Ο Άγιος Ηλίας βρίσκεται δυτικά της λιμνοθάλασσας Αιτωλικού και ανατολικά του Αχελώου ποταμού.

Το χωριό είναι κτισμένο σε μια σειρά λόφων κατάφυτων από ελιές, συνέχεια με το χωριό Σταμνά και μέσα από αυτό διέρχεται η επαρχιακή οδός Πενταλόφου - Σταμνάς. Απέχει 11 χλμ. ΒΔ. από το Αιτωλικό και 22 χλμ. ΒΔ. από το Μεσολόγγι.

Στα νότια του χωριού βρίσκεται το εξωκλήσι του Αϊ Ηλία με θέα στα ανατολικά το Αιτωλικό, το Μεσολόγγι μέχρι και την Πάτρα, ενώ στα δυτικά την ευρύτερη περιοχή του Νεοχωρίου μέχρι το Ιόνιο πέλαγος.

Αξιόλογα αξιοθέατα είναι η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, το εξωκλήσι του Ταξιάρχη και η η παραλία του χωριού στη λιμνοθάλασσα πλημμυρισμένη από όστρακα.

Στην περιοχή υπάρχουν αρκετά ίχνη αρχαίας κατοίκησης με πιο σημαντικά τα ίχνη οχύρωσης, που βρίσκονται επάνω στο λόφο του Αγίου Ηλία σε υψόμετρο 213,62 μέτρα.

Πιθανολογείται, μάλιστα,όπως μου είπαν οι γέροντες του χωριού, ότι πρόκειται για την αρχαία Ιθωρία για την οποία αναφέρονται οι ιστορικοί Πολύβιος και Στράβων.

Η θέση της αποτελούσε στρατηγικό σημείο ελέγχου των κυριοτέρων περασμάτων τόσο των γύρω Αιτωλικών οχυρώσεων όσο και των Ακαρνανικών.

Της Ηλιάνας Βολονάκη

Η αρχαία Ιθωρία καταστράφηκε το 219 π.Χ. από το Φίλιππο Ε' της Mακεδονία. Αξιοσημείωτοι είναι οι πέντε θολωτοί Μυκηναϊκοί τάφοι. Ο ένας, κάτω από στην εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου στην πλατεία του χωριού, και ο δεύτερος στη τοποθεσία «Σερεμέτι» και οι υπόλοιποι στη τοποθεσία «Μαραθιά».

Σε κοντινή περιοχή, την «Κόκκινη Σπηλιά», έχουν αποκαλυφθεί κατάλοιπα από ανθρώπινη χρήση του σπηλαίου της Νεολιθικής περιόδου, δηλαδή του 5.000 π.Χ. περίπου.

Για αυτό και άλλωστε, λέγεται: Το μπαλκόνι της Αιτωλοακαρνανίας!

Ηρεμία, παραδοσιακή αρχιτεκτονική και θέα που κόβει την ανάσα. Με αυτές τις τρεις λέξεις μπορεί κανείς να περιγράψει το μικρό αλλά πανέμορφο χωριό της Αιτωλοακαρνανίας, Άγιο Ηλία. Είμαι περήφανη, πού έφυγα, από την Αθήνα- δεν άντεχα άλλο τη φασαρία και πολυκοσμία- και μένω, μόνιμα πια, σε αυτό το χωριό!

Το αποκαλούν όλοι: το μπαλκόνι της Αιτωλοακαρνανίας, αφού από το ξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία, η θέα μαγεύει τους πάντες. Από τη μια μεριά φαίνεται το Αιτωλικό, το Μεσολόγγι και η Πάτρα και από την άλλη το μάτι φτάνει μέχρι το Ιόνιο.

Ανατολικά του χωριού βρίσκονται οι όχθες της λιμνοθάλασσας του Αιτωλικού. Αν βρεθείτε εκεί τις απογευματινές ώρες, το τοπίο είναι μαγευτικό! Τα χρώματα του δειλινού, βάφουν κάθε γωνιά της όχθης, με τα ήρεμα νερά και τους μικρούς αυτοσχέδιους ξύλινους προβλήτες.

Έχει ενδιαφέρον, μάλιστα, στην τοποθεσία: Αμυγδαλίες, υπάρχει το ξωκλήσι των Αγίων Ασωμάτων που είναι χτισμένο πάνω στα ερείπια ενός παλιού μοναστηριού.

Τι να δοκιμάσει, άραγε κάποιος, εάν επισκεφθεί το χωριό; Μα, τα χέλια του, τις τσιπούρες και φυσικά το διάσημο αυγοτάραχο.