Ο Παντοκράτορας είναι ένας παραθαλάσσιος οικισμός νοτιοδυτικά της Πρέβεζας. Απέχει 400 μ. από την έξοδο του υποθαλάσσιου τούνελ Πρέβεζας-Ακτίου και ιδρύθηκε από πρόσφυγες μετά τη μικρασιατική καταστροφή.

Σε απόσταση ενός χιλιομέτρου περίπου δυτικά της πόλης της Πρέβεζας, πάνω στην παραλία και ακριβώς στο γύρισμα της ακτής προς το Ιόνιο πέλαγος, υψώνεται το φρούριο του Παντοκράτορα. Ο Σπύρος Αραβαντινός αναφέρει ότι το φρούριο πήρε το όνομά του από την εκκλησία του Παντοκράτορα που χτίστηκε εκεί, κατά τη διάρκεια της γαλλικής κατοχής της πόλης, πριν την ανέγερσή του κι έδωσε το όνομά της και στον γειτονικό οικισμό. Οι ευρωπαίοι το ονόμαζαν «Ενετικό» ή «Βενετσιάνικο» κάστρο. Οι Τούρκοι «ουτς καλέ», «ουτς»=uc=(τουρκ.) άκρη, τέρμα, σύνορο.

Το κάστρο του Παντοκράτορα κτίστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα από τον Αλή Πασά βάσει σχεδίου του Γάλλου μηχανικού Yadocourt. Βέβαια αυτή η αποστολή κάλυπτε σκοπιμότητες της στρατηγικής των Γάλλων στην Ήπειρο και την Αλβανία. Η θέση του εξυπηρετούσε τον απόλυτο έλεγχο της ναυσιπλοΐας της εισόδου του Αμβρακικού κόλπου.

Το κυρίως τμήμα του οχυρού διαμορφώνεται σε σχεδόν κανονικό πεντάγωνο με ψηλά, περιμετρικά τείχη. Στην περίμετρο διατάσσονται θολωτοί χώροι που διαμορφώνουν στο κέντρο μια μεγάλη εσωτερική αυλή. Το κυρίως οχυρό περιβάλλεται από αντερείσματα, επιθαλάσσιο προμαχώνα, ξηρά τάφρο μεταξύ προμαχώνα και κυρίως οχυρού στα νότια και ένυδρη τάφρο στα βόρεια. Η κύρια πύλη βρίσκεται στη βόρεια πλευρά και την προσέγγιζε κανείς περνώντας την ένυδρη τάφρο. Εκτός από την κύρια πύλη υπάρχει μια μικρότερη στην ανατολική πλευρά, η οποία συνδέει την τάφρο με την εσωτερική αυλή. Σήμερα φιλοξενεί διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Μέσα στο κάστρο, στο ανατολικό τμήμα της νότιας πτέρυγας, υψώνεται μικρός ναός αφιερωμένος στη μνήμη των Αγ. Αναργύρων.

Το κυρίως εσωτερικό τετράγωνο φαίνεται ότι αποτελεί τον αρχικό πυρήνα του οχυρού, ενώ ο περίτεχνος επιθαλάσσιος προμαχώνας αποτελεί μεταγενέστερη κατασκευαστική φάση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το κάστρο χρησιμοποιήθηκε τα μεταγενέστερα χρόνια από την ελληνική κυβέρνηση για φυλακές κρατουμένων. Οι κατασκευές των φυλακών με τις αίθουσες των κρατουμένων και τους βοηθητικούς τους χώρους βρίσκονται στη νοτιοδυτική πτέρυγα του κάστρου. Ένας μεγάλος εξώστης από οπλισμένο σκυρόδεμα υψώνεται ελεύθερα μέσα στην εσωτερική αυλή, συνδέοντας τα κελιά με τους χώρους διοίκησης των φυλακών που βρίσκονται πάνω στην ανατολική πτέρυγα του φρουρίου.

Πληροφορίες

Διεύθυνση: Παντοκράτορος 18, Πρέβεζα 481 00, Ελλάδα