της αρθρογράφουΑλεξίας Φεσσά
Είναι πόλη με σύγχρονη μορφή, πολύ καλή ρυμοτομία και πολλούς πνεύμονες πρασίνου. Χαρακτηρίζεται μάλιστα ως ενεργειακό κέντρο της Ελλάδος λόγω των θερμοηλεκτρικών σταθμών που εκμεταλλεύονται το λιγνίτη της περιοχής για παραγωγή ενέργειας. Τα επιβλητικά φουγάρα ανάμεσα στις πεδιάδες, δημιουργούν μία εικαστική αντίθεση. Πέραν τούτου, δεκάδες οι φυσικές της ομορφιές που σε περιμένουν κάπου εκεί για να τις ανακαλύψεις!
Φαράγγι Σερβίων
Νότια της πόλης των Σερβίων, εκβάλλει το ρέμα «Πλατανούλα» και σχηματίζει αξιόλογο φαράγγι, με βραχώδεις εξάρσεις στα πρανή του και περιορισμένη βλάστηση. Στο λόφο, δεξιά του φαραγγιού, υπάρχουν τα ερείπια βυζαντινού κάστρου, που έχουν κατά το μεγαλύτερο μέρος καλυφθεί με τεχνητό δάσος τραχείας πεύκης. Ένα μονοπάτι ξεκινά από τη νότια παρυφή των Σερβίων, μπαίνει στο δεξιό πρανές του φαραγγιού, το διασχίζει και βγαίνει στο νοτιότερο σημείο του φαραγγιού. Το μήκος του φαραγγιού πλησιάζει τα 3χιλιόμετρα και το μέγιστο ύψος του υπερβαίνει τα 200 μέτρα. Η είσοδος είναι το εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων, μια παλιά βυζαντινή βασιλική εκκλησία του 15ου αιώνα.
Πύργοι
Οι Πύργοι με τα 2 πανέμορφα, πέτρινα γεφύρια και τον μεγαλύτερο μακεδονικό τάφο της περιοχής αποτελούν έναν ιστορικό οικισμό αφού οι Γερμανοί κατακτητές για να κάμψουν το ενισχυμένο αντιστασιακό φρόνημα προχώρησαν σε πολύ σκληρά αντίποινα στα μέσα του 1944 καίγοντας το χωριό και εκτελώντας γυναικόπαιδα.
Μακεδονικός τάφος Πύργων Εορδαίας
Ο τάφος είναι μονοθάλαμος, με απλή πρόσοψη, επίπεδη και επιχρισμένη με υπόλευκο κονίαμα. Το άνοιγμα της εισόδου κλεινόταν με δύο θυρόφυλλα, ένα εκ των οποίων παραμένει στη θέση του. Οι επιφάνειες στο εσωτερικό του θαλάμου είναι ενιαίες, επιχρισμένες με υπόλευκο κονίαμα, ενώ μελανότεφρη ταινία περιτρέχει τις τέσσερις πλευρές του. Γενικά, οι μακεδονικοί τάφοι βρίσκονταν κοντά σε μεγάλες οδικές αρτηρίες που συνέδεαν την πόλη με τον υπόλοιπο κόσμο.
Νότια της πόλης των Σερβίων, εκβάλλει το ρέμα «Πλατανούλα» και σχηματίζει αξιόλογο φαράγγι, με βραχώδεις εξάρσεις στα πρανή του και περιορισμένη βλάστηση. Στο λόφο, δεξιά του φαραγγιού, υπάρχουν τα ερείπια βυζαντινού κάστρου, που έχουν κατά το μεγαλύτερο μέρος καλυφθεί με τεχνητό δάσος τραχείας πεύκης. Ένα μονοπάτι ξεκινά από τη νότια παρυφή των Σερβίων, μπαίνει στο δεξιό πρανές του φαραγγιού, το διασχίζει και βγαίνει στο νοτιότερο σημείο του φαραγγιού. Το μήκος του φαραγγιού πλησιάζει τα 3χιλιόμετρα και το μέγιστο ύψος του υπερβαίνει τα 200 μέτρα. Η είσοδος είναι το εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων, μια παλιά βυζαντινή βασιλική εκκλησία του 15ου αιώνα.
Πύργοι
Οι Πύργοι με τα 2 πανέμορφα, πέτρινα γεφύρια και τον μεγαλύτερο μακεδονικό τάφο της περιοχής αποτελούν έναν ιστορικό οικισμό αφού οι Γερμανοί κατακτητές για να κάμψουν το ενισχυμένο αντιστασιακό φρόνημα προχώρησαν σε πολύ σκληρά αντίποινα στα μέσα του 1944 καίγοντας το χωριό και εκτελώντας γυναικόπαιδα.
Μακεδονικός τάφος Πύργων Εορδαίας
Ο τάφος είναι μονοθάλαμος, με απλή πρόσοψη, επίπεδη και επιχρισμένη με υπόλευκο κονίαμα. Το άνοιγμα της εισόδου κλεινόταν με δύο θυρόφυλλα, ένα εκ των οποίων παραμένει στη θέση του. Οι επιφάνειες στο εσωτερικό του θαλάμου είναι ενιαίες, επιχρισμένες με υπόλευκο κονίαμα, ενώ μελανότεφρη ταινία περιτρέχει τις τέσσερις πλευρές του. Γενικά, οι μακεδονικοί τάφοι βρίσκονταν κοντά σε μεγάλες οδικές αρτηρίες που συνέδεαν την πόλη με τον υπόλοιπο κόσμο.
Μακεδονικός τάφος Σπηλιάς Εορδαίας
Ο τάφος είναι διθάλαμος, διαστάσεων 3,36 επί 6,52μ., με μνημειακή πρόσοψη, δωρικού ρυθμού και ελεύθερο αέτωμα που κρύβει την καμάρα. Τέσσερις δωρικοί ημικίονες αποτελούν τα εικονικά στηρίγματα του θριγκού. Το εσωτερικό του τάφου δεν έχει καθόλου γρα¬πτή διακόσμηση, όλες οι επιφάνειες παραμένουν λευκές, ενιαίες και αδιάρθρωτες, ενώ δεν υπάρχει ιδιαίτερη διαμόρφωση στα δάπεδα. Τα κτερίσματα του τάφου χρονλογούνται από το β΄ τέταρτο του 2ου αι. π.Χ. ως το τελευταίο τέταρτο του 1ου αι. π.Χ.
Ανθρωπολογικό και Λαογραφικό Μουσείο
Λειτουργεί από το 1997 και εκθέτει παλαιοντολογικό, ιστορικό, λαογραφικό και εθνολογικό υλικό της περιοχής. Η παλαιοντολογική συλλογή του μουσείου διαχωρίζεται σε γεωλογικά ευρήματα, σε πετρώματα, απολιθώματα, σπονδυλωτά και ασπόνδυλα. Τα αντιπροσωπευτικότερα ευρήματά του είναι οι χαυλιόδοντες από ελεφαvτoειδή η κάτω γνάθος ιπποταμοειδούς, τα οστά ποδών από ιππάριο, κρανίο και κέρατα βοοειδών. Οι ηλικίες των απολιθωμάτων είναι από ένα έως τρία εκατομμύρια χρόνια, ενώ υπάρχουν και προϊστορικά εργαλεία που χρησιμοποιούσε ο άνθρωπος.
Παλαιοντολογικό Ιστορικό Μουσείο
Δεσπόζει στην ανατολική πλευρά της πόλης και λειτουργεί από το 1997. Εδώ, εκτίθενται τοπικές ενδυμασίες, παλιά γεωργικά εργαλεία, οικιακά σκεύη αλλά και οστά και χαυλιόδοντες από ελεφαντοειδή, απολιθώματα εντόμων, φυτών και κοχυλιών. Η κατασκευή του έγινε μέσα στα πλαίσια της προσπάθειας διατηρήσεως κτιρίων και μνημείων με ιδιαίτερο κάλλος και ιστορική κληρονομιά καθώς επίσης και της γενικότερης δόμησης μουσείων στην Ελλάδα. Διαθέτει 2 ορόφους και συνολικά, 2.202 τ.μ. σε οικόπεδο εμβαδού 2390,85 τ.μ. Στους χώρους του και πέραν των βασικών πτερύγων του, έχει προβλεφθεί η δημιουργία και λειτουργία πωλητηρίου, εργαστηρίου συντηρήσεως, αίθουσας συσκέψεων και προβολών, αίθουσας περιοδικών εκθέσεων, αναψυκτηρίου και εσωτερικού στεγασμένου αιθρίου.
Δημοτική Βιβλιοθήκη
Εγκαινιάστηκε το 1988 και στεγάζεται στο ανακαινισμένο κτίριο του πρώην Δημαρχείου. Η συλλογή της αριθμεί 13.000 τόμους. Στο ισόγειο υπάρχουν τα παιδικά βιβλία, ενώ στον πρώτο όροφο σε μια αίθουσα λειτουργεί βιβλιοθήκη των επιστημονικών βιβλίων και οι υπόλοιπες τρεις φιλοξενούν κατά καιρούς διάφορες εκθέσεις. Τη βιβλιοθήκη περιστοιχίζει πλούσια βλάστηση και ένα μικρό συντριβάνι. Μπροστά από τη βιβλιοθήκη βρίσκεται το Παλαιό Πάρκο, σήμα κατατεθέν και σύμβολο της πόλης.
Ο τάφος είναι διθάλαμος, διαστάσεων 3,36 επί 6,52μ., με μνημειακή πρόσοψη, δωρικού ρυθμού και ελεύθερο αέτωμα που κρύβει την καμάρα. Τέσσερις δωρικοί ημικίονες αποτελούν τα εικονικά στηρίγματα του θριγκού. Το εσωτερικό του τάφου δεν έχει καθόλου γρα¬πτή διακόσμηση, όλες οι επιφάνειες παραμένουν λευκές, ενιαίες και αδιάρθρωτες, ενώ δεν υπάρχει ιδιαίτερη διαμόρφωση στα δάπεδα. Τα κτερίσματα του τάφου χρονλογούνται από το β΄ τέταρτο του 2ου αι. π.Χ. ως το τελευταίο τέταρτο του 1ου αι. π.Χ.
Ανθρωπολογικό και Λαογραφικό Μουσείο
Λειτουργεί από το 1997 και εκθέτει παλαιοντολογικό, ιστορικό, λαογραφικό και εθνολογικό υλικό της περιοχής. Η παλαιοντολογική συλλογή του μουσείου διαχωρίζεται σε γεωλογικά ευρήματα, σε πετρώματα, απολιθώματα, σπονδυλωτά και ασπόνδυλα. Τα αντιπροσωπευτικότερα ευρήματά του είναι οι χαυλιόδοντες από ελεφαvτoειδή η κάτω γνάθος ιπποταμοειδούς, τα οστά ποδών από ιππάριο, κρανίο και κέρατα βοοειδών. Οι ηλικίες των απολιθωμάτων είναι από ένα έως τρία εκατομμύρια χρόνια, ενώ υπάρχουν και προϊστορικά εργαλεία που χρησιμοποιούσε ο άνθρωπος.
Παλαιοντολογικό Ιστορικό Μουσείο
Δεσπόζει στην ανατολική πλευρά της πόλης και λειτουργεί από το 1997. Εδώ, εκτίθενται τοπικές ενδυμασίες, παλιά γεωργικά εργαλεία, οικιακά σκεύη αλλά και οστά και χαυλιόδοντες από ελεφαντοειδή, απολιθώματα εντόμων, φυτών και κοχυλιών. Η κατασκευή του έγινε μέσα στα πλαίσια της προσπάθειας διατηρήσεως κτιρίων και μνημείων με ιδιαίτερο κάλλος και ιστορική κληρονομιά καθώς επίσης και της γενικότερης δόμησης μουσείων στην Ελλάδα. Διαθέτει 2 ορόφους και συνολικά, 2.202 τ.μ. σε οικόπεδο εμβαδού 2390,85 τ.μ. Στους χώρους του και πέραν των βασικών πτερύγων του, έχει προβλεφθεί η δημιουργία και λειτουργία πωλητηρίου, εργαστηρίου συντηρήσεως, αίθουσας συσκέψεων και προβολών, αίθουσας περιοδικών εκθέσεων, αναψυκτηρίου και εσωτερικού στεγασμένου αιθρίου.
Δημοτική Βιβλιοθήκη
Εγκαινιάστηκε το 1988 και στεγάζεται στο ανακαινισμένο κτίριο του πρώην Δημαρχείου. Η συλλογή της αριθμεί 13.000 τόμους. Στο ισόγειο υπάρχουν τα παιδικά βιβλία, ενώ στον πρώτο όροφο σε μια αίθουσα λειτουργεί βιβλιοθήκη των επιστημονικών βιβλίων και οι υπόλοιπες τρεις φιλοξενούν κατά καιρούς διάφορες εκθέσεις. Τη βιβλιοθήκη περιστοιχίζει πλούσια βλάστηση και ένα μικρό συντριβάνι. Μπροστά από τη βιβλιοθήκη βρίσκεται το Παλαιό Πάρκο, σήμα κατατεθέν και σύμβολο της πόλης.
Υδραγωγείο
Το υδραγωγείο στο βόρειο άκρο της πόλης, είναι διατηρητέο και το μοναδικό εποικιστικό υδραγωγείο στην Ελλάδα, δείγμα της προσφυγικής αρχιτεκτονικής και οργάνωσης. Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 1928. Ξεχωρίζει για το σχήμα του, καθώς είναι ακτινωτό και αναπαριστά διάφορους τομείς των έργων. Το υδραγωγείο εξυπηρετούσε τις ανάγκες της τότε κωμόπολης των Καλαϊρίων με μια μόνο γεώτρηση και μέχρι το 1992 χρησιμοποιείτο ως ενδιάμεσο αντλιοστάσιο. Μία δεύτερη γεώτρηση έγινε το 1943-44 στην Αγία Σκέπη και χρησιμοποιείτο μέχρι το 1984. Το τμήμα του υδραγωγείου που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι το σχήμα του στο τοίχο προς τον δρόμο. Το ακτινωτό σχήμα αναπαριστά τους διάφορους τομείς των έργων.
Λίμνη Περδίκα
Έξω από το χωριό του Περδίκα βρίσκεται μια μικρή τεχνητή λίμνη δημιούργημα του φράγματος, που συχνά δεν εντοπίζεται ούτε στους χάρτες. Κάθε χρόνο στην λίμνη διοργανώνονται κωπηλατικοί και ιστιοπλοϊκοί αγώνες.
Καταφύγιο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ
Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ είναι μία αστική, μη κυβερνητική και μη κερδοσκοπική, περιβαλλοντική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1992 κι έχει ως στόχο την προστασία της άγριας πανίδας και του φυσικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Αφορμή της ίδρυσής του ήταν η ανάγκη εύρεσης άμεσης λύσης στο τότε διαρκώς αυξανόμενο πρόβλημα της αιχμαλωσίας αρκούδων αλλά και λύκων. Μια αφορμή που οδήγησε σε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο δράσεων και ενεργειών. Το Καταφύγιο της Καφέ Αρκούδας φιλοξενεί πρώην αιχμάλωτες ή σοβαρά τραυματισμένες αρκούδες που δεν μπορούν να επανενταχθούν στο φυσικό τους περιβάλλον. Βρίσκεται σε μία ειδικά περιφραγμένη έκταση 50 στρεμμάτων φυσικού δάσους οξιάς σε υψόμετρο 1.350μ. Το κέντρο δημιουργήθηκε εκεί για να βάλει τέλος στην παράνομη κατοχή λύκων. Μέσα σε ένα ειδικά περιφραγμένο τμήμα φυσικού δάσους βελανιδιάς, έκτασης 70 στρεμμάτων, φιλοξενούνται όλοι οι λύκοι που κατάφεραν να διασωθούν.
Ναός των Αγίων Νεομαρτύρων
Στον οικισμό της Γαλάτειας βρίσκεται Ο Ιερός Ναός Αγίων Νεομαρτύρων της Μικρασιατικής Καταστροφής. Τα εγκαίνια του Ναού τελέσθηκαν την 1η Σεπτεμβρίου 1985 από το Μητροπολίτη Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας Κ.κ. Αυγουστίνο. Τη στατική μελέτη πραγματοποίησε αφιλοκερδώς ο μηχανικός Γεώργιος Τζιώνας. Κτιριακά ο ναός είναι τύπου εγγεγραμμένου σταυροειδούς με τρούλο. Είναι κατασκευασμένος από μπετόν ενώ η εξωτερική του επιφάνεια καλύπτεται με πέτρα πάχους περίπου τριάντα πόντων έτσι που δίνει την εντύπωση στον επισκέπτη πως είναι εξ” ολοκλήρου πέτρινος. Υπάρχουν δυο καμπαναριά τοποθετημένα στο σώμα του κυρίως ναού, στην πλευρά της πρόσοψης.
Το υδραγωγείο στο βόρειο άκρο της πόλης, είναι διατηρητέο και το μοναδικό εποικιστικό υδραγωγείο στην Ελλάδα, δείγμα της προσφυγικής αρχιτεκτονικής και οργάνωσης. Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 1928. Ξεχωρίζει για το σχήμα του, καθώς είναι ακτινωτό και αναπαριστά διάφορους τομείς των έργων. Το υδραγωγείο εξυπηρετούσε τις ανάγκες της τότε κωμόπολης των Καλαϊρίων με μια μόνο γεώτρηση και μέχρι το 1992 χρησιμοποιείτο ως ενδιάμεσο αντλιοστάσιο. Μία δεύτερη γεώτρηση έγινε το 1943-44 στην Αγία Σκέπη και χρησιμοποιείτο μέχρι το 1984. Το τμήμα του υδραγωγείου που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι το σχήμα του στο τοίχο προς τον δρόμο. Το ακτινωτό σχήμα αναπαριστά τους διάφορους τομείς των έργων.
Λίμνη Περδίκα
Έξω από το χωριό του Περδίκα βρίσκεται μια μικρή τεχνητή λίμνη δημιούργημα του φράγματος, που συχνά δεν εντοπίζεται ούτε στους χάρτες. Κάθε χρόνο στην λίμνη διοργανώνονται κωπηλατικοί και ιστιοπλοϊκοί αγώνες.
Καταφύγιο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ
Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ είναι μία αστική, μη κυβερνητική και μη κερδοσκοπική, περιβαλλοντική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1992 κι έχει ως στόχο την προστασία της άγριας πανίδας και του φυσικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Αφορμή της ίδρυσής του ήταν η ανάγκη εύρεσης άμεσης λύσης στο τότε διαρκώς αυξανόμενο πρόβλημα της αιχμαλωσίας αρκούδων αλλά και λύκων. Μια αφορμή που οδήγησε σε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο δράσεων και ενεργειών. Το Καταφύγιο της Καφέ Αρκούδας φιλοξενεί πρώην αιχμάλωτες ή σοβαρά τραυματισμένες αρκούδες που δεν μπορούν να επανενταχθούν στο φυσικό τους περιβάλλον. Βρίσκεται σε μία ειδικά περιφραγμένη έκταση 50 στρεμμάτων φυσικού δάσους οξιάς σε υψόμετρο 1.350μ. Το κέντρο δημιουργήθηκε εκεί για να βάλει τέλος στην παράνομη κατοχή λύκων. Μέσα σε ένα ειδικά περιφραγμένο τμήμα φυσικού δάσους βελανιδιάς, έκτασης 70 στρεμμάτων, φιλοξενούνται όλοι οι λύκοι που κατάφεραν να διασωθούν.
Ναός των Αγίων Νεομαρτύρων
Στον οικισμό της Γαλάτειας βρίσκεται Ο Ιερός Ναός Αγίων Νεομαρτύρων της Μικρασιατικής Καταστροφής. Τα εγκαίνια του Ναού τελέσθηκαν την 1η Σεπτεμβρίου 1985 από το Μητροπολίτη Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας Κ.κ. Αυγουστίνο. Τη στατική μελέτη πραγματοποίησε αφιλοκερδώς ο μηχανικός Γεώργιος Τζιώνας. Κτιριακά ο ναός είναι τύπου εγγεγραμμένου σταυροειδούς με τρούλο. Είναι κατασκευασμένος από μπετόν ενώ η εξωτερική του επιφάνεια καλύπτεται με πέτρα πάχους περίπου τριάντα πόντων έτσι που δίνει την εντύπωση στον επισκέπτη πως είναι εξ” ολοκλήρου πέτρινος. Υπάρχουν δυο καμπαναριά τοποθετημένα στο σώμα του κυρίως ναού, στην πλευρά της πρόσοψης.
