Ομόφωνα θετικά γνωμοδότησε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο επί των προτάσεων για την αποκατάσταση, ανάδειξη και επανάχρηση των Ενετικών Νεωρίων στο παλιό λιμάνι των Χανίων. Οι προτάσεις διατυπώθηκαν στο πλαίσιο ερευνητικού προγράμματος για την ιστορική και τεχνολογική τεκμηρίωση της μελέτης ωρίμανσης των έργων, αντικείμενο της Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτιστικής Ανάπτυξης που έχει υπογράψει το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού με την Περιφέρεια Κρήτης, τον Δήμο Χανίων και το Πολυτεχνείο Κρήτης.
Οι προτάσεις των μελετητών ακολουθούν τρεις βασικούς άξονες: Τη διατήρηση του ενιαίου χαρακτήρα του συγκροτήματος και του ενιαίου χώρου σε καθένα από τα επτά σωζόμενα Νεώρια, τη διατήρηση του αποτυπώματος του χρόνου -ιδιαίτερης σημασίας για την αυθεντικότητα του μνημείου αλλά και της ίδιας της ιστορικής φυσιογνωμίας της πόλης-, τον επαναπροσδιορισμό της σχέσης του συγκροτήματος των Νεωρίων με το αστικό περιβάλλον, τόσο εκείνο της ιστορικής μνήμης, όσο και εκείνο της σύγχρονης ζωής.
Μετά τη θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κα Λίνα Μενδώνη, δήλωσε: «Με τις προτεινόμενες επεμβάσεις στο μνημειακό σύνολο των Νεωρίων επαναπροσδιορίζεται ο ρόλος του στο αστικό περιβάλλον, αποκαθίστανται η ιστορικότητα του χώρου, ο μνημειακός χαρακτήρας του και η σχέση του εμβληματικού συγκροτήματος με τη θάλασσα. Στόχος όλων των συμβαλλομένων στην Προγραμματική Σύμβαση είναι η περαιτέρω προστασία και διάσωση του μνημειακού συνόλου, αλλά και η ανάδειξή του αποδίδοντάς το στο ευρύ κοινό με νέες, συμβατές πολιτιστικές χρήσεις. Κατ’ αυτόν τον τρόπο πετυχαίνουμε να διατηρήσουμε τη φυσιογνωμία και την αυθεντικότητα του συγκροτήματος, αλλά και να αξιοποιήσουμε αναπτυξιακά έναν δυναμικό πολιτιστικό πόρο που δύναται, σε συνδυασμό με τα άλλα μνημεία της λιμενικής ζώνης, να λειτουργήσει ως ανοικτού τύπου πολιτιστικός χώρος αποτελούμενος από επιμέρους θύλακες. Το εμβληματικό έργο της αποκατάστασης και ανάδειξης των Ενετικών Νεωρίων υπηρετεί τον αναπτυξιακό σχεδιασμό της Κυβέρνησης μέσα από την αξιοποίηση του πλούσιου πολιτιστικού αποθέματος της πόλης των Χανίων, και απαντά στο αίτημα της τοπικής κοινωνίας για ενσωμάτωση των Νεωρίων στην καθημερινότητα της πόλης και των πολιτών».
Η χρήση των επτά Νεωρίων θα εξεταστεί σε συνάρτηση με τα άλλα κτίρια πολιτισμού στο άμεσο περιβάλλον, και συγκεκριμένα με το θέατρο Μίκης Θεοδωράκης (παλιό Τελωνείο), το Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου (Μεγάλο Αρσενάλι), το θέατρο Δημήτρη Βλησίδη (ανατολικά της παλιάς πόλης στο Κούμ Καπί). Ειδικά για το πέμπτο και έκτο νεώριο εξετάζεται η δημιουργία μόνιμης έκθεσης με θέμα τη ναυπηγική, με τη χρήση εποπτικών και ψηφιακών μέσων, άμεσα συνυφασμένη με την ιστορία του συγκροτήματος των Επτά Νεωρίων. Ενδιάμεσα, υπάρχει σημαντικό απόθεμα χώρων: η πύλη της Άμμου, οι ελεύθεροι χώροι έως τα νεώρια Μόρο, ο ναός Αγίου Φραγκίσκου (παλιό Αρχαιολογικό Μουσείο), η Δημοτική Πινακοθήκη, το Ναυτικό Μουσείο, το Γυαλί τζαμί, οι οποίοι σε συνδυασμό μεταξύ τους αποτελούν κόμβους τεχνών, χώρους συνάθροισης και φιλοξενίας εκδηλώσεων, καθιστώντας τα Χανιά σημαντικό πολιτιστικό κόμβο, ικανό να φιλοξενήσει μεσαίου μεγέθους συνέδρια, αλλά και μεγάλα καλλιτεχνικά φεστιβάλ.
Ο δήμαρχος Χανίων, κ. Παναγιώτης Σημανδηράκης, εκφράζοντας τη μεγάλη του ικανοποίηση, έπειτα από αυτή την πολύ θετική έκβαση, σε δήλωσή του τονίζει: «Ένα πολύ μεγάλο και κρίσιμο βήμα στην πορεία της αποκατάστασης και της επανάχρησης των Ενετικών Νεωρίων έγινε χθες με τη συζήτηση στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο στην Αθήνα για την έγκριση της προμελέτης, η οποία είχε εγκριθεί ομόφωνα από το Δημοτικό Συμβούλιο πριν από μερικούς μήνες. Η προμελέτη είναι αποτέλεσμα μιας επίπονης και πολύμηνης διαδικασίας, που ακολουθήθηκε τους προηγούμενους μήνες με το Πολυτεχνείο Κρήτης, την Περιφέρεια Κρήτης, την Εφορεία Αρχαιοτήτων και τον Δήμο Χανίων, υποδεικνύοντας τον τρόπο με τον οποίο θα αποκατασταθεί το μνημείο των Νεωρίων και τις χρήσεις, τις οποίες θα έχουμε τα επόμενα χρόνια. Σήμερα ενημερώθηκα ότι η προμελέτη έγινε δεκτή και έτσι προχωράμε το επόμενο διάστημα στην ολοκλήρωση των επιμέρους μελετών, ώστε να μπορέσουμε να χρηματοδοτήσουμε τελικά και να δημοπρατήσουμε στη συνέχεια το συγκεκριμένο έργο. Είμαστε ιδιαίτερα ικανοποιημένοι που αυτό το έργο, ένα πάγιο αίτημα της τοπικής κοινωνίας για δεκαετίες, πλέον δρομολογείται και μπαίνει στην τελική ευθεία».
Τέλος, ο δήμαρχος Χανίων εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του σε όσους συνέβαλλαν στη σύνταξη της προμελέτης για την αποκατάσταση και τις χρήσεις των Νεωρίων και ιδιαιτέρως στους μελετητές και στην ερευνητική ομάδα του Πολυτεχνείου Κρήτης, στο πρόσωπο του επικεφαλής, κ. Ν. Σκουτέλη. Μάλιστα, ο κ. Σημανδηράκης ευχαρίστησε ιδιαιτέρως την προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χανίων, κα Ελένη Παπαδοπούλου, και τον προϊστάμενο του Τμήματος Παλιάς Πόλης της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου και μέλος της Επιτροπής Παρακολούθησης, κ. Αντώνη Μυλωνά.
Υπενθυμίζεται ότι η υπογραφή της Προγραμματικής Σύμβασης, με τίτλο: «Ερευνητικές εργασίες για την ιστορική και τεχνολογική τεκμηρίωση της μελέτης ωρίμανσης των έργων αποκατάστασης – απόδοσης χρήσεων – ανάδειξης των Νεωρίων στα Χανιά» είχε πραγματοποιηθεί στις 5/7/2020, στο Ενετικό Λιμάνι των Χανίων, στο πλαίσιο τελετής, που διοργανώθηκε από τον Δήμο Χανίων. Την Προγραμματική Σύμβαση είχαν συνυπογράψει η κα Μενδώνη, ο περιφερειάρχης Κρήτης, κ. Σταύρος Αρναουτάκης, ο κ. Σημανδηράκης και ο πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης, κ. Ευάγγελος Διαμαντόπουλος.
Οι προτάσεις των μελετητών ακολουθούν τρεις βασικούς άξονες: Τη διατήρηση του ενιαίου χαρακτήρα του συγκροτήματος και του ενιαίου χώρου σε καθένα από τα επτά σωζόμενα Νεώρια, τη διατήρηση του αποτυπώματος του χρόνου -ιδιαίτερης σημασίας για την αυθεντικότητα του μνημείου αλλά και της ίδιας της ιστορικής φυσιογνωμίας της πόλης-, τον επαναπροσδιορισμό της σχέσης του συγκροτήματος των Νεωρίων με το αστικό περιβάλλον, τόσο εκείνο της ιστορικής μνήμης, όσο και εκείνο της σύγχρονης ζωής.
Μετά τη θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κα Λίνα Μενδώνη, δήλωσε: «Με τις προτεινόμενες επεμβάσεις στο μνημειακό σύνολο των Νεωρίων επαναπροσδιορίζεται ο ρόλος του στο αστικό περιβάλλον, αποκαθίστανται η ιστορικότητα του χώρου, ο μνημειακός χαρακτήρας του και η σχέση του εμβληματικού συγκροτήματος με τη θάλασσα. Στόχος όλων των συμβαλλομένων στην Προγραμματική Σύμβαση είναι η περαιτέρω προστασία και διάσωση του μνημειακού συνόλου, αλλά και η ανάδειξή του αποδίδοντάς το στο ευρύ κοινό με νέες, συμβατές πολιτιστικές χρήσεις. Κατ’ αυτόν τον τρόπο πετυχαίνουμε να διατηρήσουμε τη φυσιογνωμία και την αυθεντικότητα του συγκροτήματος, αλλά και να αξιοποιήσουμε αναπτυξιακά έναν δυναμικό πολιτιστικό πόρο που δύναται, σε συνδυασμό με τα άλλα μνημεία της λιμενικής ζώνης, να λειτουργήσει ως ανοικτού τύπου πολιτιστικός χώρος αποτελούμενος από επιμέρους θύλακες. Το εμβληματικό έργο της αποκατάστασης και ανάδειξης των Ενετικών Νεωρίων υπηρετεί τον αναπτυξιακό σχεδιασμό της Κυβέρνησης μέσα από την αξιοποίηση του πλούσιου πολιτιστικού αποθέματος της πόλης των Χανίων, και απαντά στο αίτημα της τοπικής κοινωνίας για ενσωμάτωση των Νεωρίων στην καθημερινότητα της πόλης και των πολιτών».
Η χρήση των επτά Νεωρίων θα εξεταστεί σε συνάρτηση με τα άλλα κτίρια πολιτισμού στο άμεσο περιβάλλον, και συγκεκριμένα με το θέατρο Μίκης Θεοδωράκης (παλιό Τελωνείο), το Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου (Μεγάλο Αρσενάλι), το θέατρο Δημήτρη Βλησίδη (ανατολικά της παλιάς πόλης στο Κούμ Καπί). Ειδικά για το πέμπτο και έκτο νεώριο εξετάζεται η δημιουργία μόνιμης έκθεσης με θέμα τη ναυπηγική, με τη χρήση εποπτικών και ψηφιακών μέσων, άμεσα συνυφασμένη με την ιστορία του συγκροτήματος των Επτά Νεωρίων. Ενδιάμεσα, υπάρχει σημαντικό απόθεμα χώρων: η πύλη της Άμμου, οι ελεύθεροι χώροι έως τα νεώρια Μόρο, ο ναός Αγίου Φραγκίσκου (παλιό Αρχαιολογικό Μουσείο), η Δημοτική Πινακοθήκη, το Ναυτικό Μουσείο, το Γυαλί τζαμί, οι οποίοι σε συνδυασμό μεταξύ τους αποτελούν κόμβους τεχνών, χώρους συνάθροισης και φιλοξενίας εκδηλώσεων, καθιστώντας τα Χανιά σημαντικό πολιτιστικό κόμβο, ικανό να φιλοξενήσει μεσαίου μεγέθους συνέδρια, αλλά και μεγάλα καλλιτεχνικά φεστιβάλ.
Ο δήμαρχος Χανίων, κ. Παναγιώτης Σημανδηράκης, εκφράζοντας τη μεγάλη του ικανοποίηση, έπειτα από αυτή την πολύ θετική έκβαση, σε δήλωσή του τονίζει: «Ένα πολύ μεγάλο και κρίσιμο βήμα στην πορεία της αποκατάστασης και της επανάχρησης των Ενετικών Νεωρίων έγινε χθες με τη συζήτηση στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο στην Αθήνα για την έγκριση της προμελέτης, η οποία είχε εγκριθεί ομόφωνα από το Δημοτικό Συμβούλιο πριν από μερικούς μήνες. Η προμελέτη είναι αποτέλεσμα μιας επίπονης και πολύμηνης διαδικασίας, που ακολουθήθηκε τους προηγούμενους μήνες με το Πολυτεχνείο Κρήτης, την Περιφέρεια Κρήτης, την Εφορεία Αρχαιοτήτων και τον Δήμο Χανίων, υποδεικνύοντας τον τρόπο με τον οποίο θα αποκατασταθεί το μνημείο των Νεωρίων και τις χρήσεις, τις οποίες θα έχουμε τα επόμενα χρόνια. Σήμερα ενημερώθηκα ότι η προμελέτη έγινε δεκτή και έτσι προχωράμε το επόμενο διάστημα στην ολοκλήρωση των επιμέρους μελετών, ώστε να μπορέσουμε να χρηματοδοτήσουμε τελικά και να δημοπρατήσουμε στη συνέχεια το συγκεκριμένο έργο. Είμαστε ιδιαίτερα ικανοποιημένοι που αυτό το έργο, ένα πάγιο αίτημα της τοπικής κοινωνίας για δεκαετίες, πλέον δρομολογείται και μπαίνει στην τελική ευθεία».
Τέλος, ο δήμαρχος Χανίων εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του σε όσους συνέβαλλαν στη σύνταξη της προμελέτης για την αποκατάσταση και τις χρήσεις των Νεωρίων και ιδιαιτέρως στους μελετητές και στην ερευνητική ομάδα του Πολυτεχνείου Κρήτης, στο πρόσωπο του επικεφαλής, κ. Ν. Σκουτέλη. Μάλιστα, ο κ. Σημανδηράκης ευχαρίστησε ιδιαιτέρως την προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χανίων, κα Ελένη Παπαδοπούλου, και τον προϊστάμενο του Τμήματος Παλιάς Πόλης της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου και μέλος της Επιτροπής Παρακολούθησης, κ. Αντώνη Μυλωνά.
Υπενθυμίζεται ότι η υπογραφή της Προγραμματικής Σύμβασης, με τίτλο: «Ερευνητικές εργασίες για την ιστορική και τεχνολογική τεκμηρίωση της μελέτης ωρίμανσης των έργων αποκατάστασης – απόδοσης χρήσεων – ανάδειξης των Νεωρίων στα Χανιά» είχε πραγματοποιηθεί στις 5/7/2020, στο Ενετικό Λιμάνι των Χανίων, στο πλαίσιο τελετής, που διοργανώθηκε από τον Δήμο Χανίων. Την Προγραμματική Σύμβαση είχαν συνυπογράψει η κα Μενδώνη, ο περιφερειάρχης Κρήτης, κ. Σταύρος Αρναουτάκης, ο κ. Σημανδηράκης και ο πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης, κ. Ευάγγελος Διαμαντόπουλος.
