Αντρέι Αρσένιεβιτς Ταρκόφσκι (4 Απριλίου 1932 – 29 Δεκεμβρίου 1986) ήταν Ρώσος σκηνοθέτης και σεναριογράφος. Ανήκει στους κορυφαίους εκπροσώπους του ρωσικού κινηματογράφου.
Το έργο του Ταρκόφσκι χαρακτηρίζεται από έντονα προσωπικά και μεταφυσικά στοιχεία, με επιρροές από τη λογοτεχνία και τη ζωγραφική. Αργοί ρυθμοί, εικόνες εξαιρετικής αισθητικής και σταθερά απόμακρα και μακράς διάρκειας πλάνα είναι μερικά από τα κύρια χαρακτηριστικά των ταινιών του. Σταδιακά ανέπτυξε μία προσωπική θεωρία γύρω από τον κινηματογράφο, που αποκαλείται συχνά και ως γλυπτική του χρόνου. Σύμφωνα με αυτή, ο Ταρκόφσκι πίστευε πως ένας από τους κύριους στόχους του κινηματογράφου ήταν η καταγραφή της αληθινής ανθρώπινης εμπειρίας του χρόνου. Οι ταινίες του χαρακτηρίζονται συχνά για την έλλειψη γραμμικής αφήγησης, υιοθετώντας ποιητικούς συνειρμούς και «ονειρική λογική».
Ο ίδιος δεν θεωρούσε τα έργα του συμβολικά, δηλώνοντας χαρακτηριστικά: «…είμαι εχθρός των συμβόλων. Είναι μια πολύ στενή έννοια από την άποψη ότι ένα σύμβολο υπάρχει με σκοπό την αποκρυπτογράφησή του. Από την άλλη πλευρά, μια καλλιτεχνική εικόνα δεν χρειάζεται αποκρυπτογράφηση, είναι ένα ισοδύναμο του κόσμου που μας περιβάλλει. Η βροχή στο Σολάρις δεν είναι σύμβολο, είναι απλά μια βροχή που στην συγκεκριμένη στιγμή έχει μια ιδιαίτερη σημασία για τον ήρωα. Δεν συμβολίζει τίποτε, απλά εκφράζει. Είναι μια καλλιτεχνική αλληλουχία εικόνων. Το σύμβολο κατ’ εμέ, είναι κάτι πολύ περίπλοκο». Συχνά οι ταινίες του Ταρκόφσκι κατατάσσονται στο είδος του ποιητικού κινηματογράφου. Ο ίδιος ο Ταρκόφσκι δεν αποδεχόταν αυτό το χαρακτηρισμό, που απέδιδε κυρίως σε άλλους σκηνοθέτες όπως στον Φελίνι και στον Παζολίνι, θεωρώντας πως ο αποκαλούμενος ποιητικός κινηματογράφος γίνεται σκόπιμα ακατανόητος.
Andrei Rublev
Στη Ρωσία του 15ου αιώνα ο αγιογράφος Θεοφάνης ο Έλληνας επιλέγει ως βοηθό του το μοναχό Αντρέι Ρουμπλιόφ. Ο τελευταίος έχει διάφορους θεολογικούς προβληματισμούς κι όταν σε μια επιδρομή των Ταρτάρων αναγκάζεται να σκοτώσει, απαρνείται για μεγάλο διάστημα τη ζωγραφική. Μια ταινία στοχασμός πάνω στην τέχνη και την πνευματική αποστολή του καλλιτέχνη, η οποία βρήκε πολλά εμπόδια κατά την πρώτη προβολή της στη Σοβιετική Ένωση.
Solaris
Στο μυστηριώδη πλανήτη Σολάρις ένας ψυχολόγος αντιμετωπίζει το υποσυνείδητό του και τις φαντασιώσεις του. Ταινία επιστημονικής φαντασίας με πολιτικές και μεταφυσικές προεκτάσεις που βασίζεται στο βιβλίο του Στανισλάβ Λεμ.
Mirror
Ένας συγγραφέας θυμάται τη ζωή του, από τα παιδικά του χρόνια μέχρι τη σημερινή εποχή, αγγίζοντας ταυτόχρονα διάφορα μεγάλα ιστορικά γεγονότα όπως ο Ισπανικός εμφύλιος πόλεμος, ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η Χιροσίμα, η διένεξη Σοβιετικής ‘Ενωσης-Κίνας κ.λπ. Η πιο προσωπική και ταυτόχρονα πιο ερμητική σε αλληγορίες ταινία του Ταρκόφσκι, είναι ταυτόχρονα και η πιο ποιητική του.
Stalker
Σε μια απροσδιόριστη μελλοντική κοινωνία τρεις άντρες διεισδύουν σε μια απαγορευμένη ζώνη και έρχονται αντιμέτωποι με βασικά υπαρξιακά και φιλοσοφικά ερωτήματα. Αλληγορικό οδοιπορικό με στοιχεία επιστημονικής φαντασίας και ντοστογιεφκικούς διαλόγους.
Το έργο του Ταρκόφσκι χαρακτηρίζεται από έντονα προσωπικά και μεταφυσικά στοιχεία, με επιρροές από τη λογοτεχνία και τη ζωγραφική. Αργοί ρυθμοί, εικόνες εξαιρετικής αισθητικής και σταθερά απόμακρα και μακράς διάρκειας πλάνα είναι μερικά από τα κύρια χαρακτηριστικά των ταινιών του. Σταδιακά ανέπτυξε μία προσωπική θεωρία γύρω από τον κινηματογράφο, που αποκαλείται συχνά και ως γλυπτική του χρόνου. Σύμφωνα με αυτή, ο Ταρκόφσκι πίστευε πως ένας από τους κύριους στόχους του κινηματογράφου ήταν η καταγραφή της αληθινής ανθρώπινης εμπειρίας του χρόνου. Οι ταινίες του χαρακτηρίζονται συχνά για την έλλειψη γραμμικής αφήγησης, υιοθετώντας ποιητικούς συνειρμούς και «ονειρική λογική».
Ο ίδιος δεν θεωρούσε τα έργα του συμβολικά, δηλώνοντας χαρακτηριστικά: «…είμαι εχθρός των συμβόλων. Είναι μια πολύ στενή έννοια από την άποψη ότι ένα σύμβολο υπάρχει με σκοπό την αποκρυπτογράφησή του. Από την άλλη πλευρά, μια καλλιτεχνική εικόνα δεν χρειάζεται αποκρυπτογράφηση, είναι ένα ισοδύναμο του κόσμου που μας περιβάλλει. Η βροχή στο Σολάρις δεν είναι σύμβολο, είναι απλά μια βροχή που στην συγκεκριμένη στιγμή έχει μια ιδιαίτερη σημασία για τον ήρωα. Δεν συμβολίζει τίποτε, απλά εκφράζει. Είναι μια καλλιτεχνική αλληλουχία εικόνων. Το σύμβολο κατ’ εμέ, είναι κάτι πολύ περίπλοκο». Συχνά οι ταινίες του Ταρκόφσκι κατατάσσονται στο είδος του ποιητικού κινηματογράφου. Ο ίδιος ο Ταρκόφσκι δεν αποδεχόταν αυτό το χαρακτηρισμό, που απέδιδε κυρίως σε άλλους σκηνοθέτες όπως στον Φελίνι και στον Παζολίνι, θεωρώντας πως ο αποκαλούμενος ποιητικός κινηματογράφος γίνεται σκόπιμα ακατανόητος.
Andrei Rublev
Στη Ρωσία του 15ου αιώνα ο αγιογράφος Θεοφάνης ο Έλληνας επιλέγει ως βοηθό του το μοναχό Αντρέι Ρουμπλιόφ. Ο τελευταίος έχει διάφορους θεολογικούς προβληματισμούς κι όταν σε μια επιδρομή των Ταρτάρων αναγκάζεται να σκοτώσει, απαρνείται για μεγάλο διάστημα τη ζωγραφική. Μια ταινία στοχασμός πάνω στην τέχνη και την πνευματική αποστολή του καλλιτέχνη, η οποία βρήκε πολλά εμπόδια κατά την πρώτη προβολή της στη Σοβιετική Ένωση.
Solaris
Στο μυστηριώδη πλανήτη Σολάρις ένας ψυχολόγος αντιμετωπίζει το υποσυνείδητό του και τις φαντασιώσεις του. Ταινία επιστημονικής φαντασίας με πολιτικές και μεταφυσικές προεκτάσεις που βασίζεται στο βιβλίο του Στανισλάβ Λεμ.
Mirror
Ένας συγγραφέας θυμάται τη ζωή του, από τα παιδικά του χρόνια μέχρι τη σημερινή εποχή, αγγίζοντας ταυτόχρονα διάφορα μεγάλα ιστορικά γεγονότα όπως ο Ισπανικός εμφύλιος πόλεμος, ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η Χιροσίμα, η διένεξη Σοβιετικής ‘Ενωσης-Κίνας κ.λπ. Η πιο προσωπική και ταυτόχρονα πιο ερμητική σε αλληγορίες ταινία του Ταρκόφσκι, είναι ταυτόχρονα και η πιο ποιητική του.
Stalker
Σε μια απροσδιόριστη μελλοντική κοινωνία τρεις άντρες διεισδύουν σε μια απαγορευμένη ζώνη και έρχονται αντιμέτωποι με βασικά υπαρξιακά και φιλοσοφικά ερωτήματα. Αλληγορικό οδοιπορικό με στοιχεία επιστημονικής φαντασίας και ντοστογιεφκικούς διαλόγους.
