Οι τέσσερις συστημικές τράπεζες σχεδιάζουν να διαθέσουν μέσα στην επόμενη τριετία συνολικά περί τα 6-7 δισ. ευρώ, δανειοδοτώντας κυρίως μεγάλα και μεσαία τουριστικά έργα και επενδύσεις. Σε αυτό, ρόλο θα παίξει και το ξεκαθάρισμα των κόκκινων δανείων ξενοδοχείων που θα γίνει τα επόμενα χρόνια, καθώς η όποια πώληση προβληματικών μονάδων θα συνοδευτεί από την χρηματοδότηση των εργασιών αναβάθμισής τους.
Ακόμη και τα 10 δισ. ευρώ μπορούν να ξεπεράσουν οι επενδύσεις στον ξενοδοχειακό και ευρύτερο τουριστικό τομέα τα επόμενα πέντε χρόνια, όπως φαίνεται από τα διάφορα σχέδια επενδυτών που βρίσκονται στα σκαριά: Από ξενοδοχεία πόλης στην Αθήνα και Θεσσαλονίκη, έως το Ελληνικό και σύνθετα τουριστικά θέρετρα σε δημοφιλείς καλοκαιρινούς προορισμούς.
Στο «μέτωπο» των σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων, σε τροχιά υλοποίησης έχουν μπει μεγάλες επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων η καθεμία. Στις αρχές Νοεμβρίου εκδόθηκε η οικοδομική άδεια για το Kilada Hills το οποίο αναπτύσσει η Dolphin Capital στην Ερμιονίδα Αργολίδος. Πρόκειται για μια επένδυση ύψους 420 εκατ. ευρώ που θα αναπτυχθεί σε δύο φάσεις και θα περιλαμβάνει το πρώτο signature γήπεδο γκολφ στην Ελλάδα, πολυτελείς παραθεριστικές κατοικίες και βίλες, καθώς και ξενοδοχειακό συγκρότημα 5 αστέρων. Στην Κρήτη προχωρά το Elounda Hills από την εταιρεία Mirum Hellas, συμφερόντων του Ρώσου επενδυτή Βιτάλι Μπορίσοφ. Η επένδυση, προϋπολογισμού 410 εκατ. ευρώ, αφορά στην κατασκευή σε έκταση 675 στρεμμάτων πολυτελούς θερέτρου, το οποίο θα περιλαμβάνει παραθεριστικές κατοικίες, ξενοδοχεία, τουριστικό λιμένα-μαρίνα, αθλητικές εγκαταστάσεις και κέντρα αναζωογόνησης.
Παράλληλα, μέσα στον επόμενο χρόνο αναμένεται να ξεκινήσουν και μεγάλες επενδύσεις σε εκτάσεις που έχουν δοθεί προς αξιοποίηση από το ΤΑΙΠΕΔ. Σε έκταση 489 στρεμμάτων στη Κασσιόπη της Κέρκυρας η NCH Capital σχεδιάζει να υλοποιήσει τουριστική επένδυση, άνω των 100 εκατ. ευρώ, που θα περιλαμβάνει ξενοδοχείο 5 αστέρων, ανεξάρτητες κατοικίες καθώς και μαρίνα 60 θέσεων ελλιμενισμού. Στην Αφάντου της Ρόδου σχεδιάζεται η επένδυση των M.A.Angeliades Inc. και Aegean Sun Investments που αναμένεται να φθάσει τα 300 εκατ. ευρώ και περιλαμβάνει ξενοδοχεία πέντε αστέρων και συνολικής δυναμικότητας 2.600 κλινών καθώς και πολυτελείς κατοικίες με επίκεντρο το γήπεδο γκολφ 18 οπών που λειτουργεί από το 1973 στην περιοχή.
Η Temes συνεχίζει την ανάπτυξη του Costa Navarino, σχεδιάζοντας επενδύσεις άνω των 600 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη της δεύτερης και της τρίτης φάσης της ολοκληρωμένης τουριστικής ανάπτυξη στη Μεσσηνία. Από τον περασμένο Νοέμβριο έχουν ξεκινήσει τα έργα κατασκευής των δύο νέων γηπέδων γκόλφ 18 οπών στην περιοχή Navarino Hills, με στόχο το 2021 να λειτουργούν συνολικά 4 γήπεδα. Επίσης δρομολογείται η περαιτέρω ανάπτυξη της περιοχής Navarino Hills. Σε επόμενο στάδιο, εκτός από τα δυο γήπεδα γκολφ, η περιοχή θα περιλαμβάνει 2 νέα ξενοδοχεία με συνολικά 875 κλίνες καθώς και τουριστικές κατοικίες. Η επόμενη 3η φάση επενδύσεών αφορά την περιοχή του Ριζόμυλου, το Navarino Blue, στον Μεσσηνιακό κόλπο και την ανάπτυξη θεματικών ξενοδοχείων συνολικής δυναμικότητας 3.000 κλινών.
Στις επενδύσεις που έρχονται προστίθεται πιθανότατα και η εξαγορά του Πόρτο Καρράς από τον όμιλο Σαββίδη. Το τίμημα της αρχικής προσφοράς που υπεβλήθη παραμένει άγνωστο, αλλά πηγές της αγοράς το προσδιορίζουν στα 200 εκατ. ευρώ. Η ακίνητη περιουσία του συγκροτήματος Πόρτο Καρράς εκτιμήθηκε στα τέλη του 2018 στα 394,5 εκατ. ευρώ, μειωμένη κατά 72,5 εκατ. ευρώ έναντι της αντίστοιχης εκτίμησης στο τέλος του 2017.
Επενδύσεις αρκετών δισεκατομμυρίων αναμένονται τα επόμενα χρόνια και στην Αττική Ριβιέρα με κυρίαρχη βέβαια αυτή στο Ελληνικό. Πέρα από το ξενοδοχειακό συγκρότημα με καζίνο, που θα φθάσει σε επένδυση το ύψος των 500 εκατ. ευρώ, προβλέπονται και τουριστικές επενδύσεις στο πλάνο ύψους 2 δισ. ευρώ της Lamda Development. Μεταξύ αυτών η δημιουργία ενός επιπλέον ξενοδοχείου, τουριστικών κατοικιών και η Μαρίνα του Αγίου Κοσμά.
Στα Αστέρια Γλυφάδας, επένδυση ύψους κοντά στα 100 εκατ. ευρώ σχεδιάζει η Grivalia Hospitality. Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει ξενοδοχείο 5 αστέρων και 400 κλινών, σουίτες κι επιπλωμένες βίλες, spa, αθλητικές εγκαταστάσεις, πισίνες, παιδότοπους και φυσικά χώρους εστίασης και κέντρα διασκέδασης.
Επενδύσεις που θα ξεπεράσουν τα 50 εκατ. ευρώ αναμένεται να υλοποιήσει o όμιλος ΕΛΛΑΚΤΩΡ στη Μαρίνα Αλίμου με το που ολοκληρωθεί η παραχώρησή της από το ΤΑΙΠΕΔ. Η εταιρεία σχεδιάζει να κατασκευαστεί εκεί ξενοδοχείο, εμπορικά καταστήματα και γραφεία αλλάζοντας τελείως την μορφή της μεγαλύτερης μαρίνας των Βαλκανίων, η οποία διαθέτει πάνω από 1.000 θέσεις ελλιμενισμού σκαφών και χερσαία ζώνη 210 στρεμμάτων.
Περίπου 80 εκατ. ευρώ αναμένεται να επενδύσει και η COSCO για τη δημιουργία των τεσσάρων ξενοδοχείων που προβλέπονται στο masterplan του ΟΛΠ. Η εταιρεία σχεδιάζει την μετατροπή δύο αποθηκών στο λιμάνι του Πειραιά σε 4στερο και 5στερο ξενοδοχείο δυναμικότητας 150 και 180 δωματίων καθώς και δύο ακόμη πεντάστερα ξενοδοχεία στο Πόρτο Λεόνε και στην Παγόδα.
Με την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη να γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλείς προορισμοί city break, αυξάνονται συνεχώς και οι επενδύσεις σε ξενοδοχεία πόλης. Ήδη έχουν αρχίσει να παρατηρούνται φαινόμενα υπερπροσφοράς κλινών, ειδικά στην Αθήνα, γεγονός το οποίο ενισχύει και η ανάπτυξη του Airbnb.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της GBR Consulting για λογαριασμό της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών – Αττικής -Αργοσαρωνικού(ΕΞΑΑΑ), την περίοδο 2016-2019 ο αριθμός των δωματίων 4 και 5 Αστέρων στην Αθήνα αυξήθηκε κατά 24% και 3% με αποτέλεσμα τα επίπεδα πληρότητας να μειωθούν κατά 2,4% το Σεπτέμβριο του 2019.
Οι επενδυτές πάντως δεν φαίνονται να αποθαρρύνονται. Αντιθέτως και φέτος σημειώθηκαν νέες επενδύσεις, με πολλούς ομίλους να ετοιμάζουν επιπλέον κινήσεις για τα επόμενα χρόνια. Από τα πιο σημαντικά ονόματα που είδαμε να εμφανίζονται φέτος είναι η London + Regional που αγόρασε το ξενοδοχείο Τιτάνια και ο ισραηλινός όμιλος Fattal Hotels που μίσθωσε το πρώην Εσπέρια της οδού Σταδίου.
Ακόμη και τα 10 δισ. ευρώ μπορούν να ξεπεράσουν οι επενδύσεις στον ξενοδοχειακό και ευρύτερο τουριστικό τομέα τα επόμενα πέντε χρόνια, όπως φαίνεται από τα διάφορα σχέδια επενδυτών που βρίσκονται στα σκαριά: Από ξενοδοχεία πόλης στην Αθήνα και Θεσσαλονίκη, έως το Ελληνικό και σύνθετα τουριστικά θέρετρα σε δημοφιλείς καλοκαιρινούς προορισμούς.
Στο «μέτωπο» των σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων, σε τροχιά υλοποίησης έχουν μπει μεγάλες επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων η καθεμία. Στις αρχές Νοεμβρίου εκδόθηκε η οικοδομική άδεια για το Kilada Hills το οποίο αναπτύσσει η Dolphin Capital στην Ερμιονίδα Αργολίδος. Πρόκειται για μια επένδυση ύψους 420 εκατ. ευρώ που θα αναπτυχθεί σε δύο φάσεις και θα περιλαμβάνει το πρώτο signature γήπεδο γκολφ στην Ελλάδα, πολυτελείς παραθεριστικές κατοικίες και βίλες, καθώς και ξενοδοχειακό συγκρότημα 5 αστέρων. Στην Κρήτη προχωρά το Elounda Hills από την εταιρεία Mirum Hellas, συμφερόντων του Ρώσου επενδυτή Βιτάλι Μπορίσοφ. Η επένδυση, προϋπολογισμού 410 εκατ. ευρώ, αφορά στην κατασκευή σε έκταση 675 στρεμμάτων πολυτελούς θερέτρου, το οποίο θα περιλαμβάνει παραθεριστικές κατοικίες, ξενοδοχεία, τουριστικό λιμένα-μαρίνα, αθλητικές εγκαταστάσεις και κέντρα αναζωογόνησης.
Παράλληλα, μέσα στον επόμενο χρόνο αναμένεται να ξεκινήσουν και μεγάλες επενδύσεις σε εκτάσεις που έχουν δοθεί προς αξιοποίηση από το ΤΑΙΠΕΔ. Σε έκταση 489 στρεμμάτων στη Κασσιόπη της Κέρκυρας η NCH Capital σχεδιάζει να υλοποιήσει τουριστική επένδυση, άνω των 100 εκατ. ευρώ, που θα περιλαμβάνει ξενοδοχείο 5 αστέρων, ανεξάρτητες κατοικίες καθώς και μαρίνα 60 θέσεων ελλιμενισμού. Στην Αφάντου της Ρόδου σχεδιάζεται η επένδυση των M.A.Angeliades Inc. και Aegean Sun Investments που αναμένεται να φθάσει τα 300 εκατ. ευρώ και περιλαμβάνει ξενοδοχεία πέντε αστέρων και συνολικής δυναμικότητας 2.600 κλινών καθώς και πολυτελείς κατοικίες με επίκεντρο το γήπεδο γκολφ 18 οπών που λειτουργεί από το 1973 στην περιοχή.
Η Temes συνεχίζει την ανάπτυξη του Costa Navarino, σχεδιάζοντας επενδύσεις άνω των 600 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη της δεύτερης και της τρίτης φάσης της ολοκληρωμένης τουριστικής ανάπτυξη στη Μεσσηνία. Από τον περασμένο Νοέμβριο έχουν ξεκινήσει τα έργα κατασκευής των δύο νέων γηπέδων γκόλφ 18 οπών στην περιοχή Navarino Hills, με στόχο το 2021 να λειτουργούν συνολικά 4 γήπεδα. Επίσης δρομολογείται η περαιτέρω ανάπτυξη της περιοχής Navarino Hills. Σε επόμενο στάδιο, εκτός από τα δυο γήπεδα γκολφ, η περιοχή θα περιλαμβάνει 2 νέα ξενοδοχεία με συνολικά 875 κλίνες καθώς και τουριστικές κατοικίες. Η επόμενη 3η φάση επενδύσεών αφορά την περιοχή του Ριζόμυλου, το Navarino Blue, στον Μεσσηνιακό κόλπο και την ανάπτυξη θεματικών ξενοδοχείων συνολικής δυναμικότητας 3.000 κλινών.
Στις επενδύσεις που έρχονται προστίθεται πιθανότατα και η εξαγορά του Πόρτο Καρράς από τον όμιλο Σαββίδη. Το τίμημα της αρχικής προσφοράς που υπεβλήθη παραμένει άγνωστο, αλλά πηγές της αγοράς το προσδιορίζουν στα 200 εκατ. ευρώ. Η ακίνητη περιουσία του συγκροτήματος Πόρτο Καρράς εκτιμήθηκε στα τέλη του 2018 στα 394,5 εκατ. ευρώ, μειωμένη κατά 72,5 εκατ. ευρώ έναντι της αντίστοιχης εκτίμησης στο τέλος του 2017.
Επενδύσεις αρκετών δισεκατομμυρίων αναμένονται τα επόμενα χρόνια και στην Αττική Ριβιέρα με κυρίαρχη βέβαια αυτή στο Ελληνικό. Πέρα από το ξενοδοχειακό συγκρότημα με καζίνο, που θα φθάσει σε επένδυση το ύψος των 500 εκατ. ευρώ, προβλέπονται και τουριστικές επενδύσεις στο πλάνο ύψους 2 δισ. ευρώ της Lamda Development. Μεταξύ αυτών η δημιουργία ενός επιπλέον ξενοδοχείου, τουριστικών κατοικιών και η Μαρίνα του Αγίου Κοσμά.
Στα Αστέρια Γλυφάδας, επένδυση ύψους κοντά στα 100 εκατ. ευρώ σχεδιάζει η Grivalia Hospitality. Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει ξενοδοχείο 5 αστέρων και 400 κλινών, σουίτες κι επιπλωμένες βίλες, spa, αθλητικές εγκαταστάσεις, πισίνες, παιδότοπους και φυσικά χώρους εστίασης και κέντρα διασκέδασης.
Επενδύσεις που θα ξεπεράσουν τα 50 εκατ. ευρώ αναμένεται να υλοποιήσει o όμιλος ΕΛΛΑΚΤΩΡ στη Μαρίνα Αλίμου με το που ολοκληρωθεί η παραχώρησή της από το ΤΑΙΠΕΔ. Η εταιρεία σχεδιάζει να κατασκευαστεί εκεί ξενοδοχείο, εμπορικά καταστήματα και γραφεία αλλάζοντας τελείως την μορφή της μεγαλύτερης μαρίνας των Βαλκανίων, η οποία διαθέτει πάνω από 1.000 θέσεις ελλιμενισμού σκαφών και χερσαία ζώνη 210 στρεμμάτων.
Περίπου 80 εκατ. ευρώ αναμένεται να επενδύσει και η COSCO για τη δημιουργία των τεσσάρων ξενοδοχείων που προβλέπονται στο masterplan του ΟΛΠ. Η εταιρεία σχεδιάζει την μετατροπή δύο αποθηκών στο λιμάνι του Πειραιά σε 4στερο και 5στερο ξενοδοχείο δυναμικότητας 150 και 180 δωματίων καθώς και δύο ακόμη πεντάστερα ξενοδοχεία στο Πόρτο Λεόνε και στην Παγόδα.
Με την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη να γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλείς προορισμοί city break, αυξάνονται συνεχώς και οι επενδύσεις σε ξενοδοχεία πόλης. Ήδη έχουν αρχίσει να παρατηρούνται φαινόμενα υπερπροσφοράς κλινών, ειδικά στην Αθήνα, γεγονός το οποίο ενισχύει και η ανάπτυξη του Airbnb.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της GBR Consulting για λογαριασμό της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών – Αττικής -Αργοσαρωνικού(ΕΞΑΑΑ), την περίοδο 2016-2019 ο αριθμός των δωματίων 4 και 5 Αστέρων στην Αθήνα αυξήθηκε κατά 24% και 3% με αποτέλεσμα τα επίπεδα πληρότητας να μειωθούν κατά 2,4% το Σεπτέμβριο του 2019.
Οι επενδυτές πάντως δεν φαίνονται να αποθαρρύνονται. Αντιθέτως και φέτος σημειώθηκαν νέες επενδύσεις, με πολλούς ομίλους να ετοιμάζουν επιπλέον κινήσεις για τα επόμενα χρόνια. Από τα πιο σημαντικά ονόματα που είδαμε να εμφανίζονται φέτος είναι η London + Regional που αγόρασε το ξενοδοχείο Τιτάνια και ο ισραηλινός όμιλος Fattal Hotels που μίσθωσε το πρώην Εσπέρια της οδού Σταδίου.
