Το κάστρο της Αγίας Μαύρας, που δεσπόζει στην είσοδο του νησιού της Λευκάδας είναι ένα από τα πιο επιβλητικά μεσαιωνικά κτίσματα στην Ελλάδα και αποτελεί πρότυπο οχυρωματικής τέχνης. Είναι θεμελιωμένο πάνω σε χερσόνησο που βρίσκεται μεταξύ Λευκάδας και Ακαρνανίας και καταλαμβάνει έκταση περίπου 25.000 τετραγωνικών μέτρων διαθέτοντας την πλουσιότερη πολεμική ιστορία σε σχέση με τα υπόλοιπα φρούρια των Επτανήσων καθώς πολιορκήθηκε συνολικά 12 φορές στους 7 αιώνες της ύπαρξής του.
Η πρώτη φρουριακή κατασκευή ολοκληρώθηκε το 1302 μ.Χ. από τον Giovanni Orsini. Επρόκειτο για έναν στρατιωτικό σταθμό μικρού μεγέθους με μικρό αριθμό υπερασπιστών.
Το 1331 η Λευκάδα καταλαμβάνεται από το Βάλτερο Βρυέννιο των Ανδεγαυών, ο οποίος επιτίθεται στο αδύναμο κάστρο του νησιού με 200 σιδερόφρακτους ιππότες και το κατέλαβε σχετικά εύκολα. Κατά τη διάρκεια της παραμονή τους οι Ανδεγαυοί δεν κάνουν κάποια αλλαγή στο μικρό κάστρο.
Το 1362 ο Λεονάντο Α’ των Τόκκων με τη βοήθεια των εξεγερμένων κατοίκων πραγματοποιεί την προσάρτηση του νησιού στην επικράτειά του. Οι πρώτες μικρές αλλαγές στο κάστρο γίνονται περίπου το 1395 από τον Κάρολο Α’ των Τόκκων και περιλαμβάνουν διπλά τείχη σε όλες τις πλευρές του - πλην αυτής που έχει απέναντι την Ακαρνανία - προσθήκη επιπλέον προμαχώνων και 8 κανονιών που στόχευαν προς το Ιόνιο πέλαγος.
Μεταξύ 1410 και 1420 ο Κάρολος Α’ πραγματοποιεί την πρώτη μεγάλη επέκταση του κάστρου, το οποίο μετά τα έργα αποκτάει πενταγωνικό σχήμα και καλύπτει μεγάλο τμήμα της χερσονήσου. Στο εσωτερικό περικλείεται πλέον η πόλη της Αγίας Μαύρας, η οποία αποτελεί και την πρωτεύουσα του νησιού.
Το 1479 η άρνηση πληρωμής φόρου υποτέλειας στους Οθωμανούς από το Λεονάρντο Γ’ των Τόκκων φέρνει εκστρατευτικό σώμα 5.000 ανδρών έξω από τα τείχη του κάστρου. Ο Λεονάρντο έχοντας πληροφορηθεί τον ερχομό των Οθωμανών εγκαταλείπει το κάστρο μαζί με το μεγαλύτερο μέρος της φρουράς του για την Ιταλία. Μετά από ολιγοήμερη πολιορκία το κάστρο πέφτει στα χέρια των Οθωμανών.
Το 1502 συνδυασμένες δυνάμεις του πάπα Αλέξανδρου ΣΤ’, του Λουδοβίκου ΙΒ’ της Γαλλίας και των Ιπποτών της Ρόδου μετά από πολιορκία 7 ημερών καταφέρνουν και καταλαμβάνουν το κάστρο το οποίο το υπερασπίζεται φρουρά 500 Οθωμανών στρατιωτών και παραδίδεται σε Βενετική διοίκηση. Τελικά μετά από ένα χρόνο οι Βενετοί ανταλλάσσουν με τους Οθωμανούς τη Λευκάδα, το κάστρο της και τους κατοίκους της με την Κεφαλλονιά και τη Ζάκυνθο. Στο διάστημα 1479 με 1503 συνέβησαν μικρές αλλαγές στις αμυντικές γραμμές του κάστρου, αλλά δεν είναι γνωστές, ενώ ξεκάθαρες δεν είναι ούτε οι πληροφορίες για τον οπλισμό του.
Στο διάστημα 1566 με 1571 οι Οθωμανοί πραγματοποιούν εκτεταμένες ανακατασκευές στο κάστρο τόσο για αμυντικούς σκοπούς όσο και λόγω της αύξησης των εντός φρουρίου κατοίκων. Η ολοκλήρωσή τους δίνει στο κάστρο επταγωνικό σχήμα το οποίο διατηρεί μέχρι σήμερα. Στο εσωτερικό είχε 200 περίπου πέτρινα σπίτια, 3 τζαμιά, 2 χαμάμ, ένα ιεροδιδασκαλείο και 2 σχολεία για μικρά παιδιά. Το 1625 μετά από ισχυρό σεισμό η αποκατάσταση των ζημιών έφερε και την προσθήκη εσωτερικής ένυδρης τάφρου, η οποία απομόνωσε την πρώτη φρουριακή κατασκευή των Ορσίνι που αποτελούσε την ακρόπολη του κάστρου. Η Αγία Μαύρα υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα φρούρια της οθωμανικής δυτικής μεθορίου και για αυτό το λόγο ήταν εξοπλισμένη με 126 κανόνια, πυκνή διάταξη τυφεκιοθυρίδων και φρουρά 300 ανδρών σε περίοδο ειρήνης.
Η πρώτη φρουριακή κατασκευή ολοκληρώθηκε το 1302 μ.Χ. από τον Giovanni Orsini. Επρόκειτο για έναν στρατιωτικό σταθμό μικρού μεγέθους με μικρό αριθμό υπερασπιστών.
Το 1331 η Λευκάδα καταλαμβάνεται από το Βάλτερο Βρυέννιο των Ανδεγαυών, ο οποίος επιτίθεται στο αδύναμο κάστρο του νησιού με 200 σιδερόφρακτους ιππότες και το κατέλαβε σχετικά εύκολα. Κατά τη διάρκεια της παραμονή τους οι Ανδεγαυοί δεν κάνουν κάποια αλλαγή στο μικρό κάστρο.
Το 1362 ο Λεονάντο Α’ των Τόκκων με τη βοήθεια των εξεγερμένων κατοίκων πραγματοποιεί την προσάρτηση του νησιού στην επικράτειά του. Οι πρώτες μικρές αλλαγές στο κάστρο γίνονται περίπου το 1395 από τον Κάρολο Α’ των Τόκκων και περιλαμβάνουν διπλά τείχη σε όλες τις πλευρές του - πλην αυτής που έχει απέναντι την Ακαρνανία - προσθήκη επιπλέον προμαχώνων και 8 κανονιών που στόχευαν προς το Ιόνιο πέλαγος.
Μεταξύ 1410 και 1420 ο Κάρολος Α’ πραγματοποιεί την πρώτη μεγάλη επέκταση του κάστρου, το οποίο μετά τα έργα αποκτάει πενταγωνικό σχήμα και καλύπτει μεγάλο τμήμα της χερσονήσου. Στο εσωτερικό περικλείεται πλέον η πόλη της Αγίας Μαύρας, η οποία αποτελεί και την πρωτεύουσα του νησιού.
Το 1479 η άρνηση πληρωμής φόρου υποτέλειας στους Οθωμανούς από το Λεονάρντο Γ’ των Τόκκων φέρνει εκστρατευτικό σώμα 5.000 ανδρών έξω από τα τείχη του κάστρου. Ο Λεονάρντο έχοντας πληροφορηθεί τον ερχομό των Οθωμανών εγκαταλείπει το κάστρο μαζί με το μεγαλύτερο μέρος της φρουράς του για την Ιταλία. Μετά από ολιγοήμερη πολιορκία το κάστρο πέφτει στα χέρια των Οθωμανών.
Το 1502 συνδυασμένες δυνάμεις του πάπα Αλέξανδρου ΣΤ’, του Λουδοβίκου ΙΒ’ της Γαλλίας και των Ιπποτών της Ρόδου μετά από πολιορκία 7 ημερών καταφέρνουν και καταλαμβάνουν το κάστρο το οποίο το υπερασπίζεται φρουρά 500 Οθωμανών στρατιωτών και παραδίδεται σε Βενετική διοίκηση. Τελικά μετά από ένα χρόνο οι Βενετοί ανταλλάσσουν με τους Οθωμανούς τη Λευκάδα, το κάστρο της και τους κατοίκους της με την Κεφαλλονιά και τη Ζάκυνθο. Στο διάστημα 1479 με 1503 συνέβησαν μικρές αλλαγές στις αμυντικές γραμμές του κάστρου, αλλά δεν είναι γνωστές, ενώ ξεκάθαρες δεν είναι ούτε οι πληροφορίες για τον οπλισμό του.
Στο διάστημα 1566 με 1571 οι Οθωμανοί πραγματοποιούν εκτεταμένες ανακατασκευές στο κάστρο τόσο για αμυντικούς σκοπούς όσο και λόγω της αύξησης των εντός φρουρίου κατοίκων. Η ολοκλήρωσή τους δίνει στο κάστρο επταγωνικό σχήμα το οποίο διατηρεί μέχρι σήμερα. Στο εσωτερικό είχε 200 περίπου πέτρινα σπίτια, 3 τζαμιά, 2 χαμάμ, ένα ιεροδιδασκαλείο και 2 σχολεία για μικρά παιδιά. Το 1625 μετά από ισχυρό σεισμό η αποκατάσταση των ζημιών έφερε και την προσθήκη εσωτερικής ένυδρης τάφρου, η οποία απομόνωσε την πρώτη φρουριακή κατασκευή των Ορσίνι που αποτελούσε την ακρόπολη του κάστρου. Η Αγία Μαύρα υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα φρούρια της οθωμανικής δυτικής μεθορίου και για αυτό το λόγο ήταν εξοπλισμένη με 126 κανόνια, πυκνή διάταξη τυφεκιοθυρίδων και φρουρά 300 ανδρών σε περίοδο ειρήνης.
Επιπρόσθετα κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας αποτέλεσε μέρος στο οποίο κατέφευγαν πλήθος διαβόητων πειρατών της Μεσογείου, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν το κάστρο σαν ορμητήριο και από όπου πραγματοποιούσαν επιθέσεις είτε σε εμπορικά πλοία είτε στις ακτές της Ηπείρου και των υπόλοιπων Επτανήσων τις οποίες κατερήμωναν. Με το πέρασμα των χρόνων το πλήθος των πειρατών είχε μεγαλώσει πλέον τόσο πολύ, που το κάστρο αποκαλούνταν από τους ταξιδιώτες, φωλιά τεράτων. Με το πρόσχημα αυτό οι Βενετοί επιτέθηκαν αρκετές φορές στο κάστρο, με σημαντικότερες αυτές του: 1572 (Στρατηγός Venier), 1658 (Γενικός Προβλεπτής Marino Marcello), 1684 (Γενικός Προβλεπτής Girolamo Corner)• όλες όμως ήταν ανεπιτυχείς. Τελικά στις 6 Αυγούστου του 1684, δυνάμεις 10.000 ανδρών υπό την αρχηγία του Francesco Morozini κατέλαβαν το κάστρο μετά από πολιορκία 16 ημερών.
Οι πρώτες κινήσεις των Βενετών ήταν να αλλάξουν τη θέση της πρωτεύουσας του νησιού και να τη μεταφέρουν από το κάστρο στη σημερινή θέση που βρίσκεται η πόλη, η οποία τότε είχε το όνομα Αμαξική. Στο κάστρο ακολούθησαν εκτεταμένες ανακατασκευές οι οποίες το μετέτρεψαν σε στρατόπεδο.
Το 1797 η συνθήκη του Καποφόρμιο τερματίζει την ύπαρξη της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας και καταφθάνουν στη Λευκάδα οι Δημοκρατικοί Γάλλοι, οι οποίοι θα παραμείνουν στο νησί και στο κάστρο μόλις ένα χρόνο, καθώς στις 18 Οκτωβρίου του 1798 συνδυασμένες ρωσοτουρκικές δυνάμεις ξεκινούν την πολιορκία του κάστρου. Έπειτα από δωδεκαήμερη πολιορκία και σφοδρό βομβαρδισμό ο φρούραρχος Μιαλέ παραδίδει το κάστρο και το νησί στους αντιπάλους του διότι η προοπτική ενίσχυσής του ήταν ανύπαρκτη και τα εφόδιά του λιγοστά.
Το 1802 στις επάλξεις του κάστρου ανυψώνεται η σημαία της Επτανήσου Πολιτείας, ένα είδος ομόσπονδου κράτους με την Τουρκία να έχει την επικυριαρχία και τη Ρωσία να εγγυάται την ακεραιότητά του. Η ήττα όμως της Ρωσίας στον πόλεμο με τη στρατιά του Ναπολέοντα αναγκάζει τον Τσάρο Αλέξανδρο Α’ να ζητήσει ανακωχή κι έτσι η Επτάνησος Πολιτεία περνάει τον Ιούλιο του 1807 στην κυριότητα του Ναπολέοντα.
Το 1810 οι Άγγλοι υπό το στρατηγό Oswald και σε συνεργασία με το Θεόδωρο Κολοκοτρώνη αποφασίζουν την κατάληψη της Λευκάδας. Η πολιορκία του κάστρου ξεκινάει στις 9 Μαρτίου του ίδιου έτους από φρουρά 4.000 ανδρών και ολοκληρώνεται στις 16 Απριλίου του 1810 μετά από έκρηξη που προκλήθηκε από οβίδα στην εκκλησία της Αγίας Μαύρας, που χρησιμοποιούταν ως αποθηκευτικός χώρος ζωοτροφών και πολεμοφοδίων. Το ηθικό των Γάλλων στρατιωτών μετά από την πολυήμερη πολιορκία, η μηδαμινή πιθανότητα ενίσχυσης αλλά και η έλλειψη πολεμοφοδίων που προκλήθηκε από την έκρηξη, οδηγούν το φρούραρχο Καμί σε παράδοση του κάστρου στους Άγγλους. Η σαρανταήμερη πολιορκία οδήγησε τον Άγγλο Ταγματάρχη Church να αποκαλέσει το κάστρο διαβολικό, λόγω δυσκολίας στην κατάληψής του.
Η παραμονή των Άγγλων κράτησε μέχρι τις 21 Μαΐου του 1864 όπου και τα Επτάνησα ενώθηκαν με την Ελλάδα. Το κάστρο αποτέλεσε μετέπειτα στρατόπεδο των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή για τους Τούρκους αιχμαλώτους ενώ τη δεκαετία 1922 – 1932 παράλληλα με τους στρατιώτες, στεγάστηκαν και πρόσφυγες της Μικράς Ασίας. Το 1938 καταστράφηκε από το μεταξικό κράτος καθώς τα υλικά των τειχών, των προμαχώνων και των κτιρίων εκποιήθηκαν υπέρ του Μετοχικού Ταμείου Στρατού, γεγονός που το έφερε στη σημερινή ερειπωμένη του κατάσταση.
Πληροφορίες
Διεύθυνση: Λευκάδα 311 00, Ελλάδα
Τηλέφωνο: +30 2645 026576
Δευτέρα
8:00π.μ.–3:30μ.μ.
Τρίτη
Κλειστά
Τετάρτη
8:00π.μ.–3:30μ.μ.
Πέμπτη
8:00π.μ.–3:30μ.μ.
Παρασκευή
8:00π.μ.–3:00μ.μ.
Σάββατο
8:00π.μ.–3:30μ.μ.
Κυριακή
8:00π.μ.–3:30μ.μ.
Οι πρώτες κινήσεις των Βενετών ήταν να αλλάξουν τη θέση της πρωτεύουσας του νησιού και να τη μεταφέρουν από το κάστρο στη σημερινή θέση που βρίσκεται η πόλη, η οποία τότε είχε το όνομα Αμαξική. Στο κάστρο ακολούθησαν εκτεταμένες ανακατασκευές οι οποίες το μετέτρεψαν σε στρατόπεδο.
Το 1797 η συνθήκη του Καποφόρμιο τερματίζει την ύπαρξη της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας και καταφθάνουν στη Λευκάδα οι Δημοκρατικοί Γάλλοι, οι οποίοι θα παραμείνουν στο νησί και στο κάστρο μόλις ένα χρόνο, καθώς στις 18 Οκτωβρίου του 1798 συνδυασμένες ρωσοτουρκικές δυνάμεις ξεκινούν την πολιορκία του κάστρου. Έπειτα από δωδεκαήμερη πολιορκία και σφοδρό βομβαρδισμό ο φρούραρχος Μιαλέ παραδίδει το κάστρο και το νησί στους αντιπάλους του διότι η προοπτική ενίσχυσής του ήταν ανύπαρκτη και τα εφόδιά του λιγοστά.
Το 1802 στις επάλξεις του κάστρου ανυψώνεται η σημαία της Επτανήσου Πολιτείας, ένα είδος ομόσπονδου κράτους με την Τουρκία να έχει την επικυριαρχία και τη Ρωσία να εγγυάται την ακεραιότητά του. Η ήττα όμως της Ρωσίας στον πόλεμο με τη στρατιά του Ναπολέοντα αναγκάζει τον Τσάρο Αλέξανδρο Α’ να ζητήσει ανακωχή κι έτσι η Επτάνησος Πολιτεία περνάει τον Ιούλιο του 1807 στην κυριότητα του Ναπολέοντα.
Το 1810 οι Άγγλοι υπό το στρατηγό Oswald και σε συνεργασία με το Θεόδωρο Κολοκοτρώνη αποφασίζουν την κατάληψη της Λευκάδας. Η πολιορκία του κάστρου ξεκινάει στις 9 Μαρτίου του ίδιου έτους από φρουρά 4.000 ανδρών και ολοκληρώνεται στις 16 Απριλίου του 1810 μετά από έκρηξη που προκλήθηκε από οβίδα στην εκκλησία της Αγίας Μαύρας, που χρησιμοποιούταν ως αποθηκευτικός χώρος ζωοτροφών και πολεμοφοδίων. Το ηθικό των Γάλλων στρατιωτών μετά από την πολυήμερη πολιορκία, η μηδαμινή πιθανότητα ενίσχυσης αλλά και η έλλειψη πολεμοφοδίων που προκλήθηκε από την έκρηξη, οδηγούν το φρούραρχο Καμί σε παράδοση του κάστρου στους Άγγλους. Η σαρανταήμερη πολιορκία οδήγησε τον Άγγλο Ταγματάρχη Church να αποκαλέσει το κάστρο διαβολικό, λόγω δυσκολίας στην κατάληψής του.
Η παραμονή των Άγγλων κράτησε μέχρι τις 21 Μαΐου του 1864 όπου και τα Επτάνησα ενώθηκαν με την Ελλάδα. Το κάστρο αποτέλεσε μετέπειτα στρατόπεδο των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή για τους Τούρκους αιχμαλώτους ενώ τη δεκαετία 1922 – 1932 παράλληλα με τους στρατιώτες, στεγάστηκαν και πρόσφυγες της Μικράς Ασίας. Το 1938 καταστράφηκε από το μεταξικό κράτος καθώς τα υλικά των τειχών, των προμαχώνων και των κτιρίων εκποιήθηκαν υπέρ του Μετοχικού Ταμείου Στρατού, γεγονός που το έφερε στη σημερινή ερειπωμένη του κατάσταση.
Πληροφορίες
Διεύθυνση: Λευκάδα 311 00, Ελλάδα
Τηλέφωνο: +30 2645 026576
Δευτέρα
8:00π.μ.–3:30μ.μ.
Τρίτη
Κλειστά
Τετάρτη
8:00π.μ.–3:30μ.μ.
Πέμπτη
8:00π.μ.–3:30μ.μ.
Παρασκευή
8:00π.μ.–3:00μ.μ.
Σάββατο
8:00π.μ.–3:30μ.μ.
Κυριακή
8:00π.μ.–3:30μ.μ.
