Σε περιοχή με άφθονα νερά, δίπλα στη θάλασσα, στα Κιόνια της Τήνου και σε απόσταση 3 χλμ., δυτικά της Χώρας, βρίσκεται το Ιερό του Ποσειδώνα και της Αμφιτρίτης, των κυρίαρχων Θεών της θάλασσας, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία.

Το ιερό που είναι αφιερωμένο στον Ποσειδώνα αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τόπους λατρείας των αρχαίων Ελλήνων. Σύμφωνα με μαρτυρίες, ο Ποσειδώνας, εκτός από θεός της Θάλασσας, λατρευόταν και ως γιατρός κατά τα αρχαία χρόνια. Το ιερό του Ποσειδώνα είναι άμεσα συνυφασμένο με την ίδρυση και τη διάρκεια ζωής της αρχαίας πόλης της Τήνου από τον 4ο αιώνα π.Χ.

Προς το τέλος του 4ου αι. π.Χ. οι διάδοχοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου και κυρίως οι βασιλικοί οίκοι των Αντιγονιδών και των Λαγιδών κρατούν στα χέρια τους την τύχη των Κυκλάδων και οργανώνουν οικοδομικά προγράμματα, στα οποία θα πρέπει να είχε ενταχθεί και το ιερό του Ποσειδώνα στα Κιόνια. Μάλιστα, ως ένδειξη της επιρροής τους θεωρείται και το οκτάκτινο αστέρι που διακοσµεί τα φατνώματα της οροφής της Κρήνης, θέμα αγαπητό στη Μακεδονία.

Κάποια ίχνη προϊστορικής κατοίκησης βρέθηκαν στην περιοχή δυτικά του ιερού, χωρίς όμως να διαπιστωθεί κάποια συνέχεια έως και τα μέσα του 4ου αι. π.Χ., όπου ανάγονται οι πρώτες ενδείξεις λατρείας στο χώρο. Την ίδια εποχή μετατοπίστηκε από το Ξώµπουργο στην περιοχή της σημερινής χώρας της Τήνου το αστικό και διοικητικό κέντρο του νησιού, ενώ προς το τέλος του ίδιου αιώνα εμφανίζονται και τα πρώτα μνημειώδη κτίρια στα Κιόνια.

Η ανοικοδόμηση του ναού του Ποσειδώνα και της Αµφιτρίτης, είναι σε ρυθμό δωρικό – δηλαδή αυστηρό και λιτό- αλλά διαθέτει και πρωτότυπες πινελιές, όπως είναι η κρήνη-εξέδρα, που οφείλονται στην τηνιακή έμπνευση. Τα οικοδομικά υλικά που χρησιμοποιήθηκαν είναι εξολοκλήρου ντόπια και, μεταξύ αυτών, μάρμαρο σε διάφορες αποχρώσεις.

Το ιερό διακόσμησαν διάσημοι γλύπτες από διάφορα μέρη του ελληνικού κόσμου, όπως ο Τελεσίνος ο Αθηναίος, ο Αγασίας ο Εφέσιος, ενώ ο Μακεδόνας Ανδρόνικος από την Κύρηστο κατασκεύασε το περίφημο ηλιακό ρολόι, το οποίο, πλέον βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του νησιού.

Στον Ναό του Ποσειδώνα διοργανώνονταν τα Ποσειδώνια και συγκεντρώνονταν κόσμος από όλη την Ελλάδα, διοργανώνονταν θεατρικοί αγώνες και τελούνταν θυσίες αιγοπροβάτων. Την ίδια εποχή καθιερώθηκε και η λατρεία της Αµφιτρίτης, συζύγου του Ποσειδώνα, η οποία λατρευόταν για τις θεραπευτικές ιδιότητες που ασκούσε σε γυναίκες, που δεν μπορούσαν να τεκνοποιήσουν.

Με την επικράτηση του Χριστιανισμού στο νησί, το ιερό εγκαταλείφτηκε και πολλά από τα οικοδομικά του μέρη χρησιμοποιήθηκαν από τους ντόπιους για ανέγερση εκκλησιών, σπιτιών καθώς και για «πεζούλες» στα χωράφια τους. Η τελειωτική καταστροφή του ναού επήλθε επί Ενετοκρατίας και Τουρκοκρατίας.

Ώρες επισκέψεων: Από Τρίτη έως Κυριακή από τις 8 το πρωί έως τις 3 μ.μ.
Τηλέφωνο: 22830 22506
Ιστότοπος: http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=19121