Η πολυκατοικία Παπαλεονάρδου βρίσκεται στην οδό Πατησίων αριθμός 61 στην Αθήνα. Οικοδομήθηκε περί το 1925, με μορφολογικές επιρροές του ευρωπαϊκού ρυθμού Αρ Νουβό (γερμ. Jugendstil) της εποχής εκείνης, σε σχέδια του αρχιτέκτονα καθηγητή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Κωνσταντίνου Κιτσίκη (1893–1969). Η πολυκατοικία έχει συνολική επιφάνεια 1590 τ.μ. και θεωρείται εκ των σπουδαιότερων μεσοπολεμικών οικημάτων της Αθήνας.
Η Μαρία Κάλλας, διεθνούς φήμης Ελληνίδα υψίφωνος, υπήρξε η διασημότερη ένοικος του κτηρίου· το 1937, μετά το χωρισμό των γονέων της, η μητέρα της πήρε την Κάλλας και την αδερφή της, Υακίνθη, και επέστρεψε στην Αθήνα, όπου εγκαταστάθηκαν στο σπίτι της οδού Πατησίων. Εκεί έζησε η μονωδός μέχρι το 1945, οπότε έφυγε ξανά για τη Νέα Υόρκη, στις 14 Σεπτεμβρίου.
Για πολλά χρόνια, κυρίως κατά την ταραγμένη δεκαετία των μνημονίων, η πολυκατοικία Παπαλεονάρδου βρισκόταν υπό κατάληψη με μικρά… διαλείμματα σε συνέχεια αστυνομικών επιχειρήσεων.
Το διατηρητέο αυτό κτήριο, ύστερα από πολλά χρόνια εγκατάλειψης, φαίνεται να έχει αφήσει πίσω του τα χειρότερα. Τον Φεβρουάριο του 2018 ο ΕΦΚΑ-το κτήριο ανήκε στην κυριότητα του ΝΑΤ- μίσθωσε μακροχρόνια το ακίνητο στην αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία για την «Ακαδημία Λυρικής Τέχνης Maria Callas», η οποία δρομολογεί σειρά παρεμβάσεων. Τα σχέδια περιλαμβάνουν την μετατροπή του κτηρίου σε χώρο παιδείας της λυρικής τέχνης, με τον δρόμο να είναι ανοιχτός, καθώς η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία έχει εξασφαλίσει την προέγκριση άδειας δόμησης.
Oι εργασίες ανάπλασης είναι της τάξεως των 6 εκατ. ευρώ, θα χρηματοδοτηθούν μέσω ειδικού προγράμματος του ΕΣΠΑ 2014-2020 και υπολογίζεται ότι θα διαρκέσουν περίπου δύο χρόνια.
Όπως εξηγεί ο αρχιτέκτονας Νίκος Π. Λαζαρίδης, που έχει εκπονήσει μαζί με την Ισμήνη Δημοπούλου την αρχιτεκτονική μελέτη του έργου οι παρεμβάσεις θα πρέπει να πραγματοποιηθούν με χειρουργική ακρίβεια.
Για παράδειγμα, ο γύψινος διάκοσμος του κτηρίου θα πρέπει να αφαιρεθεί και να επανατοποθετηθεί με χειρουργικούς χειρισμούς. Για την αφαίρεση ενός μέτρου διάκοσμου ίσως χρειαστεί ακόμη και μία εβδομάδα.
Οι εργασίες περιλαμβάνουν εσωτερικές διαρρυθμίσεις συμβατές με τον υφιστάμενο χαρακτήρα του ακινήτου, αλλά και την ενίσχυση του σκελετού της πολυκατοικίας Παπαλεονάρδου, που υπήρξε από τα πρώτα μπετονένια κτήρια των Αθηνών.
Το κτήριο έχει υποστεί σοβαρές ζημιές και από τον σεισμό της Αθήνας το 1999, ενώ μέχρι να μισθωθεί από την «Ακαδημία Λυρικής Τέχνης Maria Callas», ήταν εκτός συζήτησης η αποκατάστασή του. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2013, η τότε ηγεσία του υπουργείου Εργασίας -το ακίνητο άνηκε στο ΝΑΤ μέχρι να περιέλθει στον ΕΦΚΑ- λόγω της υποβάθμισης της περιοχής του Μουσείου και του Πεδίου του Άρεως, αλλά και της καθίζησης των τιμών των ακινήτων, είχε κρίνει ασύμφορη οποιαδήποτε διαδικασία ανακαίνισης.
Η πολυκατοικία Παπαλεονάρδου οικοδομήθηκε το 1925, βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Κώστα Κιτσίκη (1892-1969) με μορφολογικές επιρροές από το γερμανικό καλλιτεχνικό κίνημα Jugendstil. Από το 1989 είναι κηρυγμένο ιστορικό διατηρητέο μνημείο.
Η Μαρία Κάλλας, διεθνούς φήμης Ελληνίδα υψίφωνος, υπήρξε η διασημότερη ένοικος του κτηρίου· το 1937, μετά το χωρισμό των γονέων της, η μητέρα της πήρε την Κάλλας και την αδερφή της, Υακίνθη, και επέστρεψε στην Αθήνα, όπου εγκαταστάθηκαν στο σπίτι της οδού Πατησίων. Εκεί έζησε η μονωδός μέχρι το 1945, οπότε έφυγε ξανά για τη Νέα Υόρκη, στις 14 Σεπτεμβρίου.
Για πολλά χρόνια, κυρίως κατά την ταραγμένη δεκαετία των μνημονίων, η πολυκατοικία Παπαλεονάρδου βρισκόταν υπό κατάληψη με μικρά… διαλείμματα σε συνέχεια αστυνομικών επιχειρήσεων.
Το διατηρητέο αυτό κτήριο, ύστερα από πολλά χρόνια εγκατάλειψης, φαίνεται να έχει αφήσει πίσω του τα χειρότερα. Τον Φεβρουάριο του 2018 ο ΕΦΚΑ-το κτήριο ανήκε στην κυριότητα του ΝΑΤ- μίσθωσε μακροχρόνια το ακίνητο στην αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία για την «Ακαδημία Λυρικής Τέχνης Maria Callas», η οποία δρομολογεί σειρά παρεμβάσεων. Τα σχέδια περιλαμβάνουν την μετατροπή του κτηρίου σε χώρο παιδείας της λυρικής τέχνης, με τον δρόμο να είναι ανοιχτός, καθώς η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία έχει εξασφαλίσει την προέγκριση άδειας δόμησης.
Oι εργασίες ανάπλασης είναι της τάξεως των 6 εκατ. ευρώ, θα χρηματοδοτηθούν μέσω ειδικού προγράμματος του ΕΣΠΑ 2014-2020 και υπολογίζεται ότι θα διαρκέσουν περίπου δύο χρόνια.
Όπως εξηγεί ο αρχιτέκτονας Νίκος Π. Λαζαρίδης, που έχει εκπονήσει μαζί με την Ισμήνη Δημοπούλου την αρχιτεκτονική μελέτη του έργου οι παρεμβάσεις θα πρέπει να πραγματοποιηθούν με χειρουργική ακρίβεια.
Για παράδειγμα, ο γύψινος διάκοσμος του κτηρίου θα πρέπει να αφαιρεθεί και να επανατοποθετηθεί με χειρουργικούς χειρισμούς. Για την αφαίρεση ενός μέτρου διάκοσμου ίσως χρειαστεί ακόμη και μία εβδομάδα.
Οι εργασίες περιλαμβάνουν εσωτερικές διαρρυθμίσεις συμβατές με τον υφιστάμενο χαρακτήρα του ακινήτου, αλλά και την ενίσχυση του σκελετού της πολυκατοικίας Παπαλεονάρδου, που υπήρξε από τα πρώτα μπετονένια κτήρια των Αθηνών.
Το κτήριο έχει υποστεί σοβαρές ζημιές και από τον σεισμό της Αθήνας το 1999, ενώ μέχρι να μισθωθεί από την «Ακαδημία Λυρικής Τέχνης Maria Callas», ήταν εκτός συζήτησης η αποκατάστασή του. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2013, η τότε ηγεσία του υπουργείου Εργασίας -το ακίνητο άνηκε στο ΝΑΤ μέχρι να περιέλθει στον ΕΦΚΑ- λόγω της υποβάθμισης της περιοχής του Μουσείου και του Πεδίου του Άρεως, αλλά και της καθίζησης των τιμών των ακινήτων, είχε κρίνει ασύμφορη οποιαδήποτε διαδικασία ανακαίνισης.
Η πολυκατοικία Παπαλεονάρδου οικοδομήθηκε το 1925, βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Κώστα Κιτσίκη (1892-1969) με μορφολογικές επιρροές από το γερμανικό καλλιτεχνικό κίνημα Jugendstil. Από το 1989 είναι κηρυγμένο ιστορικό διατηρητέο μνημείο.
