Ένα κατεξοχήν ναυτικό νησί όπως η Άνδρος οφείλει να έχει και ένα μνημείο για όλους τους αφανείς ναύτες που είτε άφησαν την τελευταία τους πνοή στην θάλασσα, είτε κατάφεραν να γυρίσουν σώοι στις οικογένειες τους που τους περίμεναν. Ο Αφανής Ναύτης, λοιπόν, είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά μνημεία του νησιού και στέκει αγέρωχος από το 1959 σε ένα από τα πιο όμορφα σημεία της Ρίβας, τα Εμπειρικέικα…
Εκεί που σήμερα είναι η πλατεία του Αφανή Ναύτη, στην πλατεία της Ρίβας στο κάτω άκρο της Χώρας, ήταν κτισμένα τα «Εμπειρικέικα της Καμάρας», αρχοντικά της Οικογένειας Νικολάου Λινάρδου Εμπειρίκου. Οι Γερμανοί, όμως, στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου βομβάρδισαν την ιταλική φρουρά της Χώρας, την 23η Σεπτεμβρίου του 1943. Τότε, όλα τα αρχοντικά καταστράφηκαν ολοσχερώς, ενώ στην συνέχεια οι ιδιοκτήτες τους δώρισαν τον χώρο στον Δήμο Άνδρου.
Εκεί που σήμερα είναι η πλατεία του Αφανή Ναύτη, στην πλατεία της Ρίβας στο κάτω άκρο της Χώρας, ήταν κτισμένα τα «Εμπειρικέικα της Καμάρας», αρχοντικά της Οικογένειας Νικολάου Λινάρδου Εμπειρίκου. Οι Γερμανοί, όμως, στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου βομβάρδισαν την ιταλική φρουρά της Χώρας, την 23η Σεπτεμβρίου του 1943. Τότε, όλα τα αρχοντικά καταστράφηκαν ολοσχερώς, ενώ στην συνέχεια οι ιδιοκτήτες τους δώρισαν τον χώρο στον Δήμο Άνδρου.
Μετά από χρόνια και επί δημαρχίας Μιχαήλ Σ. Πολέμη αποφασίστηκε στο χώρο αυτό να διαμορφωθεί μία πλατεία στην οποία και θα στηθεί το μνημείο του Αφανούς Ναύτου όπως και έγινε… Αρχιτέκτων της πλατείας ήταν ο Λ. Δ. Κριεζής , γλύπτης ο Μ. Τόμπρος και χορηγός η οικογένεια Νικολάου Ιωάννου Γουλανδρή. Η πλατεία ήταν έτοιμη το 1958 και τα αποκαλυπτήρια του μνημείου πραγματοποιήθηκαν από τον Βασιλιά Παύλο στις 5 Δεκεμβρίου του 1959.
Από τότε ο Αφανής Ναύτης παρέμεινε στο βάθρο αγέρωχος, αποτελώντας ένα από τα πιο χαρακτηριστικά μέρη για αναμνηστικές φωτογραφίες των επισκεπτών του νησιού. Όλα αυτά μέχρι την Πρωτομαγιά του 2001 όταν ο δυνατός αέρας τον καταβαράθρωσε. Το χάλκινο άγαλμα του Μιχάλη Τόμπρου είχε πέσει από το βάθρο του και είχε σπάσει. Μετά από επισταμένη έρευνα βρέθηκαν κάποια σχέδια του Τόμπρου και το άγαλμα αποκατεστάθηκε πλήρως και τοποθετήθηκε εκ νέου στη θέση του.
Μάλιστα, στον χώρο της πλατείας μπροστά από τον Αφανή Ναύτη, μετά τη δεύτερη Ανάσταση το Πάσχα, λαμβάνουν μέρος τα Μάσκουλα, ορυμαγδός κάτι σαν βεγγαλικών ή αλλιώς μπόμπες φτιαγμένες με δυναμίτη των ψαράδων.
Από τότε ο Αφανής Ναύτης παρέμεινε στο βάθρο αγέρωχος, αποτελώντας ένα από τα πιο χαρακτηριστικά μέρη για αναμνηστικές φωτογραφίες των επισκεπτών του νησιού. Όλα αυτά μέχρι την Πρωτομαγιά του 2001 όταν ο δυνατός αέρας τον καταβαράθρωσε. Το χάλκινο άγαλμα του Μιχάλη Τόμπρου είχε πέσει από το βάθρο του και είχε σπάσει. Μετά από επισταμένη έρευνα βρέθηκαν κάποια σχέδια του Τόμπρου και το άγαλμα αποκατεστάθηκε πλήρως και τοποθετήθηκε εκ νέου στη θέση του.
Μάλιστα, στον χώρο της πλατείας μπροστά από τον Αφανή Ναύτη, μετά τη δεύτερη Ανάσταση το Πάσχα, λαμβάνουν μέρος τα Μάσκουλα, ορυμαγδός κάτι σαν βεγγαλικών ή αλλιώς μπόμπες φτιαγμένες με δυναμίτη των ψαράδων.
Τοποθεσία: Το Μνημείο του Αφανούς Ναύτη βρίσκεται στα Εμπειρέικα, στην πλατεία της Ρίβας, στην Χώρα της Άνδρου.
