώ στην εσωτερική σειρά που βρίσκεται στο ψηλότερο μέρος του κάστρου, διέμενε η αριστοκρατική τάξη, για να έχει περισσότερη ασφάλεια από τις πειρατικές επιδρομές και λεηλασίες. Ο επισκέπτης μπαίνει σήμερα στο Κάστρο από τις παλιές εισόδους-στοές, τις «λόζιες», τις οποίες άλλοτε ασφάλιζαν και προστάτευαν πολεμικοί πύργοι. Δρόμοι και πλατεία μέσα στο Κάστρο είναι κτισμένοι πάνω από τις στέγες μονώροφων σπιτιών, που χρησιμοποιούνται σήμερα ως αποθήκες. Οι παλιές καπνοδόχοι των ισόγειων κατοικιών για την εξαγωγή του καπνού από το τζάκι κατασκευάζονταν στον κάθετο τοίχο που οριοθετούσε το δρόμο. Η μητροπολιτική κατοικία ήταν στην κορυφή της ακρόπολης, τα σημερινά «δεσποτικά».
Αρχαίοι Πύργοι
Πενήντα πέντε αρχαίοι πύργοι, βρίσκονται διάσπαρτοι, σε όλο το νησί. Οι αρχαιότεροι, είναι κτισμένοι, τον 6ο π.χ αιώνα και οι τελευταίοι τον 3ο π.χ. αιώνα. Σε καλή κατάσταση είναι μόνο ο Άσπρος. Οι πύργοι κτίσθηκαν μετά την επιδρομή των Σαμίων και σκοπό είχαν να στέλνουν σήματα στις αρχαίες ακροπόλεις. Αργότερα το δίκτυο αναπτύχθηκε και τα σύστημα ανταλλαγής σημάτων απλώθηκε σε ολόκληρο το νησί. Η μέθοδος επικοινωνίας όπως αναφέρει ο Θουκυδίδης , πρέπει να ήταν ο καπνός και η φωτιά.
Αρχαιολογικό Μουσείο
Στο Κάστρο λειτουργεί Αρχαιολογικό μουσείο με έκθεση συλλογής αρχαϊκών και ελληνιστικών γλυπτών. Αναπαλαιώθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και από το 1986 λειτουργεί κανονικά. Στις συλλογές του περιλαμβάνονται ευρήματα από διάφορες ανασκαφές του νησιού: γλυπτά από την αρχαϊκή μέχρι και τη ρωμαϊκή εποχή, νομίσματα και αγγεία από τη γεωμετρική μέχρι και την ελληνιστική εποχή.
Πρωτεύουσα της Σίφνου κατά την αρχαία, τη μεσαιωνική και τη νεότερη περίοδο έως το 1836, καθώς και έδρα της Αρχιεπισκοπής Σίφνου (1646-1797) και Επισκοπής Σιφνομήλου (1797-1852). Το τοπωνύμιο Κάστρο, σημαίνει φρούριο. Στη σημερινή του μορφή ο οικισμός αποτελεί δείγμα κάστρου της ενετικής περιόδου. Είναι χτισμένο πάνω σε αρχαία πόλη το «άστυ». Η πρώτη σειρά από τα συνεχόμενα διώροφα ή τριώροφα σπίτια, αποτελεί το εξωτερικό μεσαιωνικό τείχος. Εδώ κατοικούσε η λαϊκή τάξη, ενώ στην εσωτερική σειρά που βρίσκεται στο ψηλότερο μέρος του κάστρου, διέμενε η αριστοκρατική τάξη, για να έχει περισσότερη ασφάλεια από τις πειρατικές επιδρομές και λεηλασίες. Ο επισκέπτης μπαίνει σήμερα στο Κάστρο από τις παλιές εισόδους-στοές, τις «λόζιες», τις οποίες άλλοτε ασφάλιζαν και προστάτευαν πολεμικοί πύργοι. Δρόμοι και πλατεία μέσα στο Κάστρο είναι κτισμένοι πάνω από τις στέγες μονώροφων σπιτιών, που χρησιμοποιούνται σήμερα ως αποθήκες. Οι παλιές καπνοδόχοι των ισόγειων κατοικιών για την εξαγωγή του καπνού από το τζάκι κατασκευάζονταν στον κάθετο τοίχο που οριοθετούσε το δρόμο. Η μητροπολιτική κατοικία ήταν στην κορυφή της ακρόπολης, τα σημερινά «δεσποτικά».
Αρχαίοι Πύργοι
Πενήντα πέντε αρχαίοι πύργοι, βρίσκονται διάσπαρτοι, σε όλο το νησί. Οι αρχαιότεροι, είναι κτισμένοι, τον 6ο π.χ αιώνα και οι τελευταίοι τον 3ο π.χ. αιώνα. Σε καλή κατάσταση είναι μόνο ο Άσπρος. Οι πύργοι κτίσθηκαν μετά την επιδρομή των Σαμίων και σκοπό είχαν να στέλνουν σήματα στις αρχαίες ακροπόλεις. Αργότερα το δίκτυο αναπτύχθηκε και τα σύστημα ανταλλαγής σημάτων απλώθηκε σε ολόκληρο το νησί. Η μέθοδος επικοινωνίας όπως αναφέρει ο Θουκυδίδης , πρέπει να ήταν ο καπνός και η φωτιά.
Αρχαιολογικό Μουσείο
Στο Κάστρο λειτουργεί Αρχαιολογικό μουσείο με έκθεση συλλογής αρχαϊκών και ελληνιστικών γλυπτών. Αναπαλαιώθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και από το 1986 λειτουργεί κανονικά. Στις συλλογές του περιλαμβάνονται ευρήματα από διάφορες ανασκαφές του νησιού: γλυπτά από την αρχαϊκή μέχρι και τη ρωμαϊκή εποχή, νομίσματα και αγγεία από τη γεωμετρική μέχρι και την ελληνιστική εποχή.
Μουσείο Λαογραφικό και Λαϊκής Τέχνης
Στην Απολλωνία (στην κεντρική πλατεία Ηρώων) υπάρχει λαογραφικό μουσείο, ιδιοκτησίας του Συνδέσμου Σιφνίων και περιλαμβάνει εκθέματα από την παραδοσιακή ζωή του νησιού όπως αγροτικά εργαλεία, είδη οικιακής χρήσης, τοπικές ενδυμασίες, κ.α.
Μουσείο Εκκλησιαστικής Τέχνης
Βρίσκεται στη Μονή της Βρυσιανής. Εδώ, εκτίθενται χειρόγραφα, περγαμηνές με κώδικες, έντυπα παλαιών εκδόσεων, Ευαγγέλιο του 1796, λειψανοθήκες, εξαπτέρυγα, ιερά σκεύη, άμφια, εικόνες, το κεντητό φελόνι της Κασσιανής κ.α.
Ακρόπολη Αγίου Ανδρέα
Βρίσκεται στην κορυφή της λοφοσειράς που είναι γνωστή με το όνομα «Το Κάστρο του Αϊ Ντριά». Στην κορυφή του βρίσκεται η ομώνυμη εκκλησία κτισμένη το 1701. Διακρίνεται το μεγαλοπρεπές μυκηναϊκό τείχος αλλά και ο πυκνός πολεοδομικός ιστός με διάφορα οικοδομήματα. Στο χώρο λειτουργεί και μουσείο. Σήμερα διατηρούνται ερείπια από τις τρεις πλευρές του τείχους, που περιβάλλει το οροπέδιο, καθώς το ανατολικό τμήμα έχει γκρεμιστεί εντελώς.
Αρχαίος Τύμβος «Σωρούδι»
Μεγάλη κατασκευή, πιθανώς μυκηναϊκός θολωτός τάφος, που δεσπόζει στο χώρο της Πούντας αγναντεύοντας τη θάλασσα και είναι ορατό από πολλά σημεία της περιοχής, ενώ έχει άμεση οπτική επαφή με τη μυκηναϊκή ακρόπολη του Αγίου Ανδρέα.
Λαογραφικό Μουσείο Απολλωνίας
Το μουσείο του Συνδέσμου Σιφνίων βρίσκεται στην κεντρική πλατεία και περιλαμβάνει εκθέματα από την παραδοσιακή ζωή του νησιού. Στεγάζεται στην κεντρική πλατεία στην Απολλωνία. Το μουσείο είναι ιδιοκτησία του Συνδέσμου Σιφνίων και περιλαμβάνει εκθέματα από την παραδοσιακή ζωή του νησιού όπως αγροτικά εργαλεία, είδη οικιακής χρήσης, τοπικές ενδυμασίες, κλπ. Κυριότερα εκθέματά του είναι η συλλογή σπαθιών και τουφεκιών, η συλλογή παλαιών ενδυμασιών, ξυλόγλυπτα και μπαούλα, κεντήματα και δαντέλες, είδη οικιακής χρήσεως, αγροτικά σκεύη, είδη ψαθοπλεκτικής, μελισσοκομικής και αγγειοπλαστικής, προτομές σιφνιών προσωπικοτήτων, αρχεία εφημερίδων Σίφνου. Το μουσείο εμπνεύστηκε και οργάνωσε ο Σιφνιός δάσκαλος, συγγραφέας και λαογράφος Αντώνης Τρούλλος.
Στην Απολλωνία (στην κεντρική πλατεία Ηρώων) υπάρχει λαογραφικό μουσείο, ιδιοκτησίας του Συνδέσμου Σιφνίων και περιλαμβάνει εκθέματα από την παραδοσιακή ζωή του νησιού όπως αγροτικά εργαλεία, είδη οικιακής χρήσης, τοπικές ενδυμασίες, κ.α.
Μουσείο Εκκλησιαστικής Τέχνης
Βρίσκεται στη Μονή της Βρυσιανής. Εδώ, εκτίθενται χειρόγραφα, περγαμηνές με κώδικες, έντυπα παλαιών εκδόσεων, Ευαγγέλιο του 1796, λειψανοθήκες, εξαπτέρυγα, ιερά σκεύη, άμφια, εικόνες, το κεντητό φελόνι της Κασσιανής κ.α.
Ακρόπολη Αγίου Ανδρέα
Βρίσκεται στην κορυφή της λοφοσειράς που είναι γνωστή με το όνομα «Το Κάστρο του Αϊ Ντριά». Στην κορυφή του βρίσκεται η ομώνυμη εκκλησία κτισμένη το 1701. Διακρίνεται το μεγαλοπρεπές μυκηναϊκό τείχος αλλά και ο πυκνός πολεοδομικός ιστός με διάφορα οικοδομήματα. Στο χώρο λειτουργεί και μουσείο. Σήμερα διατηρούνται ερείπια από τις τρεις πλευρές του τείχους, που περιβάλλει το οροπέδιο, καθώς το ανατολικό τμήμα έχει γκρεμιστεί εντελώς.
Αρχαίος Τύμβος «Σωρούδι»
Μεγάλη κατασκευή, πιθανώς μυκηναϊκός θολωτός τάφος, που δεσπόζει στο χώρο της Πούντας αγναντεύοντας τη θάλασσα και είναι ορατό από πολλά σημεία της περιοχής, ενώ έχει άμεση οπτική επαφή με τη μυκηναϊκή ακρόπολη του Αγίου Ανδρέα.
Λαογραφικό Μουσείο Απολλωνίας
Το μουσείο του Συνδέσμου Σιφνίων βρίσκεται στην κεντρική πλατεία και περιλαμβάνει εκθέματα από την παραδοσιακή ζωή του νησιού. Στεγάζεται στην κεντρική πλατεία στην Απολλωνία. Το μουσείο είναι ιδιοκτησία του Συνδέσμου Σιφνίων και περιλαμβάνει εκθέματα από την παραδοσιακή ζωή του νησιού όπως αγροτικά εργαλεία, είδη οικιακής χρήσης, τοπικές ενδυμασίες, κλπ. Κυριότερα εκθέματά του είναι η συλλογή σπαθιών και τουφεκιών, η συλλογή παλαιών ενδυμασιών, ξυλόγλυπτα και μπαούλα, κεντήματα και δαντέλες, είδη οικιακής χρήσεως, αγροτικά σκεύη, είδη ψαθοπλεκτικής, μελισσοκομικής και αγγειοπλαστικής, προτομές σιφνιών προσωπικοτήτων, αρχεία εφημερίδων Σίφνου. Το μουσείο εμπνεύστηκε και οργάνωσε ο Σιφνιός δάσκαλος, συγγραφέας και λαογράφος Αντώνης Τρούλλος.
Παναγία Χρυσοπηγή
Το μοναστήρι της Παναγιάς της Χρυσοπηγής (1650), πολιούχου της Σίφνου, στολίζει το ομώνυμο ακρωτήρι, αγαπημένο σημείο των κολυμβητών. Η διαλυμένη γυναικεία Μονή της Παναγίας Χρυσοπηγής είναι κτισμένη πάνω σε βράχο, στο ακρωτήρι του όρμου του Φάρου. Το όνομα Χρυσοπηγή σχετίζεται με την Μονή Χρυσοπηγής Χανίων, όπου μόνασε ο κρητικός καλόγερος Παρθένιος Χαιρέτης πριν έρθει στη Σίφνο. Αυτός κατέγραψε το 1677 τα θαύματα της Παναγίας και της έδωσε το όνομα Χρυσοπηγή. Ένα από τα πιο γνωστά θαύματα είναι η σωτηρία του νησιού από την επιδημία πανούκλας την ημέρα της Αναλήψεως του Κυρίου το έτος 1676. Το 1964, η Παναγία Χρυσοπηγή ανακηρύχθηκε επίσημα προστάτιδα της Σίφνου. Ο πρώτος ναός, που ονομαζόταν Παναγία το Κόμμα, κτίσθηκε το 1650 από τον Νικόλαο Πιτζινή πάνω στα ερείπια παλαιότερου ναού. Το 1675 κατεδαφίστηκε και ξανακτίσθηκε μεγαλύτερη εκκλησία από τον ιερέα Ιερώνυμο Ζαμπέλη-Ρούσο. Το 1760 πουλήθηκε από τους κληρονόμους του ιερέα στη Μονή της Βρυσιανής, στην οποία ανήκει ως Μετόχι μέχρι σήμερα. Στο μαρμάρινο δάπεδο σώζεται επιγραφή «έτος 1818». Η εκκλησία εορτάζει με μεγάλο πανηγύρι και λιτάνευση της εικόνας της Παναγίας την ημέρα της Αναλήψεως του Κυρίου, 40 ημέρες μετά την Ανάσταση.
Μοναστήρι των Φυρογείων
Είναι αναστυλωμένο μοναστήρι του 16ου αι. στο χωριό Καταβατή όπου λειτουργεί μικρό μουσείο νεότερης κεραμικής.
Άσπρος Πύργος
Πρόκειται για έναν από τους καλύτερα διατηρημένους 76 αρχαίους πύργους-φρυκτωρίες του νησιού κοντά στην παραλία του Πλατύ Γιαλού.
Παραλίες
Το πιο κλασικό σημείο για μπάνιο είναι η πολυφωτογραφημένη Χρυσοπηγή όπου θα κάνετε ηλιοθεραπεία πάνω στα βράχια. Κοντά στη Χρυσοπηγή σημειώστε την αμμουδιά του Αποκοφτού και τις Σαούρες, μια μικρή απόμερη παραλία με βότσαλα. Οι Καμάρες είναι το μεγαλύτερο παραλιακό χωριό και το λιμάνι της Σίφνου, από τα τέλη του περασμένου αιώνα. Ακόμη πιο ήσυχες είναι οι μικροσκοπικές Πουλάτη και Φασολού. Ο Πλατύς Γιαλός είναι η πιο πολυσύχναστη παραλία του νησιού και θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες παραλίες των Κυκλάδων. Το τοπωνύμιο «Βαθύ» υποδηλώνει ότι το λιμάνι βρίσκεται σε βαθύτερο, σε χαμηλότερο σημείο σε σχέση με τη γύρω περιοχή. Η διάνοιξη και ασφαλτόστρωση του δρόμου καθώς και η κατασκευή αποβάθρας καθιστούν σήμερα τον γραφικό και ήρεμο αυτόν παραλιακό οικισμό πολύ προσιτό στον επισκέπτη και από τη στεριά και από τη θάλασσα. Τέλος, ωραίες λύσεις για μπάνιο είναι επίσης η Χερόνησος και το απομονωμένο Τρουλάκι.
Το μοναστήρι της Παναγιάς της Χρυσοπηγής (1650), πολιούχου της Σίφνου, στολίζει το ομώνυμο ακρωτήρι, αγαπημένο σημείο των κολυμβητών. Η διαλυμένη γυναικεία Μονή της Παναγίας Χρυσοπηγής είναι κτισμένη πάνω σε βράχο, στο ακρωτήρι του όρμου του Φάρου. Το όνομα Χρυσοπηγή σχετίζεται με την Μονή Χρυσοπηγής Χανίων, όπου μόνασε ο κρητικός καλόγερος Παρθένιος Χαιρέτης πριν έρθει στη Σίφνο. Αυτός κατέγραψε το 1677 τα θαύματα της Παναγίας και της έδωσε το όνομα Χρυσοπηγή. Ένα από τα πιο γνωστά θαύματα είναι η σωτηρία του νησιού από την επιδημία πανούκλας την ημέρα της Αναλήψεως του Κυρίου το έτος 1676. Το 1964, η Παναγία Χρυσοπηγή ανακηρύχθηκε επίσημα προστάτιδα της Σίφνου. Ο πρώτος ναός, που ονομαζόταν Παναγία το Κόμμα, κτίσθηκε το 1650 από τον Νικόλαο Πιτζινή πάνω στα ερείπια παλαιότερου ναού. Το 1675 κατεδαφίστηκε και ξανακτίσθηκε μεγαλύτερη εκκλησία από τον ιερέα Ιερώνυμο Ζαμπέλη-Ρούσο. Το 1760 πουλήθηκε από τους κληρονόμους του ιερέα στη Μονή της Βρυσιανής, στην οποία ανήκει ως Μετόχι μέχρι σήμερα. Στο μαρμάρινο δάπεδο σώζεται επιγραφή «έτος 1818». Η εκκλησία εορτάζει με μεγάλο πανηγύρι και λιτάνευση της εικόνας της Παναγίας την ημέρα της Αναλήψεως του Κυρίου, 40 ημέρες μετά την Ανάσταση.
Μοναστήρι των Φυρογείων
Είναι αναστυλωμένο μοναστήρι του 16ου αι. στο χωριό Καταβατή όπου λειτουργεί μικρό μουσείο νεότερης κεραμικής.
Άσπρος Πύργος
Πρόκειται για έναν από τους καλύτερα διατηρημένους 76 αρχαίους πύργους-φρυκτωρίες του νησιού κοντά στην παραλία του Πλατύ Γιαλού.
Παραλίες
Το πιο κλασικό σημείο για μπάνιο είναι η πολυφωτογραφημένη Χρυσοπηγή όπου θα κάνετε ηλιοθεραπεία πάνω στα βράχια. Κοντά στη Χρυσοπηγή σημειώστε την αμμουδιά του Αποκοφτού και τις Σαούρες, μια μικρή απόμερη παραλία με βότσαλα. Οι Καμάρες είναι το μεγαλύτερο παραλιακό χωριό και το λιμάνι της Σίφνου, από τα τέλη του περασμένου αιώνα. Ακόμη πιο ήσυχες είναι οι μικροσκοπικές Πουλάτη και Φασολού. Ο Πλατύς Γιαλός είναι η πιο πολυσύχναστη παραλία του νησιού και θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες παραλίες των Κυκλάδων. Το τοπωνύμιο «Βαθύ» υποδηλώνει ότι το λιμάνι βρίσκεται σε βαθύτερο, σε χαμηλότερο σημείο σε σχέση με τη γύρω περιοχή. Η διάνοιξη και ασφαλτόστρωση του δρόμου καθώς και η κατασκευή αποβάθρας καθιστούν σήμερα τον γραφικό και ήρεμο αυτόν παραλιακό οικισμό πολύ προσιτό στον επισκέπτη και από τη στεριά και από τη θάλασσα. Τέλος, ωραίες λύσεις για μπάνιο είναι επίσης η Χερόνησος και το απομονωμένο Τρουλάκι.
