Το Μουσείο Μπενάκη, στεγάζεται στην οικία της ιστορικής από την Αλεξάνδρεια οικογένειας Μπενάκη, η προσφορά της οποίας είναι ανεκτίμητη στη πολιτική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή της Αθήνας, αλλά και γενικότερα της Ελλάδας.

Αρχικά ο Αντώνης Μπενάκης συγκροτούσε τις διάφορες συλλογές του στην Αίγυπτο και όταν το 1928 ήλθε στην Ελλάδα προκειμένου να εγκατασταθεί μόνιμα τις δώρησε στο ελληνικό κράτος. Οι συλλογές αυτές στεγάζονται σήμερα στο πατρικό του σπίτι, που αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα και ωραιότερα νεοκλασικά κτίρια της Αθήνας. Το κτίριο αυτό ήταν ουσιαστικά και το πρώτο ιδιωτικό μουσείο της Ελλάδας.

Το μουσείο αυτό έτυχε μεγάλης ανταπόκρισης κυρίος στο αθηναϊκό κοινό και οδήγησε πολύ γρήγορα στον πολλαπλασιασμό των εκθεμάτων του. Με τη βοήθεια πολλών άλλων ευεργετών και δωρητών το Μουσείο Μπενάκη συνεχίζει ακόμα και σήμερα να εμπλουτίζεται με νέα εκθέματα και περιουσιακά στοιχεία με αποτέλεσμα να έχει πρωτοποριακή παρουσία σε διάφορες εκδηλώσεις του αντικειμένου του και γενικότερα της τέχνης.

Η ραγδαία αύξηση των εκθεμάτων του μουσείου και των διαφόρων δραστηριοτήτων του, επέβαλαν την επέκταση των κτιριακών του εγκαταστάσεων καθώς επίσης και τη δημιουργία πολλαπλών παραρτημάτων.

Συλλογές & Εκθέματα
Στους τρεις ορόφους του μουσείου φιλοξενούνται αντιπροσωπευτικά έργα όλων των εποχών της Ελληνικής ιστορίας και τέχνης από την προϊστορική μέχρι και τη σύγχρονη εποχή. Τον πυρήνα της συλλογής του μουσείου αποτελεί η αρχική συλλογή του Αντώνη Μπενάκη, η οποία περιλαμβάνει έργα αρχαίας βυζαντινής, μεταβυζαντινής, ισλαμικής και παραδοσιακής τέχνης.

Οι συλλογές του μουσείου περιλαμβάνουν επίσης έργα Ασιατικής (Κινέζικης κυρίως) και Κοπτικής τέχνης. Πολύ σημαντικό είναι το τμήμα Φωτογραφικών Αρχείων του μουσείου, που ιδρύθηκε το 1973 με κύριο στόχο τη συγκέντρωση, καταγραφή, ταξινόμηση και διαφύλαξη φωτογραφικού υλικού μνημείων και αντικειμένων της παλαιοχριστιανικής, βυζαντινής και μεταβυζαντινής τέχνης, που όμως γρήγορα επεκτάθηκε με αγορές ή δωρεές φωτογραφιών τέχνης, φιλοξενώντας έργα γνωστών Ελλήνων φωτογράφων όπως των Nelly’s, Βούλας Παπαϊωάννου, Περικλή Παπαχατζηδάκη, Δημήτρη Χαρισιάδη, Νικόλαου Ρίζου και Νικόλαου Τομπάζη.

Κατά τη διάρκεια λειτουργίας του μουσείου, έχουν γίνει δωρεές διαφόρων συλλογών, έργων τέχνης αλλά και κτιρίων όπως η έπαυλη Κουλούρα στο Φάληρο, όπου πρόκειται να φιλοξενηθεί το μουσείο παιγνιδιών.

Πρόσφατα το μουσείο άνοιξε νέα παραρτήματα που περιλαμβάνουν το κτίριο της οδού Πειραιώς, όπου στεγάζονται μεταξύ άλλων και τα αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής, το νέο Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης, την πινακοθήκη Νίκου Χατζηκιριάκου Γκίκα και την οικία της Πηνελόπης Δέλτα στην Κηφισιά, που αποτελεί και την έδρα του ιστορικού αρχείου του Ιδρύματος Μπενάκη.

Δραστηριότητες
Το Μουσείο Μπενάκη αποτελεί τον παλαιότερο μουσειακό οργανισμό που λειτουργεί στην Ελλάδα ως Ίδρυμα Ιδιωτικού Δικαίου και πραγματοποιεί πολλές περιοδικές εκθέσεις όχι μόνο με Ελληνικά αλλά και με μουσεία του εξωτερικού, ενώ διαθέτει εργαστήριο αποκατάστασης και συντήρησης έργων τέχνης και κατά καιρούς έχει πραγματοποιήσεις σειρές εκδόσεων.