Σύμφωνα με τον προϊστάμενο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λέσβου Παύλο Τριανταφυλλίδη, οι εργασίες αποχωμάτωσης του επιθαλάσσιου τείχους στο κάτω κάστρο έφεραν στο φως το πρωιμότερο έως σήμερα λουτρικό συγκρότημα των οθωμανικών χρόνων της Μυτιλήνης, του 16ου αιώνα. Κατασκευασμένο πιθανά, σύμφωνα με τις φιλολογικές μαρτυρίες, από τον διαβόητο Καπουδάν Πασά του Σουλεϊμάν του μεγαλοπρεπούς, αρχιναύαρχο του οθωμανικού στόλου Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα.
«Το λουτρικό συγκρότημα», σύμφωνα με τον κ. Τριανταφυλλίδη, «αποτελείται από υπόκαυστο χώρο, θερμό και ψυχρό θάλαμο επιχρισμένα με κονιάματα και με πλήθος κεραμικής των οθωμανικών χρόνων. Θεμελιώθηκε δε επάνω σε ένα παλιότερο δημόσιο κτίριο της αρχαίας ακρόπολης, πιθανά του 4ου αιώνα π. Χ.».
Στα πλαίσια του έργου, το οθωμανικό λουτρικό συγκρότημα θα αναδειχθεί, ενώ προβλέπεται η κάλυψή του με ένα μόνιμο ελαφρύ στέγαστρο προκειμένου να είναι ορατό στους επισκέπτες.
Στο πλαίσιο του έργου της ανάδειξης και βελτίωσης της επισκεψιμότητας του κάτω κάστρου της πόλης, η περιοχή θα αναδειχθεί με τα εκτελούμενα έργα σε έναν πολυχώρο πολιτισμού και αναψυχής και θα συνδεθεί οργανικά με το ιστορικό κέντρο της πόλης. Αποκαθίστανται και αναδεικνύονται δυο οικίες οθωμανικών χρόνων, στερεώνονται τμήματα του επιθαλάσσιου τείχους, δημιουργείται μεγάλος ανοιχτός χώρος εκδηλώσεων, κεντρικός διάδρομος κίνησης πεζών με διέλευση ποδηλατοδρόμου, που θα συνδέσει το βόρειο με το νότιο λιμάνι της πόλης με άλλο ποδηλατόδρομο και πεζοπορική διαδρομή, έργο που εκτελείται από το Δήμο Μυτιλήνης στις περιοχές Φυκιότρυπα και Τσαμάκια. Ειδική μέριμνα λαμβάνεται επίσης για την κίνηση ατόμων με ειδικές ανάγκες.
Σημειώνεται ότι θα υπάρχει μια ιδιαίτερη πρωτοπόρα για τα δεδομένα της Μυτιλήνης κατασκευή, μια γέφυρα πάνω από την κατάληξη του οθωμανικού περιβόλου και του ελληνιστικού τείχους στην βορειοανατολική απόληξη του. Αυτή θα δώσει τη δυνατότητα στους πεζούς επισκέπτες, αλλά και στους ποδηλάτες να συνεχίσουν τον περίπατό τους.
Και το κλασικό τείχος
Στη διάρκεια τώρα των ανασκαφών, στα πλαίσια του έργου της στερέωσης και αποκατάστασης του βορειοανατολικού περιβόλου του Κάστρου της Μυτιλήνης, αποκαλύφθηκε άλλος ένα σημαντικός αρχαιολογικός χώρος.
Πρόκειται για το τείχος της κλασσικής Μυτιλήνης του 5ου π. Χ. αιώνα. «Επάνω στο οποίο», λέει ο Έφορος Αρχαιοτήτων Λέσβου Παύλος Τριανταφυλλίδης, «θα στηριζόταν η πλίνθινη, σήμερα κατεστραμμένη λόγω των ευτελών υλικών ανωδομή του».
Εκτός από το παραπάνω, κατά το νέο τμήμα (μήκους 250 μέτρων) του έργου, «εντοπίσθηκε στο ανώτερο τμήμα ο οθωμανικός περίβολος του 19ου αιώνα, ενώ για πρώτη φορά επιβεβαιωμένα διερευνήθηκε η μεσαιωνική οχύρωση του 14ου αιώνα μ. Χ., σε ύψος ενός μέτρου, κάτω από τον οθωμανικό περίβολο» συνεχίζει ο κ. Τριανταφυλλίδης.
Μέσα στη μεσαιωνική οχύρωση συμπεριλήφθηκαν οι «καλές πέτρες», από αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη σε δεύτερη χρήση ως οικοδομικό υλικό για την ανωδομή του μεσαιωνικού τείχους.
Όπως λέει ο κ. Τριανταφυλλίδης, «ανάμεσα σε αυτά εντοπίσθηκε μαρμάρινο ενεπίγραφο μέλος από σπουδαίο μνημείο, καθώς και ανάγλυφη πλάκα με παράσταση ανδρός που ψαρεύει σε πλοίο του 1ου αιώνα μ.Χ., ιδιαίτερα σπάνιο στη θεματολογία των σχετικών έργων πλαστικής των ρωμαϊκών χρόνων από τη Μυτιλήνη. Σαφώς πρόκειται για μνημείο της πρώιμης ρωμαϊκής φάσης της αρχαίας ακρόπολης της πόλης.».
Και καταλήγει ο κ. Τριανταδυλλίδης, σχολιάζοντας: «Ο χαρακτηριστικός, σπουδαίος και εμβληματικός χώρος της πόλης της Μυτιλήνης, είναι το κάστρο της. Έκτασης 60 περίπου στρεμμάτων, όπως έχει οριοθετηθεί και προστατευθεί από τον Αρχαιολογικό Νόμο, που όμως είναι έρημο, υποβαθμισμένο, αλλά και εγκαταλελειμμένο εδώ και 100 χρόνια. Τα τελευταία χρόνια, δειλά δειλά από το 1990 και πιο έντονα τα τελευταία χρόνια αποκαθίσταται τμηματικά. Πρόκειται για μια προσπάθεια που αξίζει στην πόλη και τους ανθρώπους της».
«Το λουτρικό συγκρότημα», σύμφωνα με τον κ. Τριανταφυλλίδη, «αποτελείται από υπόκαυστο χώρο, θερμό και ψυχρό θάλαμο επιχρισμένα με κονιάματα και με πλήθος κεραμικής των οθωμανικών χρόνων. Θεμελιώθηκε δε επάνω σε ένα παλιότερο δημόσιο κτίριο της αρχαίας ακρόπολης, πιθανά του 4ου αιώνα π. Χ.».
Στα πλαίσια του έργου, το οθωμανικό λουτρικό συγκρότημα θα αναδειχθεί, ενώ προβλέπεται η κάλυψή του με ένα μόνιμο ελαφρύ στέγαστρο προκειμένου να είναι ορατό στους επισκέπτες.
Στο πλαίσιο του έργου της ανάδειξης και βελτίωσης της επισκεψιμότητας του κάτω κάστρου της πόλης, η περιοχή θα αναδειχθεί με τα εκτελούμενα έργα σε έναν πολυχώρο πολιτισμού και αναψυχής και θα συνδεθεί οργανικά με το ιστορικό κέντρο της πόλης. Αποκαθίστανται και αναδεικνύονται δυο οικίες οθωμανικών χρόνων, στερεώνονται τμήματα του επιθαλάσσιου τείχους, δημιουργείται μεγάλος ανοιχτός χώρος εκδηλώσεων, κεντρικός διάδρομος κίνησης πεζών με διέλευση ποδηλατοδρόμου, που θα συνδέσει το βόρειο με το νότιο λιμάνι της πόλης με άλλο ποδηλατόδρομο και πεζοπορική διαδρομή, έργο που εκτελείται από το Δήμο Μυτιλήνης στις περιοχές Φυκιότρυπα και Τσαμάκια. Ειδική μέριμνα λαμβάνεται επίσης για την κίνηση ατόμων με ειδικές ανάγκες.
Σημειώνεται ότι θα υπάρχει μια ιδιαίτερη πρωτοπόρα για τα δεδομένα της Μυτιλήνης κατασκευή, μια γέφυρα πάνω από την κατάληξη του οθωμανικού περιβόλου και του ελληνιστικού τείχους στην βορειοανατολική απόληξη του. Αυτή θα δώσει τη δυνατότητα στους πεζούς επισκέπτες, αλλά και στους ποδηλάτες να συνεχίσουν τον περίπατό τους.
Και το κλασικό τείχος
Στη διάρκεια τώρα των ανασκαφών, στα πλαίσια του έργου της στερέωσης και αποκατάστασης του βορειοανατολικού περιβόλου του Κάστρου της Μυτιλήνης, αποκαλύφθηκε άλλος ένα σημαντικός αρχαιολογικός χώρος.
Πρόκειται για το τείχος της κλασσικής Μυτιλήνης του 5ου π. Χ. αιώνα. «Επάνω στο οποίο», λέει ο Έφορος Αρχαιοτήτων Λέσβου Παύλος Τριανταφυλλίδης, «θα στηριζόταν η πλίνθινη, σήμερα κατεστραμμένη λόγω των ευτελών υλικών ανωδομή του».
Εκτός από το παραπάνω, κατά το νέο τμήμα (μήκους 250 μέτρων) του έργου, «εντοπίσθηκε στο ανώτερο τμήμα ο οθωμανικός περίβολος του 19ου αιώνα, ενώ για πρώτη φορά επιβεβαιωμένα διερευνήθηκε η μεσαιωνική οχύρωση του 14ου αιώνα μ. Χ., σε ύψος ενός μέτρου, κάτω από τον οθωμανικό περίβολο» συνεχίζει ο κ. Τριανταφυλλίδης.
Μέσα στη μεσαιωνική οχύρωση συμπεριλήφθηκαν οι «καλές πέτρες», από αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη σε δεύτερη χρήση ως οικοδομικό υλικό για την ανωδομή του μεσαιωνικού τείχους.
Όπως λέει ο κ. Τριανταφυλλίδης, «ανάμεσα σε αυτά εντοπίσθηκε μαρμάρινο ενεπίγραφο μέλος από σπουδαίο μνημείο, καθώς και ανάγλυφη πλάκα με παράσταση ανδρός που ψαρεύει σε πλοίο του 1ου αιώνα μ.Χ., ιδιαίτερα σπάνιο στη θεματολογία των σχετικών έργων πλαστικής των ρωμαϊκών χρόνων από τη Μυτιλήνη. Σαφώς πρόκειται για μνημείο της πρώιμης ρωμαϊκής φάσης της αρχαίας ακρόπολης της πόλης.».
Και καταλήγει ο κ. Τριανταδυλλίδης, σχολιάζοντας: «Ο χαρακτηριστικός, σπουδαίος και εμβληματικός χώρος της πόλης της Μυτιλήνης, είναι το κάστρο της. Έκτασης 60 περίπου στρεμμάτων, όπως έχει οριοθετηθεί και προστατευθεί από τον Αρχαιολογικό Νόμο, που όμως είναι έρημο, υποβαθμισμένο, αλλά και εγκαταλελειμμένο εδώ και 100 χρόνια. Τα τελευταία χρόνια, δειλά δειλά από το 1990 και πιο έντονα τα τελευταία χρόνια αποκαθίσταται τμηματικά. Πρόκειται για μια προσπάθεια που αξίζει στην πόλη και τους ανθρώπους της».
